Основные структуры классической математики
.pdff( x )= an xn + ... + a1 x + a0 = an xn + ... + a1 x + a0 =
= an xn + ... + a1x + a0 = f = 0 = 0 .
- , )
1%% P
P . $ 1
Zp !
x pn − x Zp[x]. !
K P ± ) x pn − x Zp. +
* & GF(pn).
2. $ # * p % n 4 , 4 pn 2.
$ F ± , * q=pn 1. # ) ,
1 F ) ϕ= xq − x Zp[x]. $
12 % 2.3 F
, . . 1 F
1 α F. 9 α
q-1 ϕ(α)=0. (, F ) Zp 1 α, Zp, . .
! Zp(α).
$) f Zp[x] ± 1 ! )
m, α. ;, f
Zp. (, f ϕ . $1 ϕ f, . . f ) ϕ
).
$), 1 1, α, ¼ , αm-1 F
Zp. ' 1 1 f.
1 a F 1 1, α, ¼ , αm-1 1%%Zp. . 1%%.
. 1 a αk k
(k≤ q-1). xk
f: xk=fg+r, g, r Zp[x], r=0 r ! m. $ x=α: a=αk=f(α)g(α)+r(α)=r(α).
.
(, F Zp % Zpm ,
, pm 1. $1 m=n. 4 :
111
3. " F=GF(pn) #4
:
(1) 2 F # x pn − x ; (2) % F , #
#4 Zp n-
;
(3) F ' '-%76 % Zp[x]
f×Zp[x], Zp f n- .
- 2 3
/. $ # * p % n 4 n- Zp.
Zp[x] x pn − x .
4. :# GF(pn) ' .
0, F, F¢ ± * pn f=xn+an-1xn-1+ ¼ +a1x+a0 Zp[x] ± ¼ ¼ ¼ ¼ ¼ .(1)
Zp n. ;
x pn − x , f α F β F¢. $ ! 1, α, ¼ , αn-1 (1, β, ¼ , βn-1)
F (F¢) Zp. $1 ) F → F¢
c0+c1α+ ¼ +cn-1αn-1→ c0+c1β+ ¼ +cn-1βn-1 (c0, c1, ¼ , cn-1 Zp)
* % F F¢. ( ,
) 1 F ( F¢),
1 1, α, ¼ , αn-1 (1, β, ¼ , βn-1), 1 αn (βn) 1
αn=-a0±a1α± ¼ ±an-1αn-1 ¼ ¼ ¼ ¼ ¼ ¼ ¼ ¼ ¼ (2) ( , βn=-a0±a1β± ¼ ±an-1βn-1).
- & GF(pn). -* Zp (1) n- .
α 1, * ! (2). $ F={c0+c1α+ ¼ +cn-1αn-1: c0, c1, ¼ , cn-1 Zp}. 9
) F Zp
) α (2).
76 - &. 1893 .
, .
112
GF(pn) ± %
pn 1.
*. $ 9 1. $ 9=32,
! Z3={0, 1, 2} ( ) 2. 9 GF(9) ) ) a+ba a, bÎ Z3. 9 a ) !
Z3[x]
2. $! ) x2+1.
Z3, Z3. + )
) a2=-1=2. 9 GF(9) )
* ("a, b, c, d=0, 1, 2):
(a+ba)+(c+da) = (a+c)+(b+d)a (a+ba)×(c+da) = (ac+2bd)+(ad+bc)a.
' #1
GF(9). |
|
|
|
|
|||||
|
|
#1 |
|
|
|||||
GF(9)\{0}. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
× |
1 |
2 |
1+a |
1+2a |
|
2+a |
2+2a |
a |
2a |
1 |
1 |
2 |
1+a |
1+2a |
|
2+a |
2+2a |
a |
2a |
2 |
2 |
1 |
2+2a |
2+a |
|
1+2a |
1+a |
2a |
a |
1+a |
1+a |
2+2a |
2a |
2 |
|
1 |
a |
2+a |
1+2a |
1+2a |
1+2a |
2+a |
2 |
a |
|
2a |
1 |
1+a |
2+2a |
2+a |
2+a |
1+2a |
1 |
2a |
|
a |
2 |
2+2a |
1+a |
2+2a |
2+2a |
1+a |
a |
1 |
|
2 |
2a |
1+2a |
2+a |
a |
a |
2a |
2+a |
1+a |
|
2+2a |
1+2a |
2 |
1 |
2a |
2a |
a |
1+2a |
2+2a |
|
1+a |
2+a |
1 |
2 |
$ . 1. # 1
GF(9)? . *. 2. . :
Z3; Z5; Z2;
Z3.
3. $
Z2 8-1
%.
113
4. ) x pn − x )
Zp pn = 8, 9, 16, 25, 27.
5.0 ), GF(pm) % GF(pn)
, m n.
6.! % GF(pn). :
% GF(pn)?
7.$ 77 )
, . . . 1
[12], [22] [41].
2.6. + & % &
, % ( , Ω- )
)
()) Ω n- (n=0, 1, 2, ¼ ). (5) n- ( n- ) ) A
) An → A. $ n=0 %
A, * 1
) A. , (n=1) A ± 1 ) A → A.
. ! A2 → A.
) (n=3), , abc-1
.
- , A, Ω . .
Ω , « »
, ) , Ω. +, 2 . + ± 2 0, 1, 2
,
. # 2, 2 . 4 1, 1, 1, ¼ , 2
) Q. + Ω- A * ) n-
n=0, 1, 2, ¼ . 0 , * ,
. ,
) Ω
. . Ω )
Ω- .
) ! , 1, %-
, %, Ω- .
77 0) % (1882±1948) ± .
.
114
Ω- A
) B ) A,
Ω: n- ω Ω
b1, ¼ , bn B ω(b1, ¼ , bn) B.
0 ) X Ω- A
(X) A, ) * X. ) (X)
! A, ) * X. ) X
#4 * (X).
X (X)=((X)). , (X)=A, X ) *
A.
! 1 ~ Ω- A
2 A, n- ω Ω
1 a1, ¼ , an, b1, ¼ , bn A
(a1~b1&¼ &an~bn) ω(a1, ¼ , an)~ω(b1, ¼ , bn).
$ 1 ~ Ω- A %-
) A/~ = { a : a A}
Ω- . - , ) n- ω Ω
1 a1, ¼ , an A
ω( a1, ..., an )=ω(a1, ..., an ) .
Ω- A/~, '-
A 1 ~. ) π: A → A/~, aπ=π(a)= a a A,
Ω. , ω Ω ± n-
A a1, ¼ , an A. +
π(ω(a1, ¼ , an))=ω(a1, ..., an ) =ω( a1, ..., an )=ω(a1π, ¼ , anπ).
9 , π % Ω- A %-
A/~, Ω , '.
) α: A → B Ω- A Ω- B
' Ω- , n- ω Ω 1 a1, ¼ , an A
ω(a1, ¼ , an)α=ω(a1α, ¼ , anα).
' , !
% A → B Ω- 1 A. " % Ω- '.
115
Ω- B ' Ω- A,
* % Ω- A B.
5 Ω-
':
1. $ # ' α: A → B Ω- A Ω- B 4 ' β '-
A/~, ~ %. α,
B, πβ=α.
+ 1 % , , ! . . + *
, *
. *
. (, Ω- %
Ω ) % Ω-
.
. % *
% Ω- .
$ C Ω- A ρ ± 1 A. $) ρC={a A: c C aρc}. ' , ρC
A. ρ D
1 ρ D Ω- A.
, ρ D 1 Ω- D.
2 ( '). $ # *
C Ω- A 2 ρ A C/(ρ C) ρC/(ρ ρC).
0, ) α: C → ρC/(ρ ρC), *
) 1 c C [c]ρ=[c]ρ ρC , % C
ρC/(ρ ρC), ! ) ρ C.
1.
116
|
+ ∙ |
|
! |
∙ |
|
∙ |
|
|
∙ |
|
|
ρC |
[c]ρ |
|
|
|
|
. Ω- A 1 ρ σ. . %-
A/ρ ! σ/ρ % ( a, b A) [a]ρσ/ρ[b]ρ aσb.
3 ( '). $
Ω- A # * 2 ρ σ . σ/ρ
2 A ':
(A/ρ)/(σ/ρ) A/σ.
$ ) 3 . 0 )
% A/ρ → A/σ, ) * [a]ρ [a]σ (a A), 1.
A/σ
|
|
∙ |
[a]ρ |
A |
|
|
|
||||
|
|
||||
|
|
|
|||
|
|
a |
|
||
∙ c |
|
|
|
|
|
|
|
[b]ρ |
∙ |
|
|
|
|
|
|||
|
|
b |
A/ρ |
||
[c]σ |
|
|
|||
|
|
|
[a]σ |
(Ai)i I Ω- Ai. .
∏ Ai Ω- . 0 n-
i I
ω Ω 1 f1, ¼ , fn ∏ Ai )
i I
117
w(f1, ¼ , fn)(i)=w(f1(i), ¼ , fn(i)) ) iÎ I.
. ) ∏ Ai |
w |
. |
i I |
|
|
$ W- |
∏ Ai |
|
|
i I |
|
(Ai)i I W- Ai. 0 ) iÎ I |
||
pi: ∏ Ai ® Ai, pi(f)=f(i) fÎ ∏ Ai, |
|
|
i I |
i I |
|
% W- ∏ Ai W- Ai.
i I
4% * W- A
%. $ (ri)i I
1 W- A r= ρi . )
i I
a: A ® ∏ A/ri, aa= ([a]ρi )i I Î A.
i I
4. - α ' W- . -. α 2 ρ. 2 '- A/ρ '
W- ∏ A/ri. 0 ρ %. , W- A
i I
' # '- A/ri.
$ A ∏ Ai W-
i I
1 , pi(A)=Ai iÎ I. 0 , 1 Ai iÎ I ) i-
1 ( ) A.
*. Z30={0, 1, 2, ¼ , 29}
30. # 1
. # Z30 A={0, 2, 4, ¼ , 28},
B={0, 3, 6, ¼ , 27} C={0, 5, 10, ¼ , 25}, %-
Z30/Aº{0, 1}=Z2, Z30/Bº{0, 1, 2}=Z3 Z30/Cº{0, 1, 2, 3, 4}=Z5.
# ) 1 Z30
1 1 . +, 1 |
23ÎR |
(1, 2, 3) |
Z2 ,Z3 Z5. $ |
AÇBÇC={0}, 2 % a Z30
Z2´Z3´Z5 % ). 5 Z30 Z2´Z3´Z5 ) 1 ± 30, a *
%: Z30 @ Z2´Z3´Z5. 9
)
118
m, n, ¼ , t: Zmn×…×t Zm×Zn× ×Zt. , )
. $ . 1. 0 ), %
Ω- A → B B.
2.,
Ω- 1 ,
.
3.0 ), 1
Ω- 1 .
4.$), C Ω- A
1 ρ A ) ρC A.
5.$ ρ ± 1 Ω- A. 0 ),
1 σ A, ) * ρ, ! σ/ρ
1 A.
) 1 %-
A/ρ 1 A, ) * ρ.
6.0 1±4.
7.$
?
8.$), ) 1
R *
. , ρ ± 1 R,
[0]ρ ± R. # ) I R
! I:
a≡ib(I) a±b I (a, b R),
* 1 R. 4 .
$ Ω- ,
).
Ω. : x, y, z, x1, x2, ¼
, * Ω- . 0 (Ω- ):
1);
2)ω ± n- 78 Ω t1, ¼ , tn
, ω(t1, ¼ , tn) ;
78 ' % . 4 .
119
3) , . .
1) 2).
$ X ± ) , '.
) Ω(X) Ω- ( ) X ( % X) Ω- , #
Ω- . , 1 !.
% . .
Ω- A ) t=t(x1, ¼ , xm)
m- . 4 t n-
Ω * n-
A.
5 ( % Ω(X)). $ # Ω- A % f: X → A 4
' α: Ω(X) → A, #4 f ( . . f=α X). , Ω- A '
Ω(A)79.
! , ". $ ) α ) f
1) 2) Ω- . $ xα=xf A x X.
, ω Ω± n- tiα
t1, ¼ , tn, ω(t1, ¼ , tn)α=ω(t1α, ¼ , tnα) A.
3) ) α
Ω(X) %. ' %
Ω(X) → A, ) * f, ) α. + )
) 1A ) %
Ω- Ω(A) → A.
u=v, u, v Ω(X), ( ,
Ω-)). , x1, ¼ , xm ± , *
u, v, ! u(x1, ¼ , xm)=v(x1, ¼ , xm). &,
Ω- A u(x1, ¼ , xm)=v(x1, ¼ , xm),
a1, ¼ , am A u(a1, ¼ , am)=v(a1, ¼ , am).
. K Ω- ,
) ) ui=vi (i I), . . A K A ) ui=vi.
, !,
. ,
2 , . , )
79 ( A ) .
120