Қорытынды

Макроэкономикада талдау үрдісі экономиканы толығынан қамтиды, яғни жалпы экономикалық үрдістердің ауқымын қарастырады (жалпы ұлттық өнім, ұлттық табыс, жалпы шығын және тағы басқа). Макроэкономика әртүрлі елдерге және әрқилы кезеңдерге байланысты жалпы табыс, баға, жүмыссыздық және тағы басқа экономикалық көрсеткіштерді қолданады, оларды түсіндірерліктей жалпы теориялық жол табуды қалыптастыруға тырысады. Сонымен қатар оның зерттеу мақсаттары экономикалық құбылыстарды түсіндіру ғана емес, сондай-ақ экономика саясатын қалыптастыру, жетілдіру болып табылады.

Жиынтық өндірісті анықтау мақсатында жасалынған ұлттық есепшоттарды құру кезіндегі пайдаланылатын ұғымдар кешенін сипаттау және талдау бұл тақырыптың басты сұрақтарының бірі болып табылады. Бұл не үшін керек? Бұл жеке кәсіпорындарға арналған бухгалтерлік есеп, немесе басқа жағдайда, үй шаруашылығы үшін жүргізілетін есеп секілді қоғамдық есеп жүргізудің экономика үшін дәл сол функцияларды орындайтындығын көрсетуге қажет.

Әдебиеттер

1. Шеденов Ө.Қ, Сағындықов Е. Н, Жүнісов Б.А және т.б. Жалпы экономикалық теория. Ақтөбе «А - Полиграфия» 2004 - 453 бет

2. Дайындағандар Я. Ә. Әубәкіров, А. Қ Қабдиев, В. Қ Досқалиева, Досқалиев С. Ә Экономикс. Оқу құралы. Алматы «Экономика» 1995 - 144 бет

3. Экономическая теория. Учебник для вузов. под редакции. д.э.н Добрынина Л. И, д.э.н Тарасевича Л. С «Питер» 1999 - 542 стр

4. Ғабит Ж.Х. Экономикалық теория, Оқу-әдістемелік кешен, 2006ж

5. М.Ы.Жүкібай «Экономикалық теория». Оқу құралы, Астана 2009 ж.

Тақырып бойынша талқылау сұрақтары:

1. Ұлттық экономиканың қалыптасуы және негізгі мақсаты.

1. Макроэкономикалық есептеу негізгі экономикалық тиімділік және өсу ретінде.

2. Қоғамдық өнім түсінігі

3. Тұрақты экономикалық өрлеуді анықтаудың шарттары.

4. Негізгі макроэкономикалық көрсеткіштер және оларды өлшеу.

5. Жалпы ұлттық өнімді есептеу әдістері.

6. Ұлттық табысты есептеу

Осөж және сөж тапсырмалары:

1. Ұдайы өндірітің экстенсивті және интенсивті типтері;

2. Ұлттық табыс; ҚР ұлттық байлық

Тақырып бойынша тест тапсырмалары:

1.Жиынтық ұлттық өнім өлшенеді:

A) Нарықтық бағада.

B) Тұрақты бағада.

C) Нарықтық және тұрақты бағада.

D) Бағалық мәні жоқ.

E) Тепе-теңдік бағада.

2. Егер ұлттық табыстан корпорация табысына салынатын салықты, бөлінбеген пайданы және әлеуметтік сақтандыру жарналарын шегеріп, осыған таза трансферттік төлемдерді қосатын болса, онда алынған сома - бұл:

A) Жеке табыс.

B) Амортизация.

C) Жиынтық ұлттық өнім.

D) Таза ұлттық өнім.

E) Қолда бар табыс.

3. Қолда бар табыс - бұл:

A) Жеке салықтар мен салықтық емес төлемдер шегерілген жеке табыс.

B) Еңбекақы, жалақы, рента, және капиталдан пайыз түріндегі табыстар сомасы.

C) Еңбекақы, жалақы, және капиталдан пайыз түріндегі табыстар сомасынан жеке табыс салығын шегеру.

D) Таза ұлттық өнім – бизнестегі жанама салықтар.

E) Жалпы ұлттық өнім - амортизация.

4. Төменде көрсетілген агрегаттық көлемдердің қайсысы ұлттық табыс көлемін анықтау кезінде қолданылмайды:

A) Корпорация пайдасы.

B) Мемлекеттік трансфертік төлемдер.

C) Несиеге алынған капитал үшін кәсіпкерлерге төленетін пайыздар.

D) Ренталық табыстар.

E) Еңбекақы мен жалақы.

5.Ұлттық табыс – бұл:

A) C плюс T плюс G минус трансферттік төлемдер плюс жанама салықтар.

B) Инвестиция минус жинақ.

C) Ұзақ мерзім пайдаланатын заттар мен қызметтер құны.

D) Жеке табыс минус жеке салықтар минус мемлекеттік кәсіпорындарға таза субсидиялар.

E) Рента, еңбекақы, капиталдан пайыз, меншіктен табыстар мен корпорация пайдасы.

6. Төменде көрсетілген агрегаттық көлемдердің қайсысы шығындар сомасы бойынша есептелген ЖҰӨ құнына қосылмайды:

A) Жиынтық инвестициялар.

B) C плюс I плюс G (C-тұтыну шығындары, I-инвестиция, G-мемлекеттік шығындар).

C) Тауарлар мен қызметтердің таза экспорты.

D) Тауарлар мен қызметтерді мемлекеттік сатып алу.

E) Еңбекақы мен жалақы.

7. Жеке табыс - бұл:

A) Бір жылда өндірілген тауарлар мен қызметтер.

B) Нақты жылда үй шаруашылығының алған табысы.

C) Салықтарды төлегеннен кейінгі жеке шығындар үшін арналған барлық табыстар.

D) Мемлекет ішіндегі жеке көздерден құралған жинақтар сомасы.

E) ЖҰӨ минус амортизация.

8. ЖҰӨ (жалпы ұлттық өнімді) “шығындар” ағымы бойынша есептеу:

A) ЖҰӨ=C+I+NX.

B) ЖҰӨ=NX+P+I.

C) ЖҰӨ=NX+C+I+G.

D) ЖҰӨ=W+R+I+P.

E) ЖҰӨ=W+C+I.

9. ЖҰӨ (жалпы ұлттық өнімді) “табыстар” ағымы бойынша есептеу:

A) ЖҰӨ=C+I+NX.

B) ЖҰӨ=NX+P+I.

C) ЖҰӨ=NX+C+I+G.

D) ЖҰӨ=W+R+I+P.

E) ЖҰӨ=W+C+I.

10. Нақты ЖҰӨ (жалпы ұлттық өнім):

A) Тауарлар мен қызметтер өндірісінің ағымдағы бағаларымен көрсетілген көлемі.

B) Тауарлар мен қызметтер өндірісінің тұрақты бағаларымен көрсетілген көлемі.

C) Тауардың нарықтық бағасы.

D) Қызметтер көлемі.

E) Бағалардың өзгеруіндегі өндіріс нәтижесі.

11. Жиынтық сұраныс (AD) – бұл:

A) Шет мемлекеттің алғысы келетін тауарлардың экспортқа қажет ауданы.

B) Шет мемлекеттен келетін импорт тауарларының көлемі.

C) Үй шаруашылықтарының, фирмалар мен үкіметтің әрбір берілген бағалар жағдайында алғысы келетін тауарлар мен қызметтердің саны.

D) Нарықта ұсынылуы мүмкін тауарлар мен қызметтердің жалпы саны.

E) Кәсіпорын тауарларының сұранымы және ұсынымы.

12. Жиынтық ұсыныс (AS) – бұл:

A) Шет мемлекеттің алғысы келетін тауарлардың экспортқа қажет ауданы.

B) Шет мемлекеттен келетін импорт тауарлар ауданы.

C) Үй шаруашылықтарының, фирмалар мен үкіметтің әрбір берілген бағалар жағдайында алғысы келетін тауарлар мен қызметтердің саны.

D) Нарықта ұсынылуы мүмкін тауарлар мен қызметтердің жалпы саны.

E) Кәсіпорын тауарларының сұранымы және ұсынымы.

13. Тұтыну - бұл:

A) Тұтынушылар алатын тауарлар мен қызметтер жиынтығы.

B) Қоймадағы дайын өнімдер жиынтығы.

C) Дүкендегі тауарлардың саны.

D) Бөлініске түскен тауарлар.

E) Айырбасқа түскен тауарлар.

14. AD және AS қисықтарының жылжуы нәтижесінде қандай құбылысты байқаймыз:

A) Кәсіпорын пайдасының өзгеруін.

B) ЖҰӨ-нің азаюын.

C) Ұлттық өндірістің тепе-теңдік көлеміне ықпал етеді.

D) Бағаның тұрақтылығын.

E) Өндіріс шығындарының өзгеруін.

15. Макроэкономикалық көрсеткішке жатпайды:

A) Ұлттық табыс.

B) Ұлттық байлық.

C) Қолда бар табыс.

D) Жеке табыс.

E) Жанама салықтар.

16. Таза ұлттық өнім - бұл:

A) ЖҰӨ- жанама салықтар.

B) ЖҰӨ - амортизация.

C) ЖҰӨ - трансферттік төлемдер.

D) ЖҰӨ - ұлттық табыс.

E) ЖҰӨ - жеке табыс.

17. Макроталдаудың объектісін көрсетіңіз:

A) Жеке экономикалық субъектілердің іс-әрекеті.

B) Фирма табысы.

C) Фирма шығындары.

D) Тауарды сатып алатын кезде тұтынушының таңдауы.

E) Жалпы ұлттық өнім (ЖҰӨ).

11-тақырып