6. Начало Второй Мировой войны

Агрэсія супраць Польшчы была задумана германскімі стратэгамі задоўга да падпісання савецка-германскага пагаднення. Пакуль Германія была занята Аўстрыяй і Чэхаславакіяй у бок Польшчы чуліся завярэнні аб сяброўскіх адносінах. Так, 16 лютага 1937 г. Г. Герынг пры наведванні Варшавы заявіў прадстаўнікам польскага урада, што з боку “...Германии намерения лишить Польшу, какой бы то ни было части ее территории вовсе нет. Германия вполне примирилась со своим теперешним территориальным состояниям. Германия не будет атаковать и не имеет намерения захватить польский “коридор.” Яшчэ больш пераканаўча гучалі завярэнні з вуснаў Гітлера, які заверыў 5 лістапада 1937 г. польскага пасла ў Германіі аб тым, што “не будет никаких перемен в юридическом и политическом положении Данцига.”

Ужо праз нядзелю пасля знікнення з палітычнай карты Чэхаславакіі, увага нацысцкага кіраўніцтва была накіравана на Польшчу. Падрыхтоўка да нападзення ажыццяўлялася, як заўсёды, па трох галоўных напрамках: ваеннаму, палітычнаму і дыпламатычнаму. Германская дыпламатыя актыўна ўключылася ў работу і хутка разагрэла германска-польскія адносіны да “кіпення”. Нацысцкае кіраўніцтва дзейнічала актыўна і беспаваротна. Пад палітычным прыкрыццём актыўна рыхтаваліся да нападзення ўзброеныя сілы. Ужо 11 красавіка 1939 г. Гітлер зацьвердзіў план ваеннага захопу Польшчы - “план Вайс” (Белы), а 28 красавіка Германскае кіраўніцтва аб’явіла аб дэнансацыі абавязкаў аб ненападзенні, заключаных паміж Польшчай і Германіяй у 1934 г. На сакрэтным паседжанні вярхушкі германскага генералітэта, якое адбылося ў Імперскай канцылярыі 23 мая 1939 г. Гітлер у канцэнтраваным выглядзе выклаў ідэі знешнепалітычных намаганняў германскага кіраўніцтва на бліжэйшую перспектыву. “... Для решения проблем требуется мужество. Ни в коем случае нельзя придерживаться принципа, будто приспособлением к обстоятельствам можно уклониться от решения этих проблем. Наоборот, надо обстоятельства приспособить к нашим требованиям. Без вторжения в иностранные государства или нападения на чужую собственность это невозможно,”- недвузначна заявіў фюрэр.

Да канца жніўня 1939 г. падрыхтоўка да нападзення на Польшчу была закончана. Дзеля пастаноўкі канкрэтных задач Гітлер правёў 22 жніўня 1939 г. нараду вышэйшага каманднага складу, дзе выступіў з прамовай. З прысутным яму запалам і дэмагагічнай рыторыкай ён не толькі ахарактэрызаваў склаўшуюся сітуацыю міждзяржаўных адносін, але і абрысаваў перспектыву іх магчымага развіцця ў бліжэйшыя гады. “...Отношения с Польшей стали невыносимыми, - настойваў германскі фюрэр. Моя политика в отношении Польши, проводившаяся до сих пор, противоречила воззрениям нашего народа. Принятию моих предложений Польшей (Данциг, коридор) препятствовало вмешательство Англии. Польша сменила свой тон по отношению к нам. Состояние напряженности на длительный срок нетерпимо. Инициатива не должна перейти в другие руки. … Нельзя же вечно стоять друг против друга с винтовкой на боевом взводе. Предложенное нами компромиссное решение потребовало бы от нас изменения нашего мировоззрения, жестов доброй воли. С нами снова заговорили бы на языке Версаля. Возникла опасность потери престижа. Вероятность того, что Запад не выступит против нас, еще велика...”

Завышаная самаацэнка, празмерная самаўпэўненасць, паталагічная безкампраміснасць і запраграміраванасць на барацьбу, на вырашэнне ідэі сусветнага панавання германскай нацыі падштурхоўвалі Гітлера да прыняцця крымінальна-небяспечных рашэнняў. 31 жніўня 1939 г. ён падпісаў дырэктыву аб нападзе на Польшчу.

У ноч, з 31 жніўня на 1верасня 1939 г., калі ўся “ваенная машына” Германіі была гатова да рыўку на Польшчу германскія спецслужбы правялі правакацыйныю аперацыю “Гіммлер.” Пераадзетыя ў польскую форму эсэсаўцы і вязні кантрацыйных лагераў, якія валодалі польскай мовай, “захапілі” радыёстанцыю ў германскум горадзе Глейвіц (цяпер польскі Глівіцэ). Непасрэдным выканаўцам аперацыі з’яўляўся штурмбанфюрар СС А. Науйокс. Быццам бы з захопленай радыёстанцыі прагучаў зварот на польскай мове, у якім быў прызыў “аб’ядноўвацца і біць немцаў.” Раніцай Гітлер звярнуўся да германскага народа і ўсяю віну за развязванне ваеннага канфлікта ўсклаў на польскае кіраўніцтва.

1 верасня 1939 г. Германія абрушыла ўсю стальную моц вермахта на Польшчу. Пачалася Другая сусветная вайна.

Другая сусветная вайна ў 1939 – 1945 гг. – найбольш маштабная і кравапралітная ў гісторыі чалавецтва. У яе было ўцягнута 61 дзяржава, больш за 80% насельніцтва Зямлі. Ваенныя дзеянні адбываліся на тэрыторыі 40 дзяржаў, а таксама на марскіх і акіянскіх прасторах. Палітычнае кіраўніцтва краін Захаду і Усходу не змаглі выпрацаваць сумеснай пазіцыі па стрымліванню агрэсіўных намераў Германіі. Прычым, Англія, Францыя, Польшча, ды і Савецкі Саюз аддалі перавагу кампрамісу з агрэсарам, замест сілавога процістаяння, а ў выніку абраклі сябе на ваеннае выпрабаванне ў больш складаных умовах. Адсутнасць ўзгодненай дзейнасці ўсіх удзельнікаў прывёў да таго, што перадваенны палітычны крызіс паміж буйнейшымі краінамі перарос у вайну, развязанную Германіяй. Несумненна, што вядучую ролю ў распальванні ваеннага канфлікту адыгралі таталітарныя рэжымы Італіі, Японіі і перш за ўсе, – нацысцкай Германіі.