5. “Амерыканская мара” і «амерыканская трагедыя» ў пасляваеннай літаратуры зша (раман Дж. Стэйнбека «Зіма трывогі нашай»).

( прабачце,калі чаго не хапае; гэта ўсё,што я знайшла)

Пасляваенная літаратура ЗША вызначаецца, у першую чаргу,. імёнамі раманістаў, ужо зарэкамендавалымі сябе ў 20 гг.

30-я гады-гады росквіту рэалістычнага мастацтва Амерыкі,-Хемннгуэя, Стейнбека, Фолкнэра, і драматургаў-Ю. 0'Нила,. Т. Уільямса, А. Мілера, Э. Олби, чые творы выходзяць на сусветную 'арэну.

Для Фолкнэра, Стейнбека і Хемингузя гэты перыяд адзначаны новымі рэалістычнымі заваёвамі. Іх спелае творчасць пастаянна свядома вяртаецца да «сваёй» старой тэме, зноўку, па-філасофску пераасэнсаваныя, суадносная з новымі з'явамі рэчаіснасці. Яны як бы працягваюць ісці ў рэчышчы ўжо раз абраных імі 'праблем, мастацкіх рашэнняў. Рэчаіснасць у творах паўстае, з абавязковым суаднясеннем сучаснасці з мінулым і будучыняй.

Амерыка - дурнаватая ў сваім імкненні насадзіць амерыканскі лад жыцця ва ўсім . Занадта ўжо хутка яна мяняла "твар", страчвала маральна-этычныя прынцыпы, сацыяльныя ідэалы.

На пасляваеннай літаратуры ЗША самым непасрэдным чынам адбіўся палітычны і эмацыйны клімат у краіне. Грамадскія катаклізмы, знешне-і ўнутрыпалітычныя курсы ЗША, сацыяльныя супярэчнасці вызначаюць настрой канфармізму, трывогі, сумневаў, патрабаванняў ў асяроддзі амерыканцаў. Пісьменнікі ЗША хочуць зразумець, дакладней, распавесці пра тое, як пакутліва думаюць, памыляюцца і пакутуюць амерыканцы, імкнучыся разабрацца ў прычынах свайго нязгоды.

Апошні раман Стейнбека “Зіма трывогі нашай” не падобны на яго папярэднія кнігі.

Месца дзеяння - старадаўні гарадок Новай Англіі. Герой рамана - атожылак заснавальнікаў гарадка, нядрэнна уладкаваны чалавек, словам, сярэдні добрапрыстойны амерыканец. Стейнбека ў тыя гады турбаваў заняпад нораваў у краіне, адсутнасць годнай мэты, і ў сваім рамане ён адкрыта паказаў, як амерыканскі лад жыцця дзейнічае на звычайнага добрапрыстойнага буржуа, штурхаючы яго на шлях здрады і злачынствы дзеля пагоні за багаццем.

Раман Стейнбека «Зіма трывогі нашай» (1961) звязаны з лепшымі традыцыямі амерыканскай рэалістычнай літаратуры XX стагоддзя. Паслядоўнасць і глыбіня сацыяльнай крытыкі ў рамане. Сутнасць асноўных канфліктаў рамана, іх унутраны падтэкст - гэта нібы «амерыканская трагедыя» сёньняшняга дня. Героі кнігі - амерыканец з «высакароднай» сям'і, нашчадак першых пасяленцаў Итен і яго жонка Мэры - жывуць рэспектабельна і шчасна. Не толькі Итен, але і ўвесь маленькі гарадок у адным з штатаў «Новай Англіі» вядзе жыццё адносна сытую: абывацелі па святах выязджаюць на пікнікі, вечарамі сядзяць у кафэ. Тут наўрад ці мажлівыя бедства, якія выпалі на долю тодов з «гронак гневу». Аднак велізарная заслуга Стейнбека заключаецца ў тым, што аналітычная сіла яго таленту пранікае за бачную паверхню гэтага свету, выкрывае за спакойнай штодзённасць глыбінныя сацыяльна-псіхалагічныя заканамернасці сённяшняй Амерыкі. І мы бачым, што яны не змянілі сваёй заганнай сутнасці. Кніга '«Зіма трывогі нашай» стваралася ў перыяд ажыўленай публіцыстычнай дзейнасці Стейнбека.

Уздзеянне амерыканскага ладу жыцця такое, што малады чалавек фармуецца ў патэнцыйнага злачынца, «усё абяцае вялікую ўзнагароду за інтрыгі і падман, чым за сумленнасць і праўду». Кніга «Зіма трывогі нашай» і распавядае пра падзенне амерыканскага абывацеля, ператворанага ўсёй логікай амерыканскай сістэмы ў патэнцыйнага злачынца. П усё роўна, зьдзейснілася ці злачынства ці не. Амерыканская трагедыя нават не ў тым, што гэтыя злачынствы ў вачах абывацеляў - толькі прыкрая няўдача. Юны Ален, сын Итена, кажа: «Падумаеш! Усё так робяць! Каму павязе, а каму не ... Усе да аднаго - да самай верхавіны ». Працэс злачыннага перараджэння псіхікі Итена раскрыты падрабязна. Спачатку план рабавання банка, план здрады (і сябра дзяцінства Дэні, і гаспадара крамы Марулло) - не больш чым гульня ўяўлення, мара сярэдняга абывацеля. Але паступова гэтая небяспечная гульня становіцца маніяй і, галоўнае, непрыкметна пераходзіць у дзеянне.

Узнаўляючы духоўную драму сваіх герояў, Стейнбек пастаянна малюе свет, які вызначае гэтую драму, заключае яе ў сабе.Гэта старыя норавы Амерыкі - злачынна спалены і патапленне канкурэнтамі карабель. Гэта і новыя норавы - падслухоўванне тэлефонных размоваў, бюро расследаванняў, пульхныя паліцэйскія дасье на кожнага чалавека. У рамане мы бачым глыбока песімістычнае карціну сучаснай Амерыкі.

Але раман пабудаваны так, што стыхія песімізму і змроку ня абсолютизируется. Стейнбек спрачаецца з сцвярджэннем, што кожны - гэта адзінокі агеньчык. Стейнбек паказвае магутны гуманістычны патэнцыял, закладзены ў многіх людзях, які пративится ўплыву уласніцкіх грамадства. Героі рамана нібы дзеляцца на два нябачных саўдзельства. Адно з іх - людзі, якія страцілі свой «агеньчык», унутрана скончаныя. Яны цалкам прынялі этыку буржуазнага грамадства. Менавіта гэтыя людзі «без агеньчыка» маюць поспех у уласніцкіх свеце. Гэта Бэйкер, гэта Марджори, гэта Мэры. Стейнбек тонка падкрэслівае, напрыклад, ўнутраную пустэчу Мэры. Другое садружнасць ў Стейнбека - гэта людзі толькі вымушаныя сагнуцца ва ўмовах бізнэсу, але захавалі духоўнае багацце, здольныя выпрастацца. Стейнбек-гуманіст адкрывае ў звычайных людзях незвычайны і цудоўны свет, ён нібы зрывае прысталі да яго зверху уласніцкіх кароста. І мы бачым, што, нягледзячы ні на што, Итен захоўвае пачуццё сумлення, Дэні - свой рамантызм, Ма-рулло - сваю мару аб сапраўдных людзях.