47. Замежная літаратура 2 пал хх ст. У беларускай культурнай прасторы: уплывы, тыпалогія, пераклады.

Лiтаратура Беларусi праходзiла свой паскораны шлях развiцця у XIX - XX стагоддзi не толькi ў авалоданнi новымi жанрава-стылёвымi выяуленчымi мажлiвасцямi, паскораны шлях фармальных пошукаў i захапленняу, але i хутка выпрацавала разнастайныя тэндэнцыi, прыёмы, спосабы. У аснове сваей яна заставалася рэалiстычнай, тым не менш, у ей шырока ўкаранялiся лiрычныя, рамантычныя, фантастычныя, натуралiстычныя i iншыя дамiнанты стылю. Многiя жанрава-стылявыя тэндэнцыi мастацкага адпюстравання прыходзiлася асвойваць што называецца "з лiстa", на чыставiк.

Нельга разглядаць беларускую літаратуру ў адрыве ад сусветнай, бо, па-першае, кожная нацыянальная літаратура — гэта неад’емны складнік сусветнай, а, па-другое, тэндэнцыі сусветнай літаратуры ў пэўным сэнсе паўплывалі на развіццё нацыянальнай, пэўна мадыфікуючыся і асімілюючыся.

- - - -

У галіне перакладу заежнай літаратуры 2 піка:

- 54-90-я гг. *(Серыі Скарбы сусветнай літ-ры, Кнгіга перакладчыка, Проза народаў СССР і гд, асобныя выданні)

- сяр 90- нашы дні

пер. асобнымі выданнямі, перыядычны друк, прасторы інтэрнэту (Прайдзісвет). Перакладчыкі: В. Сёмуха, Я. Лапатка, Л. Баршчэўскі, В. Рагойша, А. Хадановіч, Ян Максімюк, Зміцер Колас і гд.

паралелі

суадносяцца творы В. Быкава і экзістэнцыялістаў; Сартр "Мёртвыя без пахавання" і Быкаў "На чорных лядах" ; У.Эка і Караткевіч і гд

Беларуская літаратура ў свеце, выхад анталогій беларускай паэзіі ў Расіі, Балгарыі, Югаславіі, інш. Перакладчыкі і папулярызатары беларускай мастацкай літаратуры за мяжой: Ф. Няўважны, Е. Путрамант, В. Жыдліцкі, Ч. Сэнюх, Н. Вылчаў, С. Паптонеў, Р. Рандаў, В. Сінг, М. Абала, Р. Эўцімава і інш. Беларуская літapaтypa замежжа (М. Сяднёў, Я. Юхнавец, М. Кавыль, А. Бярозка, У. Клішэвіч, інш.). Дзейнасць літаратурнага аб’яднання “Белавежа” ў Польшчы (А. Барскі, Г. Валкавыцкі, Я. Чыквін, Н. Артымовіч, М. Лукша, інш.).

48. Маральна-філасофскае асэнсаванне Чарнобыльскай катастрофы ў аповесці к. Вольф “Аварыя”.

У 1987 г. выйшла з друку аповесць «Аварыя» («Die Havarie»). Гэта разважанні аб катастрофе на Чарнобыльскай АЭС, трывога за лёс планеты, турботу з нагоды развіцця сучаснай цывілізацыі наогул. Ці можна паставіць этычную мяжу навуковаму пошуку? Наколькі можа быць фатальнай абмежаванасць тэхнакратычнага мыслення? - Вось пытанні, якія паднімаюцца ў аповесці.

Вострасюжэтная аповесць« Аварыя. Хроніка аднаго дня »(1987).

У кнізе «Аварыя» Крысці Вольф адным з першых літаратараў за межамі Савецкага Саюза закранула тэмы, звязанай з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС. Яна напісала сачыненне, у якім гаворыцца пра рок, да якога могуць прывесці неапанаваная навука і тэхніка. У кнізе Крысці Вольф распавядала з аднаго боку пра Чарнобыль, гэта значыць - пра зло, якое можа прынесці тэхніка. Іншая частка звязана з аперацыяй на мозгу, якую ў дзень аварыі праводзілі малодшаму брату галоўнай гераіні кнігі. Гэты сюжэт сімвалізаваў станоўчы бок тэхнічнага развіцця таго часу. У выніку паўстала аповяд-палеміка пра значэнне навукі і перш за ўсё тэхнікі і роля чалавека ў іх кантэксце.

Кніга «Аварыя» была напісана ў ГДР і Крысці Вольф сёе закідалі недастатковую крытычнасць па сістэме кантролю за складанай тэхнікай, якая існавала ў сацлагера. Бо на тэрыторыі ГДР таксама былі рэактары такога ж тыпу, што і на ЧАЭС.