14 Билет

14-билет

1. Жеке адамның құқықтары мен бостандықтары?

Адам құқықтары мен бостандықтары (АҚБ) - жеке тұлғаның әлем қауымдастығы мойындап, халықаралық-құқықтық құжаттарда бекітілген, әлеуметтік және құқықтық тұрғыдан қамтамасыз етілген, ешкім шек қоймайтын немесе тыйым сала алмайтын құқықтары мен бостандықтары. Адамның қандай да бір игіліктерді иеленуін қамтамасыз ететін, өз еркімен іс- әрекет жасауына мүмкіндік беретін мемлекет пен бұқара арақатынасының негізгі принциптері АҚБ-на жатады. Адамзат қоғамында бұл мәселеге ежелден баса назар аударылған. Мысалы, Аристотель адам құқықтарын "табиғи" және "шартты" деп екіге бөледі. Адамның табиғи құқықтарын мемлекет орнатқан шартты құқықтардан жоғары қояды. Орта ғасырда АҚБ жасаған қайырымдылықтар, рақымшылықтар ретінде түсіндірілді. Өндірістік қарым-қатынастардың қарқынды даму сатысында өмір сүрген ли¬берализм өкілдері - Т.Гоббс, Дж.Локк, Ш.Монтескье, Ж.Руссо, И.Кант, Т.Джефферсон, Т.Пейн және т.б. ойшылдар АҚБ-на баса назар аударды. Қағидалардың ең маңыздылары ретінде олар адамдардың еркін, қауіпсіз өмір сүруге, жеке меншік иеленуге тең құқықтарының болуын, халық биліктің негізгі иесі екендігін, биліктің тармақталуын, би¬ліктің халық мүддесіне қызмет етуі керектігін атап көрсетті. Жүзеге асырылу ортасына қарай АҚБ азаматтық, саяси, экономикалық, әлеуметтік және мәдени болып жіктеледі

2. Қазіргі элитарлық теориялардың негізгі бағыттары

Элита фр таңдаулы, қаймақ. Саяси шешімдерді қабылдауға тікелей әсер жасайтын, саяси билік жүргізуге қатысатын немесе оған ықпалы бар айрықша топ саяси элите д.а. Қалыптасудың екі жолы бар:

• Гилдий (тоталитарлық режимге тән) номенклатура

  • Жабықтық: жоғарыға ұмтылған адам сатылы көтеріледі, жоғарының көзіне түсуге тырысады, шыдамды болу керек

  • Талаптар көп: партия мүшелігіғ жасы, стаж, білім т.б. сәкес келмеген үміткерді кері қағып тастайды

  • Селектораттың құрамы аз және құрамы құпия. Олар қабылдаған шешіммен ешкім таласа алмайды

• Антрепренерлік (дем) истеблишмент(АҚШ)

  • Ашық жүйе. Қоғамның әр қатпарынан, түрлі әл топтар өкілдері кіре алады

  • Мемлекеттіе қызметке ұмтылатындарға қойылатын талаптар аз

  • Селектораттың аумағы кең

  • Элита құрамына өту үшін талас үлкен бәсекеге шиелініскен таласқа толы

  • тапқырлығын,жасампаздығын,белсенділігін үлкен мәнге ие

3. Әлемдік саясаттағы жаһандық проблемалар

Саясат бүкіләлемдік құбылыс. Бұл процесстен тыс қалған мемлекет, халық қалған жоқ. Әлемдік саяси процесс дегеніміз дүние жүзі қауымдастығының өміріне қатысты саяси шешімдерді қабылдап, іске асыру жолындағы мемлекеттік саяси институттардың, қоғамдық және саяси қозғалыстардың, халықаралық ұйымдардың іс әрекеті

Бүкіл әлемдік проблемаларды негізгі топтарға жіктеу:

• .әлеум саяси сипаттағы пробл: ядролық соғысты өртін өшіріп, мемлекет арасындағы шиеленістерді бейбіт жолмен шешу т.б.

• Әл эконом: кедейшілікті жою, энергетикалық, шикізат, демографиялық дағдарысты реттеп, шығу жолдарын іздеу

• Әл эколог: қоршаған ортаны, табиғатты қорғау

• Адам проблемасы: әл, экон, саяси құқықтар мен бостандықтарға өміршендік сипат беру, рухани дамуға жолберу