Ьф&фФ$Ф№ Окцтуда мрьтимеһтт тйдамну № 3, 2042 Ьф$*ффффф4

міндеті бойынша топка үлестірілген болуы тиіс;

• экранда акдаратты ұйымдастыру кезінде басы ар-тык; кодтаудан және өзін актамайтын, жаман үқсасты-ратын қысқартулардан кашу керек;

• экранда пайдаланушыларға үйреншікті терминдердің орнына компьютерге жататын терминдерді пайдалануды барынша азайту үсыныла-ды;

• ақпаратты ұсыну үшін экранның шет аймакта-рын ұсыну керек емес;

• экранда сол мезетте тек пайдаланушы өңдейтін ақпарат кдна тұруы тиіс.

Қазіргі заманғы бағдарламалық құралдарда экран­да ақпараттың бөлігін бөліп алу үшін біркдтар тәсідцер пайдаланылады: акдаратты кайта құрылымдау және ақпараттың бөлінетін бөлігі үшін терезе аймағын бөлу, сондай-ақ ақпараттың бөлігі арналған терістік кескін жене пайдаланушылардьщ назарын аударатын әр түрлі әсерлер (жылтырау және б.)- Осы тәсілдерді пайдала-ну психологиялық түрде, әсіресе электрондық оқулык, үшін, негізделуі тиіс.

Үсынылады: сүрақ-жауап хабарларды және жанама көмектерді осы аймақ үшін бөлінген экранный жоғарғы бөлігіне айқын түрде ерекшелей отырып, мысалы, оны экраңдағы негізгі ақпараттан горизонталь сызыкпен бөле отырып, орналастыру керек; хабарлардың әр алуан түрін ақпараттың косалкы аймағында бір-бірінен бөлу қажет. Мысалы, жанама көмек үшін теріс кескінді қолдануды үсынуға болады; косалкы акдарат экранында орналастыру аймағы айқын үқсастырылған болуы тиіс — жанама көмек аймағы, хабарларды баскаратын аймақ, кателер туралы хабарлар үшін аймақ; экранды аймақка бөлу кезінде жеке аймакта таңбалардың өлшемін өзгертуге рүқсат етіледі; компьютерді пайдаланушылардың назарын аударатын әсерлерді (жылтырау, жоғары жарыктылық, кері кзныктылық) пайдаланушылар іс-әрекетінің жобасьша сәйкес катал түрде, бүл тек кажет болғанда және психологиялык түрде негізделген жағдайларда ғана қолдану керек.

(Жалтасы бар)

Алматы.

_{***************}

лектронды оқулықтар

Эльмира бапиева, №133 жалпы білім беретін мектептің бастауыш сынып мұғалімі. Білім беруде интерактивті тақга мен электровды окулықгардьщ атқаратын рөлі

Кдзіргі ғьшым мен техниканың кэрыштап дамыған кезінде оқу-білімнің, соның ішінде болашағымыз -бүгінгі мектеп оқушысының білімі мен тәрбиесі маңызды мәселе болып отыр. Еліміздің әлеуметтік экономикасының дамуына өзіндік үлес қоса алатын, өзіндік ой-пікірі бар, жан-жақгы дамыған, білімді де білікті түлғаны дайындап, тәрбиелеу — аса қүрметті қоғамдық міндет. Себебі, ел түткдсын жан-жақгы білімді үрпақ үстаған шақта ғана өркениет алға дамымак.

Кдзіргі танда оқытудың жаңа технологиясы тек си-паттама түрінде ғана емес, шынайы проблемалык негізде болуға тиісті. Интернет желісі мен электронды поштаны күнделікті өмірде қолданып, компьютерді терең меңгеріп, электрондық оқулыктардың көмегімен білім беру сияқгы жаңа ақпараттык технологияларды игерген бастауыш сынып мүғалімдерінің өткен өрбір сабағы сапалы болады. Әрбір жаңашыл мүғалім ақпа-раттық технологиялардың ғылыми-теориялық негізін меңгеріп, әрбір баламен ғылымның жаңалықгарымен

№$фгфф($ф(ф$ Gkumyda мультимедийны пайдомну № S, 2042 &$ф($ф/ффф$

13

ЬфФ$Ф$Ф$4 Окмтуһ мультимедийны тідалану № 3, 2.042. І^ффффффф^

ой бөлісіп, жүмысында жиі қолдануға тырысу керек.

Дәстүрлі оқыту әдісіне қарағанда электрондық окулық немесе жаңа инновациялық оқьпу технологи-ясы окушьшардың жалпы қызығушылығын туғызады, ол өз кезегінде оларды сапалы және тұрақгы білім алу-ына алып келеді. Электрондық оқулықгарды мектепте кеңінен пайдалану әсіресе бастауыш сыныптар үшін өте кажет.

Элекгрондық окулыктар - оқыту үрдісінде автомат-тандырылған оқыту формасы болып табылады. Элек-трондық оқулық оқушының уақытын үнемдейді, оку материалдарын іздеп отырмай, өтілген және оқушы-ның ұмытып калған материалдарын еске түсіруге зор ықпал етеді. Электрондық окулық арқылы оқытудың мынадай өдістемелік ерекшеліктері байкалады:

-Кджетті ақпараттық материалдарды жылдам тауып алуға мүмкіндік береді;

-Гипермәтіндік түсіндіруден жан-жакты ақпарат-тық материалдар алады;

-Әрбір жеке тұлганың білімін, білік-іскерлігін әрбір тараулар бойынша тексеруге, бағалауға мүмкіндік береді;

-Теориялық білімді өз бетімен оқып үйренуге дағ-дьшанады;

-Сабақты иллюстрациялық материал, бейне көрсетілімдер ретінде жабдықгауға көмектеседі;

-Сабакта және сабактан тыс уакытта өз бетімен мүғалімнің көмегінсіз әртүрлі деңгейлі, шығармашы-лық тапсырмалар орындауға мүмкіндік береді;

-Әрбір тақырыпта кажетті дидактикалық матери­алдар мен сызбаларды пайдалануға мүмкіндік береді;

-Оқушылар әртүрлі суреттерді, схемаларды, тари-хи және географиялық карталар мен экспонаттарды, оқу материалдарынан көре алады. Оның ғажабы, мөтінмен, бейнемен, слайдтармен үнемі толыктыры-лып отырады. Оқушы үйде отырып компьютер арқы-лы барлық пәңдерден тест тапсырмалар мен өзіндік жүмыстар аткдра алады;

-Мұғалім мен оқушы арасындағыдай жанды каты-нас жасаудың элементтері қолданылып, окушы өз жа-уаптарын ести алады, мәтінді қызыға окиды. Ал тап-сырманы орындау барысында сұрақгарға жауап беру-де оку үрдістеріне белсенділікпен катысады;

-Электрондық оқулық оқушының оку материалда-рымен бірнеше рет кайталап оқуына мүмкіндік береді. Кджеттілігіне карай қанша каласа, сонша пайдалана алады. Ол тапсырманы бірнеше рет кайталап орын-дайды, сол арқылы акырында жаңа нөтижеге жетеді.

Электрондық окулыктар мұғалімдер үшін де үлкен көмек болады. Өйткені кдзіргі кезде мүғалім сабақ мазмүны қызықгы өрі жаңаша өтуі үшін өзінің бағалы уақытын кажетті материалды іздеу мен жұйелеуге жүмсайды. Сондыктан мүғалім сабакта электронды окулықгы жиі пайдаланған тиімді. Барлык оку мате-риалдары көз алдьгнда, бүл жерде мүғалімге дидакти-калық көрнекі күрадды өзі жасаудың қажеттілігі жоқ, өйткені, бәрі де кәсіби деңгейде орындалған. Слайд-тар ете жаксы таратушы материалдар, оны принтер арқылы катазға түсіруге болады. Мүғалімнін уақыты-сын үнемдейді. Барлық электрондық окулыктар Кдзак-стандық білім беру стандартына сай кдтал жағдайда күрастырылған. Мүғалімдердің өзінің жеке жүмыста-рын сапалы үйымдастыруьша көмектеседі. Осы окулык арқылы окушылардың ынтасын байкайды. Мульти-медиялық жүйе бойынша интерактивті такта аркылы көрсетілген әрбір көрнекілік окушылардың есінде мәңгі сакталмақ. Оқыту жүйесінде Я.А.Коменский көрнекілік принципін оку материалын меңгеру қүра-лы ретіңде карастырып, дидактиканың алтын ережесі деп атап, оқушылардың дүниетанымы негізінен көрнекілік арқылы жүзеге асырылады: олар заттардың өзін немесе бейнесін, көлемін тікелей көріп, байкап таниды. Электрондық окулықгар мектептегі окулық-тардан гөрі "жандандырылған", Ян Амос Коменскийдің дидактикалық ережесіне сай келеді. Егер мүғалім оқушының танымдық іс-әрекетіне, қызметіне эсер еткісі келсе, ол алдымен олардың керу мен есту сезім мүшелеріне эсер етеді. Сөйтіп, адам акпараттың көп бөлігін осы анализаторлар көмегімен кабылдайды. Сонымен бірге жаңа өтілген материал оқушыға интерактивті тақга көмегімен және элект­ронды окулыктар арқылы тез жылдам түсіндіріледі. Түрлі-түсті, бояуы канық суреттер, әртүрлі кызыкты ойындар, баланың назарын бірден аударатын әуенімен берілген тапсырмалар окушының пэнге деген қызы-ғушылығын арттырады. Шығармашылыкпен жүмыс жасауына кең мүмкіндік ашылады. Ал мүғалім үшін қажетті өдістемелік, дидактикалық көмекші қүрал. Сапалы білім беруде электронды окулыктардың кан-шама пайдасы бар. Сонымен окушылардың электрон-дық окулыктар арқылы пәнге деген кьізығушылығы артып, есте сақгау кабілеттері шындалып, білім көлемі терендейді.

Электронды оқулық - ақпаратты бейнелеудің әртүрлі формалары арқылы оку материалын үсынуды кдмтитын электронды тасымалдағыштағы дидактика-лык, әдістемелік және интерактивті жабдыккз жата-ды. Оку материалын үтымды игеруде электронды оқулықтардың атқаратын рөлі зор. Электронды оқулыктарда теориялық такырыптар кеңінен беріліп түсіндіріледі. Теориялық материалдар графикалык иллюстрация түріндегі әртүрлі суреттер, сүлба тәсілдер аркьілы толыктырылып отырса, онда теориялык білімді окьш, көзбен көріп, түйсіну жөне оны мида бекіту үрдістері бір уақытта өтеді және материалды корыту үрдісі үтымды болады.

^фффффффй) Ок,ытуда мультимедийны т&шщ № S, 2042 &$фгффффх$<$ 14

Ъ*$ффф$фр4 ОКчшфа муішимітны шМлмні/ Ш 2, ЯСНО &ф*ф*Ф*4«І

ул ьти м е д и а н ы пайдалану