Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:

statya_i_text_tema_2

.pdf
Скачиваний:
13
Добавлен:
02.06.2015
Размер:
4.09 Mб
Скачать

ЭЙНХАРД. ЖИЗНЬ КАРЛА ВЕЛИКОГО

77

гиса и его народа клятвы в верности, отправился в Рим. Проведя там несколько дней в поклонении святым местам, он вернулся в Галлию51.

11. Внезапно начавшаяся затем Баварская война [787 –

 

788] закончилась быстро. Она была вызвана одновременно и

 

высокомерием, и беспечностью герцога Тассилона, который,

5

поддавшись уговорам жены (дочери царя Десидерия, желавшей

 

с помощью мужа отомстить за изгнание отца), заключил союз с

 

гуннами52, соседями баваров с востока, и попытался не только

10

не выполнить приказы короля, но и спровоцировать Карла на

 

войну. Король, гордость которого была уязвлена, не мог стер-

 

петь строптивости Тассилона, поэтому, созвав отовсюду вои-

 

нов, он отправился с большим войском к реке Лех с намерени-

 

ем напасть на Баварию. Та река отделяла баваров от аламанов.

 

Прежде чем вторгнуться в провинцию, Карл, разбив лагерь на

15

берегу реки, решил через послов узнать о намерениях герцога.

 

Но тот, посчитав, что упорство не принесет пользы ни ему, ни

 

его народу, с мольбою лично предстал перед королем, предос-

 

тавив требуемых заложников, включая и сына своего Теодона.

 

Более того, он клятвенно пообещал впредь не поддаваться

20

ничьим подстрекательствам к мятежу против королевской вла-

 

сти. Так, той войне, которая, казалась, будет долгой, был поло-

 

жен самый быстрый конец. Впрочем, впоследствии Тассилон

 

был призван к королю без дозволения вернуться обратно;

 

управление же провинцией, которой он владел, было поручено

 

не следующему герцогу, но [нескольким] графам53.

25

_______________________

I) Ср. Ann. q. d. Einh. (a. 788), p. 81. II) Ibid.

III) Ibid. (a. 787), p. 79.

78

EINHARDI VITA KAROLI MAGNI

12.* Hisa motibus ita conpositis, Sclavis, qui nostra consuetudine Wilzib, proprie vero, id est sua locutionec, Welatabid dicunturI, bellum inlatum est. In quo etd* Saxones velut auxiliarese inter

5ceteras nationes, quae regis signa iussae sequebantur, quamquam ficta et minus devota oboedientia, militabant. Causa belli erat,

quod Abodritosf, qui cum Francis olim foederati erant, adsiduag incursione lacessebanth nec iussionibus coerceri poterant. Sinus

10quidami ab occidentali oceano orientem versus porrigitur, longitudinis quidem inconpertae, latitudinis vero quae nusquam centum milia passuum excedat, cum in multis locis contractior inveniatur.

Hunc multae circumsedent nationes; Danik siquidem ac Sueonesl,

15quos Nordmannosm vocamus, et septentrionale litus et omnes in eo insulas tenent. Atn litus australe Sclavi et Aistio et aliae diversaep incoluntq nationes; inter quos vel praecipui sunt, quibus tunc a rege bellum inferebaturr, Welatabis. Quos ille una tantum et quamt

per sen gesserat expeditione ita contuditv ac domuit, ut ulterius 20 imperata facere minime rennuendum iudicarent.

13.** Maximum omnium, quae ab illo gesta sunt, bellorum praeter Saxonicumw huic bello successit, illud videlicet, quod

25contra Avaresx sivey Hunosz susceptum est. Quod ille et ani-

mosius quam cetera et longe maiori apparatu administravit. Unam tamen per se in Pannoniam*** — nam hanc provinciam ea gens tum incolebat — expeditionem fecit, ceteraa filio suo Pip-

pino ac praefectis provinciarum, comitibusb etiam atque legatis

_______________________

*) Wal. c. XIII: Quomodo Wilzi subiugati sunt.

**) Wal. c. XIIII: Superbia Hunorum qua instantia perdomita sit, et de Ericic vel Geroldi ducum decessu.

***) Gl. cod. St.: quae modo Hungaria dicitur.

a) Ita et h. l. B 2. b) uuilei A 2. 2a. 3. 3a; uuilti A 5; uulzi B 2; uullzi C 2. c) eloeutione C 2. d) uueletabi A 3; uuelletabi A 2; uelatabi A 5; uuelezani A 3a. d*) et om. A 1*. e) auxiliores corr. auxiliares A 2; auxiliatores A 5. B 2. 3. C 1. 2. J.: auxiares B 1. f) abotritos A 1*; abatri:tas A 2 littera erasa; abotritas A 2a.

ЭЙНХАРД. ЖИЗНЬ КАРЛА ВЕЛИКОГО

79

 

12. После того как те волнения были улажены, была нача-

 

та [другая] война со славянами [789], которых у нас принято

 

называть вильцами, а на самом деле (то есть на своем наречии)

 

они зовутся велатабами54. В той войне среди прочих союзников

 

королю служили саксы, которые последовали за знаменами

5

короля согласно приказу, однако покорность их была притвор-

 

ной и далекой от преданности. Причина войны была в том, что

 

ободритов, которые некогда были союзниками55 франков,

 

вильцы беспокоили частыми набегами и их невозможно было

 

сдержать приказами [короля] 56.

 

 

От западного океана на Восток протянулся некий залив,

10

длина которого неизвестна, а ширина не превышает ста тысяч

 

шагов, хотя во многих местах он и более узок57. Вокруг него

 

живет множество народов: даны, также как и свеоны, которых

 

мы называем норманнами, владеют северным побережьем и

 

всеми его островами. На восточном берегу живут славяне, эсты

15

и различные другие народы, между которыми главные велата-

 

бы, с которыми тогда Карл вел войну. Всего лишь одним похо-

 

дом, которым он сам руководил, Карл разбил и укротил [вела-

 

табов] так, что в дальнейшем те считали, что им не следует

20

более отказываться от исполнения приказов [короля]58.

 

13. За войной со славянами последовала самая большая, за

 

исключением саксонской, война из всех, что вел Карл, а имен-

 

но [война], начатая против аваров или гуннов59 [791 – 803]. Эту

25

войну Карл вел и более жестоко, чем прочие, и с самыми дол-

 

гими приготовлениями. Однако лично Карл провел только

 

один поход в Паннонию (ибо этот народ жил тогда в той про-

 

_______________________

 

 

 

g) sic A 1*. 2. B 1. C 1. 2; assidua reliqui. P. W. h) lacescebant A 1. C 1. 2. P. J.

 

i) quidem A 1. 2. 2a. 3. 4. (non A 1*).

k) tani A 2. 3.

l) suesones A 1; suessones

 

A 3. 3a.

m) nortmannos A 1. 2. 2a. C 1. P. J.; normannos A 3a. B 2; nordusmannos

 

C 2. n) Ad A 2. B 1. 2, corr. At A 2.

o) haisti A 2a.

p) div. om. C 2. q) nat.

 

inc. A 4.

C 2. r) inferebantur A 1.

s) uuelathabi A 1; uueletabi corr. uuelletabi

 

A 2; uuellatabi C 2. t) per quam C 2.

u) se om. A 4. v) contulit A 1. 3 (corr. con-

 

tudit). 3a. C 2; contriuit A 2; con[tudit e corr.] A 2a. w) saxonica A 2; saxorum C 2.

 

x) auaros A 4. B 2. 3; auros B 1. y) uel A 1. P. J. z) unos B 1. a) cet. et A 3.; cet. in

 

A 3a. b) prouinciarum et h. l. add. B 2. — etiam om. A 2.

c) erichi B 3ab.

 

I) Ср. Ann. q. d. Einh. (a. 789), p. 85.

80

EINHARDI VITA KAROLI MAGNI

perficienda commisit. Quod cum ab his strenuissime fuisset administratum, octavo tandem annoa conpletum est. Quotb proelia in eo gesta, quantum sanguinis effusum sit, testatur vacua omni habitatorec Pannonia et locus, in quo regia kaganid erat, ita desertus, ut nee

5vestigium quidem in eo humanae habitationis appareat. Tota in hocf bello Hunorumg nobilitas periit, tota gloria decidit. Omnis pecuniah et congesti ex longo tempore thesauri direpti suntI. Neque ullum bellum contra Francos exortum humana potest memoria recordarii,

10quo illi magis ditati et opibus aucti sintk. Quippe cum usque in id temporis poene pauperes viderentur, tantum auri et argenti in regia

repertum, tot spolia pretiosa in proeliis sublata, ut merito credi pos-

15sitl hoc Francos Hunis iuste eripuisse, quod Huni prius aliis gentibus iniuste eripuerunt. Duo tantum ex proceribus Francorum eo bello perierunt: Ericusm dux Foroiulanusn in Liburnia iuxta Tharsaticamo maritimam civitatem insidiis oppidanorump interceptusq II,

20et Geroldusr Baioariaes praefectus in Pannonia, cum contra Hunos proeliaturus aciem struerett, incertum a quo, cum duobus tantum,

qui eum obequitantem ac singulos hortantem comitabantur, interfectus estu III. Ceterum incruentum poene Francis hoc bellum fuit et prosperrimum exitum habuit, tametsi diutius suiv magnitudine tra-

25heretur. Postw quod et Saxonicum suae prolixitatix convenientem finem accepit. Boemanicumy quoque et Linonicumz, quae postea ex-

_______________________

a)anno om. C 2. b) Quod A 1. 3 (corr. Quot). B 1. C 2. P. c) habitanti A 4.

d)cagani A 2. 2a. 3; kanagi A 4; kaga C 2; qua regia pagani erant B 2. e) nec A 1.

4. f) hoc om. B 1.

g) honorum A 2; horum B 1. C 2, corr. honorum B 1; Hun.

bello B 3.

h) peccunis A 1. P. i) recitare C 2. k) sunt corr. sint A 1. C 2; sunt

B 1. 2. l) posset B 2.

m) Oelricus A 1; hericus A 2. 2a. 3. (3a); herecus C 2; aeri-

cus A 4. P.

n) foroiulianus A 2. 4. 5. B 3; foriiulianus B 1.

o) thrarsaticam A 1;

thrasaticam corr. tharas. B

1; trasaticam corr. tara. C

2; tarsicam B 2.

p) op(p)idariorum B 1. 2.

q) intercoeptus A 1. 1*. 2. P.; inter ceptū C 1.

r) gerulus A 2. 2a post corr.

geruldus A 2; giraldus A 3a.

s) baiocariae C 2.

t) iustrueret A 1. 4. P.

u) est

om. C 2. v) sui om. C 2.; magn. sui A 1. 2a. P.

w) hoc loco P. et J. cap. 14. incipiunt. x) (sua A 3) prolixitate A 2 (corr. -tati). 3.

B 2. y) hic in editionibus prioribus cap. 14 incipit. — Boematicum A 2. 4. B 3. z) lilonicum A 3. 3a; liconicum A 4. C 2.

ЭЙНХАРД. ЖИЗНЬ КАРЛА ВЕЛИКОГО

81

 

винции), а остальные походы поручил своему сыну Пипину,

 

префектам провинций, а также графам и даже послам.

 

 

Лишь на восьмом году60 та война наконец была завершена,

 

несмотря на то, что вели ее очень решительно. О том, сколько

 

сражений было проведено, как много было пролито крови,

 

свидетельствует то, что Паннония стала совершенно необитае-

5

мой, а место, где была резиденция кагана, теперь столь пус-

 

тынно, что и следа того, что здесь жили люди, не осталось. Все

 

знатные гунны в той войне погибли, вся слава их пресеклась.

 

Все деньги и накопленные за долгое время сокровища были

 

захвачены [франками]. В памяти человеческой не осталось ни

10

одной, развязанной против франков войны, в которой франки

 

столь обогатились бы и приумножили свои богатства. До того

 

времени франки считались почти бедными, теперь же они оты-

 

скали во дворце гуннов столько золота и серебра, взяли в бит-

 

вах так много ценной военной добычи, что по праву можно

 

считать, что франки справедливо исторгли у гуннов то, что

15

гунны прежде несправедливо отняли у других народов. Только

 

двое из знатных франков погибли тогда: Хейрик, герцог фри-

 

ульский61, был убит из засады в Либургии [799] горожанами

 

приморского города Тортосы, а Герольд, префект Баварии, —

 

в Паннонии, в тот момент, как он строил перед битвой с гун-

20

нами войско. Неизвестно, кто убил его и двух его сопровож-

 

дающих, когда он выехал вперед, ободряя каждого воина.

 

В остальном та война была для франков бескровной и имела

 

самый благоприятный конец, хотя и тянулась довольно долго.

25

После этой войны и саксонская пришла к завершению, соот-

 

 

______________________

I) Ср. Annales regni Franc. (a. 796), Fontes ad HRFAKI (I), p. 64; Ann. q. d. Einhardi (a. 796), p. 99.

II) Ср. Ann. q. d. Einhardi (a. 799), p. 109, cf. p. 99. III) Ibid., p. 109.

82

EINHARDI VITA KAROLI MAGNI

ortaa sunt, diu durare non potuerunt. Quorum utrumque ductu Karoli iunioris celeri fine conpletum est.

14.* Ultimumb contra Nordmannosc, qui Dani vocantur, primo

5pyraticamd exercentes, deinde maiorie classe litora Galliae atque Germaniae vastantesf, bellum susceptum est. Quorum rex Godofridusg adeoh vana spe inflatus eratI, ut sibi totius Germaniae promitteret potestatem. Frisiam quoque atquei Saxoniam haud aliter

10atque suas provincias aestimabatk. Iam Abodritosl, vicinos suos, in suam ditionem redegeratm, iam eos sibi vectigales fecerat. Iactabat etiamn se brevi Aquasgranio, ubi regis comitatusp erat, cum maximis

copiis adventurum. Nec dictis eius, quamvis vanissimis, omnino fides abnuebatur, quin potius putaretur taleq aliquid inchoaturus, nisi

15festinata fuisset morte praeventus. Nam a proprio satellite interfectusII et suae vitae et belli a ser inchoati finem acceleravits.

15.** Haec sunt bella, quae rex potentissimus per annos XLVIIt — totu enim annis regnaverat — in diversis terrarum

20partibus summa prudentia atquev felicitate gessit. Quibus regnum Francorum, quod post patrem Pippinumw magnum quidem et forte susceperat, ita nobiliter ampliavit, ut poene du-

plum illi adiecerit. Nam cum prius non amplius quamx ea pars 25 Galliae, quae inter Rhenumy et Ligeremz oceanumque ac mare

_______________________

*) Wal. c. XV: Bellum contra Nordmannos qua occasione susceptum sita et sopitum.

**) Wal. c. XVI: Quantum Karolus regno Francorum suo labore adiecerit.

a) exhorta A 1*. 2 (h eras.). b) novum cap. incipit B 1. c) nortm. A 1. 3a. C 1. P. J.; norm. B 2. d) pir. A 2; plratycam C 2. e) maiore A 1. P. f) vast. — Germaniae om. A 3; Germ. sibi usurpauere potestatem, rex eorum G. A 3a. g) godefridus A 1. 4. P.; gotofridus A 2a; gotofredus A 3a. h) adeo — potestatem om. A 3a. i) atque om. B 1; et A 2. k) existim. A 2. l) abodricos A 1; obodri-

ЭЙНХАРД. ЖИЗНЬ КАРЛА ВЕЛИКОГО

83

ветствующему ее длительности. Возникшие после этого богемская [805] и лионская [808]62 войны не были долгими. Каждая из них закончилась быстро под руководством Карла Юного.

14.Последняя война была начата против норманнов, называемых данами [804 – 810]. Вначале они занимались пиратством, затем при помощи большого флота разорили берега Галлии и Германии. Король норманнов Годфрид до такой степени был исполнен пустой спеси, что рассчитывал владеть всей Германией. Фризию, как и Саксонию, он считал ни чем иным, как своими провинциями. Он уже подчинил себе своих соседей ободритов, сделав их своими данниками. Он хвастался, что скоро войдет с большим войском в Ахен, где был двор короля. Его словам, хотя и пустым, отчасти верили, и даже полагали, что он скорее всего предпринял бы нечто подобное, не останови его внезапная смерть. Убитый человеком из собственной свиты, он положил конец и своей жизни, и войне, им развязанной.

15.Таковы были войны, которые с великой мудростью и удачей вел самый могущественный король в различных частях земли в течение 47 лет (ведь столько лет он царствовал). В тех войнах он столь основательно расширил уже достаточно большое и могущественное королевство франков, полученное от отца Пипина, что прибавил к нему почти вдвое больше [земель]. Ведь раньше власти короля франков подчинялись толь-

_______________________

tos A 2a. C 2. m) redigerat A 2. n) enim B 2; se etiam A 4. o) aquis grani A 3a. 4. B 3. p) cominatus A 3. B 1. corr. cominatus A 3. q) tale om. C 2. r) a se om. A 1. s) celebranit B 2. t) XLVIII A 3. u) quod B 2. v) ac A 3a. B 2. w) pippini C 1. x) qua C 1. — ea om. B 3. y) hrenum A 2. 2a. 3. 3a. B 2, infra p. 88, l. 2. A 1. P.; renum A 4. C 2, infra p. 88, l. 2. B 2. z) ligerim A 1. C 1. P. J. a) sit om. B 3a; sop. sit et susc. B 3b.

I) Ср. Annales regni Franc. (a. 810), Fontes ad HRFAKI (I), p. 94. II) Ibid., p. 94, 96.

5

10

15

20

25

84

EINHARDI VITA KAROLI MAGNI

Balearicuma iacet, et pars Germaniae, quae inter Saxoniam et Danubium Rhenumque ac Salam fluvium, qui Thuringosb et Sorabos dividit, positac a Francis qui Orientales dicuntur incolitur, et praeterd

5haec Alamanni atque Baioarii ade regni Francorum potestatemf pertinerent: ipse per bella memorata primo Aquitaniamg et Wasconiamh totumque Pyrineii montis iugum et usque ad Hiberumk amnem, qui apud Navarrosl ortus et fertilissimosm Hispaniae agros secans sub

10Dertosaen civitatis moeniao Balearico marip miscetur; deinde Italiam totam, quae ab Augustaq Praetoria usque in Calabriam inferiorem,

in qua Graecorum ac Beneventanorum constat esse confinia, decies centum et eo amplius passuum milibus longitudine porrigitur; tumr

15Saxoniam, quae quidem Germaniae parss non modica est et eius quae a Francis incoliturs* duplum in lato haberet putatur, cum ei longitudine possit esse consimilis; post quamu utramque Pannoniam et adpositamv in altera Danubii ripa Daciamw, Histriamx quoque et

20Liburniam atque Dalmaciamy, exceptisz maritimis civitatibus, quas ob amicitiam et iunctum cum eo foedus Constantinopolitanum imperatorem habere permisit; deinde omnes barbaras ac feras nationes,

quae inter Rhenuma ac Visulamb fluvios oceanumquec ac Danubium 25 positae, lingua quidem poene similes, moribus vero atque habitu valde dissimiles, Germaniam incolunt, ita perdomuit, ut easd tributarias efficeret; inter quas fere praecipuaee sunt Welatabif, Sorabi, Abodritig, Boemanih — cum his namque bello conflixit —; ceteras,

30 quarum multo maior est numerus, in deditionemi suscepit.

________________________

a) barear. h. l. et infra l. 10. B 3. b) turingos A 1. 1*. 2a. 4. C 2. P.; thuringo C 1; turios B 2. c) postea A 1. 3. 3a. d) propter A 3. 3a. e) ad regni om. C 2, ubi Franc. Baioarii pot. f) pert. pot. B 2. g) equit B 1. h) quasconiam A 3a.

i) pirinei A 1. 2a. B 3. P.; pyrenei A 2. 4. C 1. 2. J.

k) hiberem corr. hiberum C 2;

hiberium B 3.

l) nauaros A 3; naruaros corr. naruarros A 1. m) fertillimos

A 2.

2a. n) tertose A 3; tortosae A 3a; desertosae A 2.

o) moenibus A 5. C 1. 2. J.

p)

mare A 2. 2a.

q) angusta A 1. C 2. r) tunc A 2a. B 2. s) non mod. pars. A 4.

s*)

colitur A 2.

t) hab. om. A 4. u) quamque B 1.

v) positam B 1; appositum B 2.

w) datiam A 1. 3. P.; dariam B 2. x) hystriam A 1. B 2; historiam A 3. C 1. 2, corr.

histriam A 3. C 2. y) dalmatiam A 1. 2. 3. 4. B 2. P.

z) exceptis — amicitiam om.

B 1. a) hrenum A 2. 2a. 3. B 1; renum A 1. B 2. C 2.

P. b) uuisulam A 4; uuissulam

B 2.

c) oceanum A 1. d) (eos B 2) tributarios B 1. 2.

e) praecipui A 2.

f) Uueletabi A 2. 2a, corr. Uuelletabi A 2. g) obodriti B 2.

h) boemanni A 1.

P.

i) dedicationem A 2. 3, ea eras. A 2.

 

 

ЭЙНХАРД. ЖИЗНЬ КАРЛА ВЕЛИКОГО

85

 

ко та часть Галлии, что лежит между Рейном, Луарой и [Атлан-

 

тическим] океаном к Балеарскому морю; часть Германии, насе-

 

ленная франками, называемыми восточными, что располагает-

 

ся между Саксонией и [реками] Дунаем, Рейном и Заале,

 

которая разделяет туринов и сорабов; кроме того, власть коро-

 

левства франков распространялась на аламанов и баваров. Карл

5

же подчинил в упомянутых войнах сначала Аквитанию63, Гас-

конь и весь хребет Пиренейских гор вплоть до реки Эбро64, ко-

 

торая начинается у наваров и рассекает плодороднейшие поля

 

Испании, вливаясь в Балеарское море под стенами города Тор-

 

тосы65. Затем он присоединил всю Италию, протянувшуюся на

 

тысячу и [даже] более миль от Августы Претории до южной

10

Калабрии66, где, как известно, сходятся границы греков и бене-

 

вентцев. Потом он присоединил Саксонию, которая является

 

немалой частью Германии и, как полагают, вдвое шире той ее

 

части, что населена франками, хотя, возможно, и равна ей по

15

длине; после того и ту, и другую Паннонию67; Дакию, распо-

 

ложенную по ту сторону Дуная, а также Истрию, Либургию и

 

Далматию, за исключением приморских городов, которыми

20

вследствие дружбы и заключенного союза Карл разрешил вла-

деть константинопольскому императору. Наконец, он так ус-

 

мирил все варварские и дикие народы, что населяют Германию

 

между реками Рейном, Вислой, а также океаном и Дунаем (на-

 

роды те почти схожи по языку, но сильно отличаются обычая-

25

ми и внешностью), что сделал их данниками. Среди последних

самые замечательные: велатабы, сорабы, ободриты, богемцы; с ними Карл сражался в войне, а остальных, число которых гораздо больше, он принял в подчинение [без боя]68.

86

EINHARDI VITA KAROLI MAGNI

16.* Auxit etiama gloriam regni sui quibusdam regibus ac gentibus perb amicitiam sibi conciliatis. Adeo namque Hadefonsumc Galleciaed atque Asturicaee regem sibi societate devinxit, ut isf, cum

5ad eum velg litteras vel legatos mitteret, non aliter se apud illumh quam proprium suum appellari iuberet. Scottorumi quoque reges sick habuit ad suam voluntatem per munificentiam inclinatosl, ut

eum numquam aliterm nisi dominum seque subditosn et servos eius

10pronuntiarent. Extant epistolae ab eis ad illum missae, quibus huiusmodi affectuso eorum erga illum indicatur. Cum Aaron regep Persarum, qui excepta India totum poene tenebat orientem, talem

 

habuit in amicitiaq concordiam, ut isr gratiam eius omnium, qui in

15

toto orbes terrarum erant, regum ac principum amicitiaet praepon-

 

eret solumque illum honore ac munificentia sibi colendum iudicaret.

 

Ac proinde, cum legati eius, quos cum donariis ad sacratissimum

 

Domini ac salvatoris nostri sepulchrum locumque resurrectionis

20

miserat, ad eum venissent et ei domini sui voluntatem indicassent,

 

non solum quae petebantur fieri permisit, sed etiam sacrum illum et

 

salutaremu locum, ut illius potestati adscriberetur, concessitv; et re-

 

vertentibus legatis suos adiungens inter vestes et aromata et ceteras

25orientalium terrarum opes ingentia illiw dona direxit, cum ei ante

paucos annos eum, quem tunc solum habebat, roganti mitteret elefantumx. Imperatores etiamy Constantinopolitani, Niciforusz, Michahela et Leo, ultro amicitiam etb societatem eiusc expetentesI

______________________

*) Wal. c. XVII: Quomodo exterarum gentium societatem etd acquirere studuerit et servare.

a) et add. B 2. b) sibi per amic. A 1. c) ahdef. B 1; adef. A 3. 3a. B 2; haedestinum A 5; eque add. A 2. d) gallaecie B 1; galletiae C 2; gallitiae A 3. P., galliciae A 1. 2. 2a; galatiae B 2; gallatie A 4. e) asturiae A 3a; austrice B 1; austuricae corr. astur. A 2. — sibi regem C 2. f) is om. B 1; his A 1. 2. C 2. P. (pro B 2. lege C 2),

corr. is A 1.

2.

g) vel. om. A 1. h) eum A 2a; apud illum om. B 2.

i) scotorum

A 1.

3. B 1.

P. W., corr. scottorum A 3.

k) habuit sic A 2.

l) subditos A 2.

m) eum non nisi

A 4. n) subditus A 1; subdictos, c eras. C 2.

o) effectus A 1*.

B 2.

p) Pers. rege C 2.

q) amicitiam A 2? C 2, corr. amicitia A 2. r) his A 1. 2.

3. 3a. C 2. P., corr. is A 2.

s) terr. orbe B 2. t) amicitia B 1. 2. 3.

u) saluatorem

C 2.

v) non cessit C 1.

w) dona illi B 2.

x) elephantum A 2. 4; elefantem A 3.

C 2. y) etiam om. A 4. z) nicifuorus B 1; nuciforus A 1. 1*; naiforus B 2; nichefo-

rus A 3a.

a) michael A 1. 2. 2a. 4. B 3. P.; machahel C 2. b) ac A 1. P. c) eius

om. A 4.

d) et om. B 3b.

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]