Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:

14-es_1 / Высшая математика (РТФ) / умк_Вакульчик_Неопределенный интеграл

.pdf
Скачиваний:
106
Добавлен:
18.05.2015
Размер:
2.77 Mб
Скачать

а)

 

dx

 

 

 

 

.

 

 

5x x

 

 

2 − 6

б)

 

 

dx

 

 

 

 

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4x

2

x + 4

2x − 1

в) 3x2 − 2x + 6 dx .

г)

 

2x − 10

 

dx .

 

 

 

1 + x x2

 

 

 

Вариант 15

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x − 3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ответ:

− ln

 

+ C .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x − 2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ответ:

 

1

ln

x

1

+

 

x2

1

x + 1

+ C .

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

8

 

 

 

 

 

 

4

 

 

 

 

 

 

 

Ответ:

1

ln

 

3x2 − 2x + 6

 

 

1

 

arctg

3x

1

+ C /

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

17

17

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ответ: −21 + x x2 − 9arcsin 2x − 1 + C . 5

Домашнее задание

1.Изучить теоретический материал по теме «Интегрирование по частям. Циклическое интегрирование».

2.Найти интегралы:

а)

б)

в)

г)

д)

е)

и)

5ln2 ( x + 2) dx .

x+ 2

3 arctg5 2x

dx .

1 + 4x2

 

e5 sin x + 4 cos x dx .

sin 3x dx

5cos3x − 4 .

dx

2x − 3 − 4x2 .

x + 4

2x2 − 6x − 8 dx .

 

3x − 1

 

 

 

 

 

dx .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2x

2

− 5x + 1

Ответ: 3 2

Ответ:

 

55 ln7 x

+ C .

7

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

3

 

 

 

 

 

 

+ C .

Ответ:

 

 

 

 

arctg8 2x

 

16

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ответ:

 

1

 

 

e5 sin x + 4 + C .

5

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5

5

 

 

 

 

 

 

 

 

 

+ C .

Ответ:

(sin 3x − 4)4

 

 

 

12

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ответ:

 

1

 

 

arctg

4x

1

+ C .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

11

 

11

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

2x2 − 6x − 8

 

+

11

 

x − 4

 

+ C .

Ответ:

 

ln

 

 

ln

 

 

 

 

 

 

 

 

x + 1

 

4

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

20

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

+

11

 

 

ln

x

5

+ x2

5

x +

1

 

 

2x2 − 5x + 1

 

+ C .

 

 

 

 

 

 

4

2

 

4

2

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

101

IV. Интегрирование по частям. Циклическое интегрирование

 

1.

Математический диктант.

 

 

 

 

 

а)

 

dx

.

г)

e7 x −5 dx .

 

5x2 + 7

д)

 

 

sin 2x

 

dx .

 

 

 

 

 

 

 

 

dx

 

 

 

б)

 

.

1

+ 3cos 2x

 

 

 

 

x

2 - 25

 

 

 

 

 

 

е)

 

 

e

2 x

dx .

 

 

 

 

x

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

в)

 

dx .

5

+ e2 x

 

 

 

 

 

 

 

 

5x3 + 4

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2. Упражнение (преподаватель решает у доски). Пусть функции f ( x) и g ( x) непрерывны. Верно

f ( x) × g ( x) dx = f ( x) dx × g ( x) dx

3 − 7x

ж) 1 + x2 dx .

 

 

 

 

 

dx

з)

 

 

 

 

 

.

2x

2

 

 

 

+ 3x + 1

 

 

 

 

 

dx

и)

 

 

 

 

 

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

x

+ 5x + 3

ли, что

,

т. е. интеграл от произведения двух функций равен произведению интегралов? Рассмотрим на примере функций f ( x) = g ( x) = x .

x × x dx = x2 dx =

x3

+ C .

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

x dx × x dx =

x2

×

x2

+ C =

x4

 

+ C .

 

 

 

2

2

4

 

 

Очевидно, получили неверный результат.

К сожалению, не существует формулы, выражающей интеграл от про- изведения функций через интегралы от сомножителей. Однако формула

u dv = uv - v du ,

которую легко получить почленным интегрированием равенства

d (uv) = vdu + udv ,

является ее подобием.

Формулу u dv = uv - v du называют формулой интегрирования по

частям. Очевидно, при ее применении подынтегральное выражение разби- вается на 2 сомножителя (u и dv ), из которых первый дифференцируется, а другой интегрируется. Это разбиение надо произвести так, чтобы вновь полученный интеграл в правой части был табличным или более простым, чем исходный.

Укажем некоторые типы интегралов, которые удобно вычислять ме- тодом интегрирования по частям.

102

Интегралы вида I:

Pn ( x) ekx dx ,

Pn ( x) akx dx ,

Pn ( x) sin kx dx ,

Pn ( x) cos kx dx ,

где Pn ( x) - многочлен степени п.

Рекомендуется положить u = Pn ( x) , а за dv взять все остальные со-

множители. Так как при дифференцировании степень многочлена понижа- ется на единицу, то интегрировать по частям следует столько раз, какова степень многочлена.

Обучающий пример 1.

Найти

x2 e3x dx .

 

 

 

 

 

 

 

x2 e3x dx =

 

x2 = u

 

 

 

 

du = 2xdx

 

 

 

 

 

 

=

1

x2e3x -

1

e3x × 2xdx =

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

e3x dx = dv v =

e3x dx =

e3x

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

=

1

x2e3x

2

xe3x dx =

 

x = u

 

 

 

 

 

du = dx

 

=

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

e3x dx

= dv v =

e3x

3

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

2 1

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

=

 

 

x2e3x

 

 

 

 

 

xe3x

 

 

 

e3x dx

=

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

3 3

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

2 x

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

=

 

 

 

x2e3x

 

 

 

 

 

 

 

e3x

 

 

 

e3x

+ C .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

3

3

 

 

 

 

9

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Примечание.

Отметим,

 

что при нахождении

 

v

постоянная интегри-

рования С принимается равной 0.

Интегралы вида II: Pn ( x) arcsin x dx ,

Pn ( x) arccos x dx ,

Pn ( x) arctg x dx ,

Pn ( x) arcctg x dx ,

Pn ( x) ln x dx .

Вуказанных интегралах целесообразно положить Pn ( x)dx = dv , а че-

рез и обозначить остальные сомножители.

103

 

Обучающий пример 2.

 

 

 

 

Найти (x2 - x +1) ln x dx .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Решение.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(x2 x + 1) ln x dx =

 

ln x = u

 

 

du =

1

 

dx

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

=

 

 

 

 

 

(x2 x + 1)dx = dv v =

 

x3

 

 

 

 

x2

 

+ x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x3

 

 

 

 

 

 

 

x

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x3

 

 

x

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

=

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

+ x ln x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

+ x

 

 

 

 

dx =

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x3

 

 

 

 

 

 

x2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x2

 

 

 

 

 

x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

=

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

+ x ln x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

+

1 dx =

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x3

 

 

 

 

 

x2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x3

 

 

x2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

=

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

+ x ln x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

+

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x + C .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

9

 

 

 

 

 

 

4

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

arcsin

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Обучающий пример 3.

 

 

 

 

Найти

 

 

1 − x

 

x dx .

 

 

 

 

Решение.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

arcsin

 

 

 

 

= u

 

 

 

 

du =

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

×

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

dx

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 - x

2

 

 

x

 

 

 

1 - x arcsin

 

 

x dx =

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

=

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

v =

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2 (1 - x)3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 - xdx = dv

 

 

 

1 - xdx = -

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

× arcsin

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

×

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

= -

 

 

(1 - x)3

 

 

 

 

+

 

 

 

(1 - x)3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

dx =

 

 

 

 

 

 

 

 

x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 - x × 2

 

 

 

x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

× arcsin

 

 

 

 

 

 

+

1

 

1 − x

dx =

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

= -

 

 

 

 

 

(1 - x)3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

= -

2

 

 

(1 - x)3 × arcsin

x

+

1

 

x− 2 dx - x 2 dx

 

=

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(1 - x)3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

= -

 

 

 

 

arcsin

 

 

 

 

+

 

 

 

 

 

-

 

 

 

 

 

x3 + C .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x

 

x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

9

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Обучающий пример 4.

 

 

 

 

Найти

 

 

 

ex cos x dx .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

104

Решение:

ex cos x dx =

ex = u

du = ex dx

= ex sin x - sin x × ex dx =

 

 

 

cos x dx = dv

v = sin x

 

=

 

ex = u

du = ex dx

 

= ex sin x - (-ex cos x + cos x × ex dx) =

 

 

 

 

sin xdx = dv

v = -cos x

 

 

=ex sin x + ex cos x - ex cos x dx .

Витоге снова получили исходный интеграл, и может показаться, что решение зашло в тупик. Как выбраться из него?

Обозначив искомый интеграл через J, получим уравнение

J = ex sin x + ex cos x - J .

Перенося J в левую часть, и решив уравнение относительно J, получим

2J = ex sin x + ex cos x J = ex sin x + ex cos x + C . 2

Появление константы С объясняется тем, что фактически все инте- гральные формулы, в том числе и формула интегрирования по частям, вер- ны с точностью до константы, которую обычно в этих формулах не пишут. Ну, а поскольку в данном случае произвольная постоянная С неявно при- сутствует в интеграле из левой части равенства, то она должна появиться и

вправой части.

Ктретьей группе относятся так называемые циклические интегралы. После двукратного применения формулы интегрирования по частям полу- чается уравнение относительно искомого интеграла, из которого оконча- тельно находится его выражение.

Интегралы вида III:

ekx sin bx dx ,

akx sin bx dx ,

 

 

 

 

 

 

 

ekx cosbx dx ,

akx cosbx dx ,

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

a2 - x2 dx ,

a2 + x2 dx ,

где k, b, а – const.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Обучающий пример 5.

 

Найти

1 + x2 dx .

 

 

 

 

Решение.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 + x2

dx

 

 

 

 

 

x2

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

1 + x

 

dx =

 

 

 

 

 

dx =

 

 

 

 

 

+

 

 

 

 

dx =

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

+ x2

1 + x2

1 + x2

105

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

= ln

x + 1 + x2

+ x ×

 

 

 

 

 

dx =

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 + x2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x = u

 

 

 

du = dx

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

=

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

(1

+ x2 )

1

 

(1 + x2 ) =

 

 

 

=

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

xdx

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 + x2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

dx = dv v =

 

 

 

 

 

 

 

 

 

=

 

 

 

 

 

2 d

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 + x2

 

1 + x2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

+ (x

 

-

 

 

 

dx).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

= ln

x +

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 + x2

1 + x2

1 + x2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Обозначив

1 + x2

dx = J , получим J = ln

x +

1 + x2

+ x 1 + x2 - J

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

J =

 

 

 

x 1 + x

 

 

+ ln

x +

1 + x

 

 

 

+ C .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3. Выполнить самостоятельно; каждый студент решает свой вариант (два студента у доски выполняют свои задания).

а) x2 cos 2x dx .

б) ln ( x + 4) dx .

arcsin x

в) x +1 dx .

г) 2x cos x dx .

а) x2 sin (2x - 3) dx .

б) ln ( x + 1) dx .

в) 1 - x arccos x dx .

г) 3x cos x dx .

Вариант 1

Ответ:

x2

sin 2x +

x

cos 2x -

1

sin 2x + C .

 

 

 

2

2

4

 

Ответ: x ln ( x + 4) - x + 4ln ( x + 4) + C .

Ответ:

2

x +

1arcsin x + 4

1 - x

+ C .

Ответ:

 

2x (sin x + ln 2cos x)

 

+ C .

 

 

1 + ln2 2

 

 

 

 

 

Вариант 2

Ответ:

 

x

sin 2x -

x2

 

cos 2x +

1

cos 2x + C .

2

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4

 

 

 

 

Ответ:

 

x ln ( x +1) - x + ln ( x + 1) + C .

 

2

 

 

 

 

2

 

 

 

 

2

 

 

arccos

 

+ C .

 

 

 

 

-

 

 

 

-

 

(1 - x)3

Ответ:

 

 

x3

 

 

 

 

x

x

9

 

 

 

 

3

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

Ответ:

 

3x (sin x + ln 3cos x)

+ C .

 

 

 

 

 

1 + ln2

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

106

а)

б)

в)

г)

x2 (sin x + 1) dx .

ln ( x + 5) dx .

arcsin

x

dx .

 

 

 

 

1 − x

4x cos x dx .

Вариант 3

Ответ: 2x sin x x2 cos x + 2cos x + x3 + C . 3

Ответ: x ln ( x + 5) x + 5ln ( x + 5) + C .

Ответ: 2 x − 21 − x arcsin x + C .

Ответ: 4x (sin x + ln 4cos x) + C . 1 + ln2 4

Вариант 4

а) (x2 + x) ex dx .

б) ln ( x + 6) dx .

в) x arctg 2x dx .

г) ex sin x dx .

а) (x2 − 1) ex dx .

б) ln ( x + 7) dx .

в) x arctg x dx . 1 + x2

г) 3x sin x dx .

Ответ:

C (x2 + 3x + 3) ex .

 

 

 

 

Ответ: x ln ( x + 6) x + 6ln ( x + 6) + C .

Ответ:

 

x2

arctg 2x

x

+

1

 

arctg 2x + C .

2

 

8

 

4

 

 

 

 

 

 

 

Ответ:

 

1

ex (sin x − cos x) + C .

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Вариант 5

 

 

 

 

 

 

 

Ответ:

C ( x + 1)2 ex .

 

 

 

 

 

 

 

Ответ: x ln ( x + 7) x + 7 ln ( x + 7) + C .

 

 

 

x +

 

 

+ C .

Ответ:

 

 

1 + x2

arctg x − ln

1 + x2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ответ:

 

−3x cos x + 3x ln 3sin x

+ C .

 

 

 

1 + ln2 3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Вариант 6

а) x2 ln x dx .

Ответ:

 

x3

ln x

x3

+ C .

 

3

 

 

 

б) (x2 − 1) ex dx .

 

 

 

 

 

9

 

 

 

 

Ответ:

( x − 1)2 ex + C .

 

в) arctg ( x + 5) dx .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x arctg ( x + 5)

1

 

 

+ 10x + 26

 

+ 5arctg ( x + 5) + C .

Ответ:

ln

x

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

г) 4x sin x dx .

Ответ:

 

−4x cos x + 4x ln 4sin x

+ C .

1

+ ln2 4

 

 

 

107

а) (x2 + x) ex dx .

б) x ln 6x dx .

в) x arctg 4x dx .

г) 5x sin x dx .

а) ( x + 7) ex dx .

б) x3 ln x dx .

в) x arctg x dx .

г) 6x sin x dx .

а) x cos x dx .

ln x

б) dx . x3

в) arcsin x dx .

г) 5x cos x dx .

а) x cos3x dx .

б) x4 ln x dx .

в) x arcsin x dx . 1 − x2

г) 7x sin x dx .

Вариант 7

Ответ: (x2 x + 1) ex + C .

Ответ:

x2

(2ln 6x − 1) + C .

 

 

4

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ответ:

1

 

 

4x2

+

1

arctg 4x x + C .

 

 

 

 

 

 

8

 

 

 

 

 

 

4

 

 

 

 

 

 

 

 

Ответ:

−5x cos x + 5x ln 5sin x

+ C .

 

 

 

 

 

 

 

1 + ln2

5

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Вариант 8

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ответ:

 

( x + 6) ex + C .

 

 

Ответ:

 

 

x4

ln x

x4

 

+ C .

 

 

4

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

16

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

C

x

+

x2 + 1

 

 

Ответ:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

arctg x .

 

 

2

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ответ:

 

 

−6x cos x + 6x ln 6sin x

+ C .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 + ln2 6

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Вариант 9

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ответ: x sin x + cos x + C .

 

 

Ответ:

 

C

1 + 2ln x

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4x2

 

 

 

 

 

 

 

 

Ответ:

 

 

x arcsin x +

 

1 − x2 + C .

Ответ:

 

 

5x (sin x + ln 5cos x)

 

+ C .

 

 

 

 

 

 

 

 

1 + ln2 5

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Вариант 10

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ответ:

 

 

x

sin 3x +

1

 

cos3x + C .

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

9

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ответ:

 

 

x5

ln x

x5

 

+ C .

 

 

5

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

25

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ответ:

 

 

x − 1 − x2 arcsin x + C .

Ответ:

 

 

−7x cos x + 7x ln 7sin x

+ C .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 + ln2 7

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

108

а) x cos 4x dx .

б) x5 ln x dx .

arcsin x

в) 1 − x dx .

г) 8x sin x dx .

а) (x2 x + 1) ex dx .

ln x

б) dx . x2

в) x arccos x dx . 1 − x2

г) 6x cos x dx .

а) (x2 x + 1) ex dx .

б) x ln x dx .

arccos x

в) 1 + x dx .

г) 7x cos x dx .

а) (x2 + 4) e2 x dx .

б) x6 ln x dx .

в) x arctg x dx . 1 + x2

Вариант 11

Ответ:

 

x

sin 4x +

1

 

 

cos 4x + C .

4

 

 

 

 

16

 

 

 

 

Ответ:

 

x6

 

ln x

x6

 

+ C .

 

6

 

 

 

36

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

− 2

 

 

 

 

arcsin x + C .

Ответ:

4

 

1 − x

 

 

1 − x

Ответ:

 

−8x cos x + 8x ln 8sin x

+ C .

 

 

 

 

 

 

 

1 + ln2 8

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Вариант 12

 

 

 

 

 

 

Ответ:

C (x2 + x + 2) ex .

 

Ответ:

ln

 

x

 

+ 1

+ C .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x

 

 

 

 

 

 

Ответ: C x 1 − x2 arccos x .

Ответ: 6x (sin x + ln 6cos x) + C . 1 + ln2 6

Вариант 13

Ответ: (x2 − 3x + 4) ex + C .

 

2

 

 

ln

 

x

 

2

 

+ C .

Ответ:

 

x3

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

Ответ: 21 + x arccos x − 41 − x + C .

Ответ: 7x (sin x + ln 7 cos x) + C . 1 + ln2 7

Вариант 14

 

2 (

 

 

)

 

2

 

 

4

 

 

 

Ответ:

1

 

x2 + 4

 

e2 x +

1

xe2 x

+

 

1

e2 x

+ C .

 

 

 

 

 

Ответ:

x7

ln x

x7

+ C .

 

 

 

 

 

 

7

47

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x +

 

 

 

+ C .

Ответ:

 

1 + x2

arctg x + ln

 

1 + x2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

109

г) 9x sin x dx .

а) (x2 - 3)cos x dx .

б) x7 ln x dx .

в) x arcctg x dx .

г) 8x cos x dx .

Ответ: -9x cos x + 9x ln 9sin x + C . 1 + ln2 9

Вариант 15

Ответ: (x2 - 5)sin x + 2x cos x + C .

Ответ:

x8

 

ln x -

x8

+ C .

 

 

 

8

 

 

 

 

 

64

 

 

 

 

 

 

Ответ:

x2

 

arcctg x +

x

+

1

arcctg x + C .

2

 

 

2

 

 

 

 

2

 

 

 

Ответ:

8x

(sin x + ln 8cos x)

+ C .

 

 

1 + ln2 8

 

 

 

 

 

 

 

 

В заключение отметим, что указанные три группы не исчерпывают всех интегралов, которые интегрируются по частям.

Обучающий пример 6. Найти

xdx

.

 

 

cos2 x

Решение: Ни к одному из указанных трех групп его отнести не возможно, тем не менее, он хорошо интегрируется по частям.

xdx

 

=

 

u = x;

 

du = dx

 

= x tg x - tg x dx = x tg x -

sin x

dx =

 

 

 

 

 

 

 

dx

 

 

 

cos2

 

 

dv =

 

; v = tg x

 

 

x

 

 

 

 

 

cos x

 

cos2

 

 

 

 

 

 

 

x

 

 

 

 

= x tg x + ln cos x + C .

Домашнее задание

1.Изучить теоретический материал по теме «Интегрирование про- стейших рациональных дробей. Интегрирование рациональных функций».

2.Найти:

1)

x ×2x dx .

Ответ:

2x ( x ln 2

-1)

+ C .

 

ln2 2

 

 

 

2)

ln2 x dx .

Ответ:

x (ln2 x - 2ln x + 2) + C .

3)

x sin x cos x dx .

Ответ:

1

sin 2x -

x

cos 2x + C .

8

 

 

 

 

 

 

 

4

 

 

4)

ln cos x

dx .

Ответ:

tg x ln (cos x) + tg x - x + C .

 

 

 

cos2 x

 

 

 

 

 

 

 

110