14-es_1 / Высшая математика (РТФ) / умк_Вакульчик_Неопределенный интеграл
.pdfв) ∫ |
|
|
|
2x − 3 |
|
|
dx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
1 |
+ 3 2x − 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
Ответ: 3 |
1 |
|
|
|
7 |
|
1 |
5 |
|
1 |
1 |
|
1 |
1 |
+ C . |
|||||||||||||||
(2x − 3) |
|
− |
(2x − 3) |
|
+ |
(2x − 3) |
|
|
|
− (2x − 3) |
|
+ arctg (2x − 3) |
|
|||||||||||||||||
6 |
6 |
2 |
|
6 |
6 |
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
7 |
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
г) ∫ x3 (1 − x2 )− |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 − x2 |
|
|
+ C . |
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
Ответ: |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
2 dx . |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
1 − x2 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Вариант 14
а)
б)
в)
г)
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
x |
−1 |
|
dx . |
|||||
( |
3 |
|
|
) |
|
|
|
|
||||||||
|
|
x + 1 x |
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
dx |
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
||||
∫ x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
x − 7 |
|
|
||||||||||||
|
x + |
|
|
|
dx |
|||||||||||
∫ |
x + 1 |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
3 x + 1 |
|
|
x3
∫ (5 − x2 )5 − x2
Ответ: 3 3 x2 − 33 x − 66 x + 3ln 3 x + 1 + 6arctg 6 x + C . 2
Ответ: 2arctg x − 7 + C .
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + x |
|
|
1 |
|
|||
|
Ответ: 63 |
(x + 1)2 |
+ |
|
|
− |
+ C . |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
10 |
|
7 |
|
4 |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
10 − x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
dx . |
Ответ: |
|
|
|
|
+ C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
5 − x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Вариант 15
а) ∫ |
|
dx |
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
3 x + |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
dx . |
|
|
|
|
|
|
||||||||
б) ∫ |
|
x + 2 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
x − 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
6 |
|
|
+ 1 |
|
|
|
||||||||||
в) ∫ |
|
|
2x −1 |
|
dx . |
||||||||||||||
(2x −1) |
( |
|
|
|
|
|
|
|
|
) |
|||||||||
3 2x −1 |
|||||||||||||||||||
|
|
−1 |
|||||||||||||||||
г) ∫ x3 (7 − x2 )− |
3 |
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
||||||||||||||||
2 dx . |
|
|
Ответ: 2 x − 33 x + 66 x − 6ln 6 x + 1 + C .
Ответ: 2 |
|
− 5ln |
|
|
x + 2 |
− |
5 |
|
|
+ C . |
|
x + 2 |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|||||||
x + 2 + |
5 |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
Ответ: 3(62x −1 −1 − ln 62x −1) + C .
Ответ: 14 − x2 + C . 7 − x2
Вариант 16
а) ∫ |
|
|
|
x |
|
|
dx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
3 x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
Ответ: 6 |
6 |
x5 − |
3 |
x2 + |
|
x − |
3 x + 6 x − ln |
6 |
x + 1 |
+ C . |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
4 |
|
|
|
3 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
131
|
|
|
|
|
|
x + 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ ln |
|
|
|
x + 4 |
- 2 |
|
+ C . |
|||||||||||||
б) ∫ |
|
|
|
dx . |
Ответ: 2 |
|
|
x + 4 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x + 4 + 2 |
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
в) ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x +1 + C . |
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
Ответ: 2arctg |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- |
|
( x +1)3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
x +1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
3 4 |
|
|
+1 |
|
|
|
|
|
12 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 3 |
|
|||||||||||||
г) ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
(4 x |
+1) |
- 3(4 x +1) |
+ C . |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
dx . |
Ответ: |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
x |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
Студент решает у доски: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
∫ |
|
|
|
|
|
dx |
|
|
. |
|
|
Ответ: C - |
|
|
2 + 3x3 |
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
x2 3 |
(1 + x3 )5 |
|
|
|
|
|
2x 3 |
|
(1 + x3 )2 |
|
|
Домашнее задание
1.Изучить теоретический материал по теме «Интегрирование три- гонометрических функций».
2.Найти интегралы:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|||||
|
x + 3 x2 + 6 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
x |
3 |
|
|
|
|
|
||||||||||||
а) ∫ |
x 3 |
+ 6 × arctg 6 x + C . |
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx . |
|
Ответ: |
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
x + 3 x4 |
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
||||||||
б) ∫ |
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
3 |
( x + 2)2 - |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
x + 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
Ответ: 3 × 3 x + 2 + 6 × 6 x + 2 + 6 × ln 6 x + 2 -1 + C .
в) |
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
. |
|
|
Ответ: - |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
+ |
|
|
1 |
|
+ C . |
||||||||||||||||
|
|
|
(1 + 4 |
|
|
|
)10 |
|
|
|
|
8 × |
(4 |
|
|
+1)8 |
|
9 ×(4 |
|
+1)9 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x |
x |
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
x |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
г) |
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
. |
|
|
|
Ответ: - |
|
1 + x2 |
- |
|
|
x |
|
|
+ C . |
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
(1 + x2 ) |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
1 + x |
2 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
VII. Интегрирование тригонометрических функций |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1. Устно указать подстановку для нахождения интегралов: |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
-1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
J1 |
= ∫ |
|
|
|
|
|
x |
|
dx , |
|
|
|
J 2 = ∫ 3 |
x +1 |
|
|
|
|
|
dx |
|
|
, |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x -1 (1 - x)2 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
33 x - x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
J3 = ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
, |
J 4 = ∫ |
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
dx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
1 - 3x - 4 1 - 3x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
+ 4 x3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
132
2.Беглый просмотр выполнения домашнего задания.
3.Краткий теоретический обзор с использованием лекционного ма- териала (графической схемы, информационной таблицы).
Обращаем внимание на то, что интегралы от тригонометрических функций во многих ситуациях удается рационализировать либо сущест- венно упростить. Рассмотрим наиболее типичные случаи.
1)∫sin m x cosn dx .
а) Если m – нечетное положительное число, то подстановка cos x = t . Если n – нечетное положительное число, то sin x = t .
Обучающий пример 1. Найти ∫sin 4 x cos3 x dx .
Решение: Так как одна из степеней является нечетной (п = 3), то, предварительно отделив от нечетной степени множитель в 1-й степени, вводим новую переменную:
∫sin 4 x cos3 x dx = ∫sin 4 x cos2 x cos x dx = ∫sin 4 x (1 − sin2 x) cos x dx =
|
|
|
|
|
|
= |
|
sin x = t |
|
|
|
|
|
= ∫t 4 (1 − t 2 )dt = ∫(t 4 − t 6 ) dt = |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
cos xdx = dt |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
t5 |
− |
t7 |
|
+ C = |
sin5 x |
− |
sin7 x |
+ C . |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
б) если m и |
n – четные неотрицательные, то применяют формулы |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
понижения степени: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
sin2 x = |
1 − cos 2x |
; |
|
|
|
|
cos2 x = |
1 + cos 2x |
; |
|
|
|
|
sin x cos x = |
1 |
sin 2x . |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Обучающий пример 2. |
|
Найти ∫sin 4 x cos2 x dx . |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Решение: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
∫sin 4 x cos2 x dx = ∫sin2 x (sin x cos x)2 dx = |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
= ∫ |
1 - cos 2x |
× |
1 |
sin 2x 2 dx = |
1 |
∫(1 - cos 2x) sin2 2x dx = |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
1 |
∫sin2 2x dx - |
1 |
∫sin2 2x cos 2x dx = |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8 |
|
|
|
|
|
|
|
8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
= |
1 |
∫ |
1 - cos 4x |
dx - |
|
sin 2x = t |
|
- |
1 |
∫t 2 |
dt |
= |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
8 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2cos 2xdx = dt |
|
8 |
2 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
= |
1 |
( |
∫ |
dx - |
∫ |
cos 4x dx) - |
1 |
× |
t3 |
= |
|
1 |
x - |
sin 4x |
- |
sin3 2x |
|
+ C . |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
16 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
16 3 |
|
|
|
|
|
|
4 |
|
3 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
16 |
|
|
|
|
133
в) |
(m + n) |
- |
четное отрицательное. |
Подстановка |
tg x = t (или |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ctg x = t ). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Обучающий пример 3. |
|
Найти ∫ |
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos x sin3 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
Решение: |
∫cos−1 x sin−3 x dx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
Здесь m + n = −4 . Обозначим tg x = t , тогда |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
x = arctg t , |
dx = |
|
dt |
|
, sin x = |
|
|
|
t |
|
|
|
, |
|
|
|
|
cos x = |
|
1 |
|
. |
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
+ t 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + t 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + t 2 |
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
1 + t |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
||||||||||||
∫ |
|
= ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + t 2 |
|
|
|
|
|
|
= ∫ |
dt = |
∫t |
−3 |
dt + |
∫ |
= |
|||||||||||||||||||||||||
cos x sin |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t3 |
|
|
t |
|
|
|
|
|
t |
|||||||||||||||||||||||||
|
3 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
× |
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( |
|
|
)3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
1 + t 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + t 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
= - |
1 |
|
+ ln |
|
t |
|
+ C = - |
1 |
ctg2 x + ln |
|
tg x |
|
+ C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
2t 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
2) |
Если под знаком интеграла стоит выражение R (sin x,cos x) , полу- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
чающееся из функций sin x |
и cos x , и некоторых констант с помощью че- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
тырех арифметических действий (т. е. |
R (sin x,cos x) |
является рациональ- |
ной функцией от sin x и cos x ), то данный интеграл ∫R (sin x,cos x) dx сво-
дится к интегралу от рациональной функции при помощи универсальной
тригонометрической |
подстановки |
|
t = tg |
x |
. |
Тогда |
sin x = |
|
2t |
, |
||||||||
|
|
|
+ t 2 |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
1 |
|
|||
cos x = |
1 - t |
2 |
, dx = |
|
|
2dt |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + t |
2 |
1 + t 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Наиболее быстро вычисляются с помощью подстановки t = tg |
x |
ин- |
||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
∫ |
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
тегралы вида |
|
, |
где a или b |
не равны нулю. |
|
|
||||||||||||
a sin x + b cos x + c |
|
|
||||||||||||||||
Обучающий пример 4. Найти ∫ |
|
dx |
|
. |
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4sin x - 3cos x - 5 |
|
|
|
|
Решение. Воспользуемся универсальной тригонометрической под- становкой:
134
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tg |
x |
|
= t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
∫ |
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
= |
|
|
2t |
cos x = |
1 - t 2 |
= |
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
sin x |
|
|
|
|
, |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
4sin x - 3cos x - 5 |
1 + t 2 |
1 + t 2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx = |
|
2dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + t 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
2dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
= ∫ |
|
|
|
|
|
1 + t 2 |
|
|
|
|
|
|
=∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
||||||||
|
|
|
2t |
1 - t 2 |
|
|
|
|
8t - 3(1 - t 2 ) - 5 |
(1 + t 2 ) |
||||||||||||||||||||||||||||
4 × |
|
|
- 3 |
× |
|
- 5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
1 + t 2 |
1 + t 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
= -∫ |
|
|
dt |
= -∫ |
|
|
dt |
|
= |
|
|
1 |
|
|
+ C = |
|
1 |
|
+ C . |
|||||||||||||||||||
t |
2 - 4t + 4 |
(t - 2)2 |
t |
- |
2 |
|
|
|
|
- 2 |
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tg |
x |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
Хотя универсальная подстановка позволяет найти любой интеграл вида ∫R (sin x,cos x) dx , однако в большинстве случаев она приводит к че-
ресчур громоздким вычислениям, и тогда удобнее пользоваться другими более эффективными подстановками.
3)Если R (sin x,cos x) меняет знак с изменением знака cos x , то применяется подстановка sin x = t .
4)Аналогично, если R (sin x,cos x) меняет знак с изменением знака
sin x , то применяется подстановка cos x = t .
Обучающий пример 5. Найти ∫ |
dx |
|
|
. |
|
|
||
|
sin x sin 2x |
Решение. Преобразуем подынтегральную функцию:
1 |
= |
1 |
= |
|
1 |
. |
sin x sin 2x |
sin x × 2sin x cos x |
2sin |
|
|||
|
|
2 x cos x |
Теперь видно, что эта функция меняет знак при замене cos x на (-cos x ). Поэтому, воспользуемся подстановкой sin x = t , предварительно домножив числитель и знаменатель преобразованной подынтегральной дроби на cos x :
|
dx |
|
|
|
1 |
|
|
cos x dx |
1 |
|
|
cos x dx |
|
|
|
|
sin x = t |
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
∫ |
|
|
= |
|
∫ |
|
|
|
= |
|
∫ |
sin2 x (1 - sin2 x) |
|
= |
cos x dx = dt |
= |
|||||||||||||||
sin x sin 2x |
2 |
sin 2 x cos2 x |
2 |
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
= |
1 |
∫ |
|
|
dt |
|
|
= |
1 |
∫ |
1 - t 2 + t 2 |
dt = |
1 |
|
∫ |
dt |
+ ∫ |
|
dt |
|
= |
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
2 |
t |
2 |
(1 - t 2 ) |
2 |
t 2 (1 |
- t 2 ) |
2 |
t 2 |
1 - t 2 |
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
135
|
|
|
= |
1 |
- |
1 |
+ |
1 |
|
|
|
1 + t |
|
|
|
|
|
+ C = |
1 |
- |
2 |
|
|
+ ln |
|
|
|
1 + sin x |
|
|
|
+ C . |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
ln |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
1 - t |
|
|
|
|
|
|
|
1 - sin x |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2 |
|
t 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
sin x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
5) |
Если |
выполняется равенство R (-sin x, -cos x) = R ( sin x,cos x ) , |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
то выгоднее применять подстановку tg x = t |
или ctg x = t . Это относится к |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
интегралам вида |
|
|
|
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
a sin2 x + bsin x cos x + c cos2 x + d |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Обучающий пример 6. |
|
|
|
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
sin 2 x - 4sin x cos x + 5cos2 x |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Решение. Подынтегральная функция четная относительно синуса и |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
косинуса: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
, |
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
(-sin x)2 - 4(-sin x)(-cos x) + 5(-cos x)2 |
sin 2 x - 4sin x cos x + 5cos2 x |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
поэтому применим подстановку tg x = t , при этом |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
cos x = |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
= |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
, |
sin x = tg x × cos x = |
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
, |
|
|
|
dx = |
|
dt |
|
. |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + t 2 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
1 + tg2 x |
|
|
|
|
|
|
1 + t 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + t 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Получаем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + t 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
||||||||||||||||
|
sin 2 x |
- 4 ×sin x cos x + 5 × cos2 x |
|
|
|
t 2 |
|
- 4 |
|
|
|
t |
|
× |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
+ 5 |
|
1 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + t 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + t 2 |
|
1 + t 2 |
1 + t 2 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
= ∫ |
|
|
|
|
dt |
|
|
|
= ∫ |
|
d (t - 2) |
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 - 4t + 5 |
(t - 2)2 |
|
|
|
(t - 2)2 + |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
+1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= arctg (t - 2) + C = arctg (tg x - 2) + C .
Можно было избежать выражения cos x , sin x и dx через t, разделив числитель и знаменатель на cos2x.
Действительно,
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
∫ |
|
|
|
|
|
= ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
cos2 x |
|
|
|
|
|
|
|
= |
|||||
sin |
2 x - 4sin x cos x + 5cos |
2 x |
|
|
sin |
2 x |
|
|
sin x cos x |
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
- 4 |
+ 5 |
|
cos2 x |
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos2 x |
|
cos2 x |
|
cos |
2 x |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
dx |
|
|
tg x = t |
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
= ∫ |
|
|
cos2 x |
= |
|
|
|
= ∫ |
|
|
|
. |
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
1 |
|
dx = dt |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
tg |
2 x - 4 tg x + 5 |
|
|
t 2 |
- 4t |
+ 5 |
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos2 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
136
В дальнейшем рекомендуем замечать и не упускать возможности
подобных упрощений.
6) |
При вычислении интегралов ∫sin nx cos kx dx , ∫sin nx sin kx dx , |
∫cos nx cos kx dx пользуются тригонометрическими формулами:
sin α cosβ= 12 (sin (α − β) + sin (α + β)) , sin α sin β= 12 (cos(α − β) − cos (α + β)), cos α cosβ = 12 (cos(α − β) + cos (α + β)) .
Обучающий пример 7. Найти ∫sin 4x sin 6x dx .
Решение. ∫sin 4x sin 6x dx = ∫ |
1 |
|
(cos(4x − 6x) − cos(4x + 6x))dx = |
|||||||||||||
2 |
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
= |
1 |
∫(cos 2x − cos10x)dx = |
1 |
∫cos 2x dx − |
1 |
∫cos10x dx = |
|||||||||
|
|
|
|
|||||||||||||
|
2 |
|
|
|
2 |
|
|
2 |
|
|
||||||
|
|
|
= |
1 |
sin 2x − |
1 |
sin10x + C . |
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
4 |
|
20 |
|
|
|
|
|
||||||
7) |
При вычислении интегралов вида ∫R (tg x )dx и |
∫R (ctg x)dx в |
||||||||||||||
большинстве |
случаев выгодно |
применять |
подстановку |
tg x = t или |
ctg x = t . В частном случае интегралы вида ∫tgm x dx и ∫ctgm x dx , где m −
целое положительное число можно применять формулы:
tg2 x = |
1 |
−1 или |
ctg2 x = |
1 |
−1, |
|||
cos |
2 x |
sin |
2 x |
|||||
|
|
|
|
с помощью которых последовательно понижается степень тангенса или котангенса.
Обучающий пример 8. Найти ∫tg7 x dx .
Решение. Первый способ. Имеем
|
∫tg |
7 x dx = ∫tg |
5 x |
1 |
−1 dx = ∫tg5 x d (tg x) − ∫tg5 x dx |
||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
cos2 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
= |
tg6 x |
− ∫tg |
3 x |
1 |
|
|
−1 dx = |
tg6 x |
− ∫ |
tg3 x |
dx + ∫tg x |
1 |
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
6 |
|
|
cos2 x |
|
6 |
|
|
cos2 x |
cos2 x |
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
= |
tg6 x |
− |
tg4 x |
+ |
tg2 x |
+ ln |
|
cos x |
|
+ C . |
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
6 |
4 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
=
−1 dx =
137
Второй способ.
|
|
dt |
|
|
|
|
t 7 |
dt = ∫(t 5 − t3 + t )dt −∫ |
|
|
tdt |
|
|
∫tg7 x dx = |
tg x = t, dx = |
|
|
= ∫ |
|
|
|
|
и т.д. |
||||
|
+ t 2 |
1 |
+ t 2 |
1 |
+ t 2 |
||||||||
|
1 |
|
|
|
|
4. Выполнить самостоятельно; каждый студент решает свой вариант (два студента у доски выполняют свои задания).
а)
б)
в)
г)
д)
а)
б)
в)
г)
д)
а)
б)
∫5sin4 x cos3 x dx .
∫sin 2 x cos4 x dx .
dx
∫ 5 − 4sin x + 2cos x .
∫tg2 5x dx .
dx
∫5 + 3sin2 x .
∫sin 4 x cos5 x dx .
∫sin 2 x cos2 x dx .
dx
∫ 5 + 2sin x + 3cos x .
∫ctg4 x dx .
dx
∫ 3 − 2sin 2 x .
|
sin3 x |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
dx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
∫ cos x 3 cos x |
|||||||
∫ |
|
2 |
x |
||||
cos |
|
|
|
dx . |
|||
|
2 |
||||||
|
|
|
|
|
|
Вариант 1
|
|
5 |
5 |
|
|
|
|
|
|
|
− |
5 |
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ C . |
||||||||
Ответ: |
|
sin9 x |
|
sin19 x |
|||||||||||||||||||||||||||||
9 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
19 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
Ответ: |
|
1 |
|
x − |
1 |
|
sin 4x + |
1 |
sin 2 2x + C . |
||||||||||||||||||||||||
16 |
64 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
48 |
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3tg |
x |
− 4 |
|||||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
Ответ: |
|
|
|
arctg |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
+ C . |
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
5 |
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
Ответ: |
1 |
tg 5x − x + C . |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
Ответ: |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
arctg |
2 |
|
|
2 |
tg x |
+ C . |
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
2 |
|
10 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
Вариант 2
Ответ: 1 sin5 x − 2 sin7 x + 1 sin9 x + C .
|
5 |
|
|
|
|
7 |
|
|
|
|
|
|
9 |
|
|||||||
Ответ: |
1 |
|
x − |
1 |
sin 4x + C . |
|
|
||||||||||||||
8 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
32 |
|
|
|
|
|
|
+ 1 |
|
|
|
|
||||||
Ответ: |
1 |
|
arctg |
tg x |
+ C . |
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
3 |
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
3 |
|
|
|
|
||||||||||||||
Ответ: − |
1 |
ctg3 x + ctg x + x + C . |
|||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Ответ: |
1 |
|
arctg |
tg |
x |
+ C . |
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
3 |
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
Вариант 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
3 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|||||||||||||
Ответ: |
|
|
+ |
cos x 3 cos2 x + C . |
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
3 cos x |
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ответ: 1 ( x + sin x) + C . 2
dx
в) ∫ 5 + 3cos x − 5sin x .
г) ∫ctg6 x dx .
dx
д) ∫ sin 2 x + 3sin x cos x − cos2 x .
|
1 |
|
|
tg |
|
x |
− 4 |
|
||
|
|
|
|
|
||||||
Ответ: |
ln |
|
2 |
|
|
|
+ C . |
|||
|
|
|
|
|||||||
3 |
|
tg |
x |
−1 |
|
|||||
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
Ответ: − ctg5 x + ctg3 x − ctg x − x + C .
|
5 |
|
3 |
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
2 tg x + 3 − |
|
|
|
|
|
|
Ответ: |
|
1 |
|
ln |
|
13 |
|
|
+ C . |
|||
|
|
|
2 tg x + 3 + |
|
|
|
||||||
13 |
13 |
|||||||||||
|
|
|
|
|
а) ∫sin 4 x cos3 x dx .
б) ∫sin 2 3x dx .
dx
в) ∫ 3 + 2cos x − sin x .
г) ∫sin 8x cos 2x dx .
dx
д) ∫ sin 2 x + sin 2x + 3cos2 x .
Вариант 4
Ответ: |
sin5 x |
− |
sin7 x |
+ C . |
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Ответ: |
1 |
|
x − |
1 |
sin 6x + C . |
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
tg |
x |
−1 |
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
Ответ: arctg |
2 |
|
|
+ C . |
|
|
||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
Ответ: |
1 |
|
|
− |
|
1 |
cos10x − |
1 |
cos 6x |
+ C . |
||||||||||||||
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
2 |
|
|
10 |
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
||||||||||
Ответ: |
1 |
|
arctg |
tg x |
+ 1 |
+ C . |
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
Вариант 5
а) ∫cos5 x dx .
б) ∫sin 4 x dx .
dx
в) ∫ 5 + 4sin x .
г) ∫ctg3 x dx .
dx
д) ∫ 3cos2 x − 2 .
Ответ: |
sin x − |
sin3 x |
|
|
+ C . |
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Ответ: |
|
3x |
|
− |
sin 2x |
+ |
|
sin 4x |
+ C . |
||||||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
32 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
5 tg |
x |
+ 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
Ответ: |
|
|
arctg |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ C . |
||||||||||||||||||
3 |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
Ответ: |
− |
1 |
|
ctg2 3x − |
1 |
ln |
|
sin 3x |
|
+ C . |
|||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
6 |
|
|
|
|
|
|
1 + |
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
Ответ: |
|
1 |
|
|
ln |
|
|
|
|
|
2 |
tg x |
|
+ C . |
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 − |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
2 tg x |
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
139
а) ∫sin3 x cos3 x dx .
б) ∫cos2 3x dx .
dx
в) ∫8 + 4cos x .
г) ∫tg4 x dx .
dx
д) ∫ 4cos2 x + 3sin2 x .
а) ∫sin 2 x cos5 x dx .
б) ∫sin 2 4x dx .
|
∫ |
|
|
|
|
dx |
|||
в) |
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
3sin x − 4cos x |
|||||||
г) |
∫tg3 x dx . |
||||||||
д) |
∫ |
|
|
dx |
. |
|
|||
1 |
|
|
|
||||||
|
|
+ sin 2 x |
|||||||
|
∫ |
cos3 x |
|||||||
а) |
|
|
|
|
dx . |
||||
sin |
4 |
|
|||||||
|
|
|
x |
||||||
б) ∫cos2 5x dx . |
|||||||||
|
∫ |
|
|
|
|
dx |
|||
в) |
|
|
|
|
. |
||||
5 |
|
|
|
||||||
|
|
− 4sin x + 2cos x |
г) ∫ctg4 xdx .
Вариант 6
Ответ: sin4 x − sin6 x + C .
|
|
4 |
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
Ответ: |
1 |
x + |
1 |
sin 6x |
+ C . |
|||||||||
|
|
|||||||||||||
2 |
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
tg |
x |
|
|
|
||
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Ответ: |
|
|
|
arctg |
2 |
|
+ C . |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
2 |
3 |
|
|
|
3 |
|
|
|
Ответ: |
1 |
tg3 x − tg x + x + C . |
||||||||
|
||||||||||
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
||
Ответ: |
1 |
|
|
arctg |
|
3 tg x |
+ C . |
|||
|
|
|
|
|
2 |
|||||
2 |
3 |
|||||||||
|
|
|
|
Вариант 7
Ответ: sin3 x − 2sin5 x + sin7 x + C .
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
7 |
|||||||||||
Ответ: |
1 |
x − |
1 |
sin8x |
+ C . |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
tg |
|
x |
|
− |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
Ответ: |
|
ln |
|
|
2 2 |
|
|
|
+ C . |
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
tg |
x |
+ 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
Ответ: |
|
1 |
|
tg2 x + ln |
|
cos x |
|
+ C . |
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
arctg ( |
|
|
|
|
tg x) + C . |
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
1 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
Ответ: |
|
|
2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Вариант 8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Ответ: |
− |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
+ |
|
1 |
|
|
|
+ C . |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
3sin3 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin x |
||||||||||||||||||||||||
Ответ: |
1 |
|
x + |
1 |
|
sin10x + C . |
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
|
|
10 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3tg |
x |
− 4 |
|||||||||||||||
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
Ответ: |
|
|
|
|
arctg |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
+ C . |
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|||||||||
Ответ: |
− |
1 |
ctg3 x + ctg x + x + C . |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
140