- •1)Вызначэнне гістарычнай крыніцы. Прадмет і задачы крыніцазнаўства гісторыі Беларусі.
- •2)Тыпы I віды крыніц па гісторыі Беларусі. Асноўныя публікацыі крыніц па гісторыі Беларусі.
- •3)Асноўныя этапы крыніцазнаўчага аналіза. Крыніцазнаўчая крытыка.
- •4)Даследаванні крыніц па гісторыі Беларусі ў хіх – пачатку хх ст. Асноўныя публікацыі крыніц хіх – пачатку хх ст.
- •5.Арганізацыя крыніцазнаўчых даследаванняў і публікацыі крыніц па гісторыі Беларусі ў 20 – 30 - я гг. Хх ст..
- •6)Публікацыі крыніц па гісторыі Беларусі ў 50 - 80-X гг. Хх ст.
- •7)Публікацыі гістарычных крыніц у 90-х гг. Хх – пачатку ххі ст
- •8)Агульная характарыстыка летапісаў як гістарычнай крыніцы. Этапы летапісання на Беларусі. Методыка аналізу летапісных помнікаў.
- •9)Пачатак летапісання: “Аповесць мінулых гадоў”. Крыніцы і значэнне “Аповесці...” для вывучэння гісторыі Беларусі.
- •10)Агульная характарыстыка развіцця беларуска-літоўскага летапісання. Класіфікацыя летапісаў.
- •11)“Летапісец вялікіх князёў літоўскіх” як гістарычная крыніца.
- •13)“Хроніка Вялікага княства Літоўскага і Жамойцкага” як гістарычная крыніца, яго рэдакцыі.
- •14)Хроніка Быхаўца” як гістарычная крыніца. Методыка аналізу легендарных частак летапісаў.
- •16. “Хроніка” Мацея Стрыйкоўскага. Крыніцы і значэнне хронікі для вывучэння гісторыі Беларусі.
- •18)“Баркалабаўскі летапіс” як гістарычная крыніца.
- •21. Асаблівасці агіяграфічнай літаратуры хіі – хіv ст. Як гістарычнай крыніцы.
- •22. “Жыццё Ефрасінні Полацкай” : крыніцазнаўчы аналіз.
- •23."Жыццё трох віленскіх пакутнікаў" : крыніцазнаўчы аналіз.
- •24.Царкоўна-палемічная літаратуря хі – хvііі ст.: асноўныя этапы развіцця і асаблівасці адлюстравання гістарычнай рэчаіснасці.
- •25."Ліст да Абуховіча" : крыніцазнаўчы аналіз.
- •26."Лісты" ("Отпісы") ф.Кміты-Чарнобыльскага : крыніцазнаўчы аналіз.
- •27)Арганізацыя і установы цэнзуры ў Расійскай імперыі і іх асаблівасці на тэрыторыі Беларусі ў XIX - пачатку XX ст.
- •28)Арганізацыя і дзейнасць цэнзуры ў савецкі час. Галоўліт бсср.
- •29. Общая характеристика мемуарной литературы как исторического источника, ее виды и этапы развития в Беларуси.
- •30) Асноўныя помнікі мемуарнай літаратуры XVI – XVIII ст. Як гістарычная крыніца і іх характарыстыка.
- •31."Гістарычныя запіскі" ф.Еўлашоўскага : крыніцазнаўчы аналіз.
- •32.Запіскі замежных дыпламатаў і падарожнікаў XVI – XVIII ст. Як крыніца па гісторыі Беларусі.
- •33.Мемуарная літаратура як гістарычная крыніца ў XIX – хх ст. І асаблівасці яе вывучэння.
- •34.Характарыстыка этапаў развіцця і асноўных відаў мемуараў навейшага часу. Асаблівасці крыніцазнаўчага аналіза.
- •35. Прамова Мялешкі”: крыніцазнаўчы аналіз.
- •36.Перыядычны друк як гістарычная крыніца і этапы яго развіцця ў Беларусі. Праблемы крыніцазнаўчага вывучэння перыядычнага друку.
- •37. Перыядычныя выданні на тэрыторыі Беларусі ў канцы хvііі - пачатку хх ст.
- •38. Перыядычны друк у савецкі час. Этапы развіцця і праблемы крыніцазнаўчага вывучэння.
- •40.Віды заканадаўчых дакументаў Вялікага княства літоўскага і Рэчы Паспалітай. Асноўныя публікацыі матэрыялаў заканадаўства.
- •41. Земскія прывілеі як гістарычная крыніца.
- •42. Абласныя прывілеі як гістарычная крыніца, асаблівасці іх генезіса
- •43)Валасныя прывілеі як гістарычная крыніца.
- •44.Граматы гарадам (Магдэбургскія прывілеі) як гістарычная крыніца.
- •47.Статут 1588 і яго крыніцазнаўчая характарыстыка.
- •48. Канстытуцыі сеймаў Рэчы Паспалітай як гістарычная крыніца.
- •49.Тыпы I віды заканадаўчых дакументаў канца XVIII - пачатку XX ст. Публікацыі матэрыялаў заканадаўства.
- •50.Заканадаўчыя дакументы навейшага часу, IX класіфікацыя. Асноўныя публікацыі матэрыялаў заканадаўства.
- •51. Агульная характарыстыка актавых матэрыялаў, іх класіфікацыя і фармуляр.
- •52.Агульная характарыстыка матэрыялаў справаводства, іх класіфікацыя і агульныя прынцыпы вывучэння.
- •53.Дзяржаўнае справаводства Вялікага княства Літоўскага і віды дакументавання.
- •54.“Літоўская Метрыка” як гістарычная крыніца.
- •55. Эканоміка-геаграфічныя і гаспадарчыя апісанні канца XVI – першай паловы xiх ст.: віды і асаблівасці адлюстравання інфармацыі.
- •56.Ваенна-статыстычныя агляды губерняў як гістарычная крыніца.
- •57.Статыстычныя крыніцы па гісторыі Беларусі XIX - пачатку XX ст.
- •12. “Беларуска-літоўскі летапіс 1446 г.” як гістарычная крыніца: гісторыя стварэння, крыніцы і склад.
41. Земскія прывілеі як гістарычная крыніца.
Первыми общегосударственными (земскими) привилеями считаются привилеи, изданные в 1387г. великим князем Ягайлой о льготах феодалам за переход в католичество, об освобождении католического духовенства и его имущества от государственных повинностей и налогов. Гарадельский привилей 1413г. расширил права феодалов-католиков, а в 1432-1434г.г. они были распространены на всю шляхту. Православные феодалы, как и феодалы-католики, получили право носить гербы и пользоваться другими знаками рыцарского достоинства. Были созданы правовые предпосылки для объединения и выделения сословия шляхты, независимо от вероисповедания.
Оформление сословных прав шляхты в ВКЛ в 15в. сопровождалось усилением власти феодалов над крестьянами. Привилеем 1447г. великий князь Казимир 4 запретил переход крестьян от одного феодала к другому.
«Феодальной конституцией» называют привилей великого князя литовского Александра 1492г., который ограничивал власть князя панами-радой. Привилей также определял основы административного, общественного, криминального права, которые позже вошли в статуты.
Последним накануне принятия статута 1529г. стали привилеи Сигизмунда 1 Старого 1506 и 1522г.г., в которых подтверждались все подаренные раньше права сословию феодалов в княжестве. Они как бы завершали первый этап развития государственного права в форме привилеев.
42. Абласныя прывілеі як гістарычная крыніца, асаблівасці іх генезіса
Большинство областных привилеев была выдана великим князем литовским окраинным землям княжества в напряженные моменты борьбы за них с Московским государством. Главным было обещание: «старины не нарушаем, а новизны не вводим».
Для характеристики местного права нужно иметь ввиду, что в грамотах перечисляются не все нормы, а только те, которые могли быть нарушены со стороны великокняжеской власти либо ее представителей на местах. Охранные привилеи содержат предшествующие, подтверждающие их нормы. Самые древние нормы привилеев были выработаны на протяжении длительного времени, когда отдельные княжества (области) выступали как самостоятельные государства, которые принимая к себе того или иного князя, заключали с ним договор (ряд). Включение их в состав охранных грамот дает интересный материал для характеристики административно-территориального строительства и условий становления ВКЛ как государства.
Областные привилеи являются также ценным источником и при определении истории местных органов государственного управления. В частности, здесь содержится упоминание о таких служебных должностях, как тивун, ловчий, подвойский, городничий и др. Для полной характеристики этого вида привилеев нужно еще выделить, что большинство из выданных восточным областям княжества привилев составлено на «русском» (старобелорусском») языке.
43)Валасныя прывілеі як гістарычная крыніца.
Волостные привилеи, как правило, выдавались по просьбе жителей волости, расположенной на государственных (великокняжеских) землях в связи с произволом администрации (незаконное увеличение размера податей, новые подати и повинности). Так, 4 сентября 1535 г. был выдан привилеи жителям Усвятской и Озерищской волостей в связи с их жалобой на витебского воеводу. Подобная грамота была выдана в 1536 г. жителям Могилевской волости в связи с жалобой на державца. В волостных привилеях определялись повинности (полюдье, его размер в денежном выражении, дякло овсом и др.), права населения на выбор местной низовой администрации - старцев и право самим собирать подати, а не посылать специальных сборщиков податей, которые в течение времени сбора податей содержались за счет населения, что было весьма обременительно для крестьян. Главное назначение волостных грамот - ограничить произвол местной администрации (воевод, державцев и т.д.), смягчить социальную напряженность и избежать социального конфликта.