3 §. Ордук тыл

Элбэх тыл сымсах, а±ыйах тыл минньигэс.

£с хо´ооно.

8 №. Наука истиилин сабыдыалынан киирэр тылы к³±µрэтэн аа±ы².

Бол±ойу²! Наука истиилигэр ³йд³бµлµ чопчулуурга онто да суох ³йд³н³р тыл туттуллар. Холобур: Саха сирэ Россия састаабыгар киирбитэ 375 сылын бэлиэтиир. – Саха сирэ Россия±а киирбитэ 375 сылын бэлиэтиир.

1. Халба´ы о²орон та´аарар сыахха ыалдьыттаатыбыт. 2. Ха´аайыстыбабытыгар сылгы сµ³´µ элбэх. 3. О±о саадын ахсаанын элбэтиэххэ. 4. Би´иги дойдубут сирин иэнэ киэ²инэн биллэр. 5. Биэс сыл болдьохтоох кэм²э ба´ылыгынан талыллыбыта. 6. Дьон хамна´ын кээмэйэ улаатар. 7. 12 метргэ тэ²нээх тµргэннээх тыал тµ´эрэ кµµтµллэр. 8. Омук тылын предметигэр БКЭ туттарыахтаах. 9. Итирик туруктаах дьон тµµ²²µ кэм²э элбиир. 10. Тыа ха´аайыстыбатын эйгэтигэр µлэлээн кэллим.

9 №. Сыыс тылы булу². Ал±ас тахсар т³рµ³тµн бы´аары².

1. Са´ыл тириититтэн тигиллибит са±ынньахтары «Сахабулт» концерн атыыга та´аарар. 2. «Сибиинньэ дьа²ын» ыарыытыттан харыстанар туох ньымалар баалларый? 3. Ынахтарбыт биир кэм²э бары харахтарынан к³рб³т буолбуттара. 4. Самыыр чалба±а куурда±ына айа²²а турунуохпут. 5. ¥рдµк суортаах бурдуктан астаммыт килиэп сыаната ыарахан. 6. Дэйбиир сылгы кылыттан о²о´уллар буолан, ки´иттэн араас ку´а±ан тыыны дьалбарытар аналлаах. 7. Уон кµннээх декада ыытыллара былааннанар.

10 №. Канцелярит тылы сыы´ырдар тµбэлтэтин к³нн³рµ².

Бол±ойу²! Били²²и кэм²э саха тылыгар нууччалыы дьыала истиилэ улахан сабыдыаллаах. Холобур, кэнсэлээрийэ кумаа±ытыгар туохтууртан µ³скээбит аат тылы кытта к³м³ туохтуур туттуллар. Оннук халыып тылы сыы´ырдар, канцелярит диэн ааттанар. Канцелярит оннугар сµрµн истиилгэ µ³скээбит аат тылы т³тт³рµ туохтуур о²оруохха с³п. Холобур: µлэ барар, ыытыллар - µлэлииллэр.

Ыытыллар: быыбар бала´ыанньатын бы´аарыы ыытыллар, тай бокса±а кµрэхтэ´ии ыытыллар, кыамматтары µбµлээ´ин ыытыллар, дьону анал бэлэмнээ´ин ыытыллыбыта.

Барар: муус хамсаа´ына баран эрэр, приватизация салгыы барыахтаах, экэниэмикэ сайдыытын сылыктаа´ын барар, эдэр ыалы субсидиялаа´ын барар.

Тахсар: буруйу о²оруу тахсар, сайаапкалары тµ´эрии тахсар, µлэ´ит ахсаанын а±ыйатыы тахсар, ³йд³сп³т буолуу тахсар.

О²о´уллар: газ турбатын тардыы о²о´уллар, холбоо´ун буолталарынан о²о´уллар, апелляция сарсы²²ы кµнµгэр о²о´уллар, су´ал к³м³ о²о´уллар.

Аналлаах: абитуриеннарга аналлаах дьаарба²ка, обургу о±олорго аналлаах сурунаал, тыа сирин дьонугар аналлаах биэрии, утах о²орорго аналлаах сыах.

£ттµнэн: ³й-санаа ³ттµнэн µµнэр, о±ону дьо±ур ³ттµнэн сайыннарабыт, профком ³ттµттэн к³м³ кэлбэтэ, ку´а±ан ³ттµнэн сабыдыаллаах.

Бы´ыытынан: ки´и бы´ыытынан эйэ±эс, элэккэй майгылаах; кэргэн, а±а ба´ылык бы´ыытынан исти²; кэскиллээх артыыс, айар µлэ´ит бы´ыытынан биллэр; ки´и бы´ыытынан хаачыстыбата ураты.

Турук: итирик туруктаах дьон, бала´ыанньа к³мм³т турукка киирдэ, били²²и туругунан дойду кризистэн ³сс³ да тахса илик, ийэ уонна о±о туруга µчµгэй буолла±ына, та´аарабыт.

¥лэ: ³р³мµ³н µлэтэ ыытыллар, тутуу µлэтэ тохтотуллубат, быыбарга бэлэмнэнии µлэтэ бара турар, тэрээ´ин µлэтин ту´унан и´итиннэрии о²ордо.

Н³²µ³: Интернет н³²µ³ билсэр, тэрилтэ баан н³²µ³ кредит биэрэр, а´а±ас эфир н³²µ³ этиэхпитин ба±арабыт.

11 №. Этиигэ хатыланар тылы кө±үрэтэн эбэтэр синонимынан солбуйан аа±ы².

Бол±ойу²! Этиигэ биир тылы эбэтэр биир олохтоох тылы хатылаа´ын (тавтология) тылы сыы´ырдар.

1. Оччотоо±уга почта дьиэтэ райсовет дьиэтин та´ыгар баар этэ. 2. Дора у²уо±унан дьахтарга улахан дьахтар. 3. Ахсынньы ый 12 кµнэ 1937 сыл – Быыбар кµнэ. 4. Би´иги к³н³ суолунан Ытык Кµ³лтэн Уолбалыыр суолу тутабыт. 5. Британия боксёра улахан маастарыстыбатынан буолбакка, аарыма улаханынан аатырбыт Валуевы кыайда. 6. ¥лэтэ суох буолуу баар буолуо±а. 7. Ааспыт сылга биир сыл болдьоххо талыллыбыта. 8. О±о±о ананан суруллубут уус-уран айымньы о±о иитиитигэр, сайдыытыгар улахан суолталаах. 9. Партията у´унунан бу оонньуу остуол оонньуутугар маарынныыр. 10. Кини 37 саа´ыгар сэллик ыарыынан ыалдьан ³лбµтэ.