Заключэнне

Параўнальнае вывучэнні літаратурнай класікі – адзін са спосабаў навуковай творчасці. Падабенствы паміж літаратурнымі вобразамі існуюць незалежна ад таго, ці судакранаюцца паміж сабой гэтыя тэксты, ці не. Задача даследчыка палягае ў тым, каб выявіць мастацкія асаблівасці тэксту. Але такой задачай становіцца знаходжанне агульнага і асаблівага, што звязвае розныя тэксты і разам з тым з’яўляецца адметнай прыкметай кожнага з іх.

Гётэ

Кароль Лесавік Альховы цар

Хто едзе, хто мчыцца так позна ўначы, Хто едзе так позна праз ноч у імгле?

Малое дзіця на кані везучы? То бацька з сынам малым у сядле:

То бацька ратуе сына свайго: Ён хлопчыка моцна абняў свайго –

І цешыць, і лашчыць, і туліць яго. Прытульвае шчыльна і лашчыць яго.

-- Сынок, што дрыжыш ты? Сынок, перастань! “Сыночак, чаму ты хаваеш свой твар?”

-- Кароль Лесавік... тата, татачка, глянь! -- “Не бачыш, татуля, Альховы Цар –

Глядзі... у кароне, трасе барадой!.. У белай кароне, і шлейф ля спіны...”

-- Сыночак, да гэта ж туман над вадой. – “Сынок, то вісяць паласой туманы”.

“Хадзі да мяне, любы хлопчык, хадзі! “Дзіцёнак, мой любы, хадзем са мной:

Ў маіх ўладаннях шмат розных дзіў: У гульні-забавы згуляем з табой,

Такіх ты кветак не знойдзеш нідзе, Шмат красак дзівосных убачыш ты,

Мая маці сярэбраны кужаль прадзе...” Ад маці дастанеш убор залаты”.

-- Ой, татачка, тата, ты чуеш ці не? --“Ой татка, татуля, ты чуеш ці не,

Кароль Лесавік заклікае мяне. Што Цар Альховы нашэптвае мне?

-- Суцішся, дзіцятка! Не бойся, сынок! --“Ну што ты, суцішся, маё дзіця –

То ў лісці сухім шалясціць вецярок. То вецер варушыць гурбы лісця”.

“Сюды хадзі, хлопчык! Ты будзеш гуляць,

Ля рэчкі ў дуброве вянкі завіваць.

Мае дочкі цябе ў свой палац завядуць,

Мае дочкі табе калыханку спяюць”.

-- Ой, татачка, тата, ты бачыш ці не?

Кароль сваіх дочак паслаў на мяне.

-- Не бойся, сыночак! Мне добра відаць:

То вербы старыя над рэчкай стаяць.

“Ты мне спадабаўся, і будзеш ты мой,

Вазьму цябе сілай. За мною, за мной!”

-- Ой, татачка, душна! Ой, татачка, піць!

Кароль Лесавік мяне хоча схапіць!..

Спалоханы бацька імчыцца наўскач,

Ірве яму сэрца дзіцячы плач...

Даехаў дадому, у хату ўбег:

Дзіця нежывое, сам белы, як снег.

“Хадзем жа, мой хлопчык, між дрэў векавых

Сустрэнеш дачок ты прыгожых маіх,

Закруціць цябе карагод начны,

Забаюць цябе, запяюць яны...”

-- Ой татачка, татка! Зірні – там, дзе змрок,

Няўжо ты царовых не бачыш дачок?” --“Ды як жа, ўсё бачу, сыночак мой:

То вербы сівыя стаяць над вадой”.

“Ты мне даспадобы, цябе не аддам,

Ты пойдзеш , калі й не захочаш сам...”

--Ой татачкак мілы! Мяне схапіць

Ён хоча... Ах, як жа мне моцна баліць!..”

Імклівага конніка скоўвае жах.

І плача, і енчыць малы на руках.

Вось бацька нарэшце ўбачыў жытло –

Ў абдымках дзіця нежывое было.

Пераклад Юркі Гаўрука Пераклад Лявона Баршчэўскага

Байка.Сабачая хата (з Плутарха)

Мароз, і снег, і люты вецер.

Клубком скруціўся Цюлік і дрыжыць,

Кляне ўсё на свеце

Ды марыць: “Толькі б да цяпла дажыць,

Тады адгрукаю такую хату,

Ніякія не проймуць халады!”

... Прыйшла вясна, павеяў ветрык цеплаваты,

На рэках затрашчалі і заварушыліся ільды,

д

Прыгрэўся Цюлік, пазяхае з асалодай,

Няма яму цяпер бяды,

Не ганіць ён, як некалі, прыроду.

“Ах, збудаваць калісьці я збіраўся хату?

Нейк перажыў зіму і зноў перажыву,

А будавацца – клопату багата!”

------------------

Намеры, планы поўняць галаву,

Ды толькі там кіпіць работа,

Дзе ёсць напор, а не лянота.

(Вольны пераклад Эдуарда Валасевіча)

Мікеланджэла:

/ К Данте / / Еще о Данте /

Единственно живой средь неживых, Звезде его слова наши – как дым.

свидетелем он Рая стал и Ада, Похвал, достойных Данте, так немного.

где справедливость правила Расплату. Мы не примкнем к хвалебному потоку.

Он, как анатом, все круги постиг. Хулителей его мы пригвоздим!

Он видел Бога. Звездопадный стих Прошел он двери Ада, невридим,

над родиной моей рыдал набатно. пред Данте открывались двери Бога.

Певцу нужны небесные награды. Но люди, рассуждавшие убого,

Ему не надо почестей людских. дверь родины захлопнули пред ним.

Я говорю о Данте. Это он О родина, была ты близорука,

Не понят был. Я говорю о Данте. когда казнила лучших сыновей,

Он флорентийской бандой не сожжен. себе готовя худшую из казней.

Непониманье гения – закон. Всегда ужасна с родиной разлука.

О, дайте мне его прозренье, дайте! Но не было изгнания подлей,

И я готов, как он, быть осужден. как песнопевца не было прекрасней!

(Пер.А Вазнясенскага)

Ф.Петрарка Санет 61. У.Шэкспір. Санет 66.

Дабраслаўляю дзень той, месяц, год, Стамлёны ўсім, я лепш сустрэў бы смерць,

Часіну і дзівоснае імгненне, Чым занядбаных бачыць жабраванне,

Ды край, дзе бачыў вочы, нібы ў сненні,-- І здзек пустапарожнасці цярпець,

І, паланёны, шмат спазнаў турбот... І найчысцейшай праўды зневажанне,

Дабраслаўляю горыч тых нягод, І бачыць пыху ў залатых страях,

Што шле Амур у помслівым памкненні, І цноту, згвалчаную хіжай сілай,

Ды лук яго, чыя страла сустрэне І для бязглуздасці пачэсны шлях,

Мяне – і скончыць свой смяротны лёт. І моц, якую немач паланіла,

Дабраслаўляю гэты голас мой, І мастакоў нізкапаклонны зброд,

Які імя каханай паўтарае І недарэк мастацтвазнаўцаў з імі,

Няспынна і з узнёсласцю такой... І ісціну, якой затулен рот,

І зло, што верхаводзіць над усімі.

Дабраслаўляю песні, што стварае

Маё натхненне; толькі Ёй адной – Стамлёны ўсім, сумую па труне.

І больш нікому – мая ліра йграе. Ды як жа друг мой будзе без мяне?

(Пер. Л.Баршчэўскі) (Пер.У.Дубоўка)

Новелла Матвеева

В долгах мы. Как Сервантес! Ради шутки –

Кому он должен был – давай считать:

Жене-пройдохе. Дочери-малютке.

Гутьерресу, умеющему ждать.

Родителям. Дали-мамми – пирату.

Царя Гассана властной пятерне.

Казне. Святому братству. Просто брату.

За хлеб и воду в долговой тюрьме.

За путаницу при налогосборе.

За свет в окошке. За корабль в море...

Ну, а ему? За подвиги его?

За ту, в боях простреленную, руку?

За “Дон-Кихота”? За добро и муку?

Ужель никто не должен ничего?!