- •Вопросы к экзамену по дисциплине «История государства и права Беларуси»
- •Роль этногенеза белорусов в формировании национальной государственности.
- •Социально-территориальная организация восточнославянских общностей, составивших основу белорусского этноса.
- •Образование государственности на территории белорусских земель в iх – XII вв.
- •Социальная структура княжеств на белорусских землях в iх – хii вв.
- •Система управления княжеств на белорусских землях в iх – хii вв.
- •Основные черты права в княжествах раннего средневековья.
- •Договор 1229 года – источник писаного права раннего средневековья на белорусских землях.
- •Социально-политические и экономические аспекты образования Великого Княжества Литовского.
- •Административно-территориальное деление Великого Княжества Литовского (вторая половина хiii – середина хvi вв.)
- •Правовое и социальное положение шляхты вкл в хv – середина XVI вв.
- •Правовое и социальное положение крестьян вкл в XIV – середина XVI вв.
- •Правовое и социальное положение мещан вкл в XIV – середина XVI вв.
- •Сейм вкл как высший орган законодательной власти: порядок формирования и деятельности (XIV – середина XVI вв).
- •Паны-Рада вкл: состав, компетенция и порядок работы (XIV – середина XVI вв.)
- •Правовое положение должностных лиц в системе центральных органов государственной власти вкл (XIV – середина XVI вв).
- •Местные органы государственной власти в вкл на территории повета (XIV – XVI вв).
- •Местные органы управления и самоуправления в вкл на территории государственных имений и свободных государственных земель (XIV – XVI вв).
- •Органы управления в городах вкл на основе Магдебургского права (XIV – XVI вв).
- •Историко-правовой анализ Кревской унии.
- •Виленско-Радомская уния и Островское соглашение – правовые основы взаимоотношений вкл и Короны Польской.
- •Государственно-правовой статус вкл в составе Речи Посполитой (вторая половина XVI – XVIII вв.)
- •Областные и волостные грамоты (привилеи) – источники права Великого Княжества Литовского.
- •Городские грамоты – источники права Великого Княжества Литовского.
- •Судебник 1468 года – первый кодекс в системе законодательства Великого Княжества Литовского.
- •Историко-правовой анализ Статута Великого Княжества Литовского 1529 года.
- •Историко-правовой анализ Статута Великого Княжества Литовского 1566 года.
- •Историко-правовой анализ Статута Великого Княжества Литовского 1588 года.
- •Основные положения гражданского права вкл (XV – середина XVI вв.).
- •Основные положения уголовного права вкл (XV – середина XVI вв.).
- •Основные положения брачно-семейного права вкл (XV – середина XVI вв.).
- •Нормы государственного права вкл в общеземских источниках права.
- •Основные положения наследственного права вкл (XV – середина XVI вв.).
- •Порядок образования и деятельности Господарского и Комиссарского судов вкл.
- •Порядок образования и деятельности Сеймового суда и Суда панов-рады вкл.
- •Порядок образования и деятельности Главного Литовского Трибунала вкл, Каптурового суда.
- •Порядок образования и деятельности замковых (гродских) судов в вкл.
- •Порядок образования и деятельности земских и подкоморских судов в вкл.
- •Порядок образования и деятельности копных и войтовско-лавничьих судов в вкл.
Государственно-правовой статус вкл в составе Речи Посполитой (вторая половина XVI – XVIII вв.)
Погляды вучоных на Рэч Паспалітую Адны – М. Стрыйкоўскі, Т. Нарбут – інкар-парацыя Польшчай ВКЛ Другія – пэўная незалежнасць Унія – гэта абмежаванне суверэнітэту ВКЛ Палітыка-прававое становішча ВКЛ у складзе Рэчы Паспалітай у параўнанні з Польшчай было не роўным: Палітычная дыскрымінацыя, Частка членаў паны-рады (гаспадарскія маршалкі, князі і паны) не трапіла ў агульны сенат РП, Сенатары ад ВКЛ былі ў меншасці перад польскім бокам, Аналагічнае становішча было з пасламі ВКЛ у Пасольскай Ізбе, З 180 паслоў РП на ВКЛ прыходзілася толькі 46, з іх 34 –на беларускія паветы Эканамічная дыскрымінацыя - Шляхта ВКЛ не мела права набываць землі ў ранейшых сваіх раёнах: Падляшшы, Падоллі, Валыні, на Кіеўшчыне, Права шляхты Кароны набываць землі ў ВКЛ стварала небяспечнага канкурэнтамясцовай шляхце. Прыкметы дзяржавнасци - Дзеянне на тэрыторыі ВКЛ: Галоўнага (Генераль-нага) сойміка, Галоўнага з’езда (Вілен-ская канва-кацыя), Галоўнага трыбунала княства, Статута 1588 г. Галоўны (Генеральны) соймік - У яго працы прымалі ўдзел сенатары і паслы ВКЛ у сойме РП Паседжанні праводзіліся ў Ваўка-выску, потым у Слоніме, затым у Слуцку, Абмеркаванне пытанняў, якія выносіліся на разгляд сойма РП, і выпрацоўка па іх кансалідаванай пазіцыі. Галоўны з’езд (Віленская канвакацыя 1587 г.) - Склікаўся ў перыяд бескаралеўя і пры жыцці каралёў, Праводзіўся напярэдадні Вальных сой-маў РП, Удзельнікі – поруч з сенатарамі і пасла-мі РП ад ВКЛ бралі ўдзел дворныя ўраднікі, князі і паны ранейшай паны-рады, земскія харужыя, Разглядалі пытанні Вальных соймаў РП, а таксама ўнутраныя справы, у т.л. і кадыфікацыя права
Историко-правовой анализ Брестской церковной унии.
1054 - раскол хрысціянства на Рыма-Каталіцкую і Праваслаўную візантыйскую царкву 1274 г. – першая царкоўная унія ў Ліоне 1439 г. – другая - у Фларэнцыі 1448 г. – Руская праваслаўная царква абвясціла сябе аўтакефальнай 1589 г. - Руская праваслаўная царква ўста-навіла ў сябе патрыяршаства. Рымская курыя – пераадоленне Рэфармацыі Польскі Каталіцкі касцёл – пашырыць уплыў на праваслаўных вернікаў Кіруючыя колы Рэчы Паспалітай – трывала прымацаваць ВКЛ да кароны Польскай Кіраўніцтва ВКЛ – утварыць сваю дзяржаў-ную рэлігію, асобную ад Масквы і Варшавы Праваслаўныя іерархі ВКЛ – пераадолець крызіс з-за Рэфармацыі і Контррэфармацыі, страх перад апрычнінай Івана ІУ, асабістыя інтарэсы 6 – 10 кастрычніка 1596 г. сабор пры-няў рашэнне аб утварэнні уніяцкай царквы Сутнасць уніяцтва – новая царква арганізацыйна падпарадкоўваецца Папе Рымскаму, набажэнствы праводзяцца па ўсходняму абразцу Частка праваслаўных іерархаў ВКЛ не прызнала унію
Общеземские грамоты (привилеи) – источники общеземского права Великого Княжества Литовского.
Граматы агульназемскія – канстытуцыйныя акты Вялікага княства Літоўскага, якія забяспечвалі суверэнныя правы дзяржавы, замацоўвалі правы і абавязкі розных сацыяльных і саслоўных груп насельніцтва, асабліва шляхты. Агульназемскія прывілеі звычайна выдаваліся пры ўступленні новага князя на прастол, або пасля якіх небудзь важных падзей у жыцці дзяржавы. Гэтыя прывілеі дзейнічалі на ўсей тэрыторыі ВКЛ (зразумела, і на ўсёй тэрыторіі сучаснай Беларусі) і былі абавязковы для розных класаў і груп насельніцтва, імі замацоўвалася прававое становішча і іншыя пытанні. У названых прывілеях змяшчаліся нормы крымінальнага, цывільнага, дзяржаўнага права, у якіх закраналіся толькі асноўныя палажэнні і прынцыпы гэтых галін права Першымі агульнадзяржаўнымі (земскімі) правілеямі лічыліся тры прывілеі, выдадзеныя ў 1387 г. вялікім князем Ягайлам пасля заключэння з Польшчай Крэўскай уніі (1385 г.) Галоўным прызначэннем дзвюх з іх было прымусовае насаджанне каталіцкай веры на Беларусі. Асаблівае месца ў развіцці заканадаўства навогул і дзяржаўнага права ў прыватнасці належыць агульназемскаму прывілею 1447 г. У ім былі поўна і грунтоўна выкладзены правы класа феадалаў і саслоўя шляхты, некаторыя прынцыпы крымінальнага, цывільнага і дзяржаўнага права. Дзяржаўна-прававое значэнне гэтага прывілею заключалася ў яго станоўчым уплыве на ўмацаванне тэрытарыяльнай цэласнасці дзяржавы, фіксацыю яе суверэнных правоў і адасобленасці ад кароны Польскай, а таксама на далейшае юрыдычнае афармленне правоў усяго саслоўя шляхты.