1. Келврин учр-утхинь шинҗллһн

Чик даранднь тəвтн:

1. Керə модна ац деер сууна. ________

2. Керə аман секҗ хəəкрнə. ________

3. Керə дора йовсн цаяха үзнə. ________

4. Керə цаяхаг уснд алдна. ________

5. Керə нисҗ йовна. ________

6. Керə цаяхаг идхəр седнə. ________

7. Цаяха керəг буульна. ________

8. Керə цаяхаг шүүрч авна. ________

Чик эс гиҗ буруһинь келтн:

1. Цаяха керəн эцк-экинь меддг билə. ___Ч___

2. Цаяха керəн ээҗинь, аавинь меддг билə. ________

3. Цаяха керəн үүрмүдинь меддг билə. ________

4. Цаяха керəн эгч-ахнринь меддг билə. ________

5. Цаяха керəн үйнринь меддг билə. ________

Сурврмудт хəрү өгтн:

1. Кен цаяхаг шүүрч авна?

2. Цаяха юн гиҗ келнə?

3. Цаяха керəг яһҗ буульна?

2. Yгмyдин болн грамматикин даалһвр

Үлү үгмүд олҗ автн:

1. Керə, модн, шовун.

2. Модн, ац, амн.

3. Цаяха, ахнр, эгчнр.

80

Хойр баг үгмүдəс текстлә ирлцүлҗ үгин ниицлһс тогтатн:

буульна

нисч йовна

керə үзнə

цаяха шүүрч авна

келнə

уснд алдна

Зəңг чикəр умштн:

1. Рис. вороны нисч йовна. 2. Дора йовсн рис.рака үзнə.

3. Эн рис. рака и вороны шүүрч авна. 4. Рис. ворона и дерево деер сууна.

5. Рак и ворона буульна. 6. ворона аман секҗ хəəкрнə.

6. Ворона и рак уснд алдна.

3. Ашлт болн билгин көдлмш

Эн туулиг нүүрəр наадтн:

ХАЛЬМГ ƏМТНƏ АВЪЯС

Хальмг улсин лит

Хальмг улсин лит əмтə тоотын нердəр темдглгднə. Энүнд арвн хойр аһурсна нерн орна. Əмтин түрүн – Бар, цааранднь Туула, Лу, Моһа, Мөрн, Хөн, Мөчн, Така, Ноха, Һаха, Хулһн, Yкр.

Кезəнə хальмг улс һарсн җилəн тооһар биш, эн аһурсна нердəр тоолҗ һарһдг билə. Өдгə цагт чигн мана медəтнр, ээҗнр болн аавнр, хальмг литиг йир сəəнəр меднə.

Иим лит Моңһлд, Китд, Индьд, Японьд болн талдан чигн орн-нутгудт олзлгдна.

Би болхла, Бар җилин Туула сарла төрлəв. Хойрдгч класст сурчах бичкдүд ямаран җиллə төрлə? Тоолҗ медтн.

81

ДЕЕҖ БӘРДГ АВЪЯС

Цәәһәс дееҗ бәрнә.

Дееҗ бичкдүд уух зөвтә.

Нәр болхла дееҗ бәрнә.

Күн гиичд ирхлә, терүнә авч ирсн хотас дееҗ бәрнә.

Зулын байрла дееҗ бәрнә.

Цаһан Сарин байрла дееҗ бәрнә.

Һарсн өдрин байрла дееҗ бәрнә.

ЗУЛ ӨРГДГ АВЪЯС

Зулан өргхин өмн һаран, чирәһән уһах кергтә. Аман зәәлх кергтә. Альчуран тәәләд, үсән ясх кергтә.

ХАНЛТЫН ҮГМҮД

Челбана Е.

1. Ут наста, бат кишгтә бол!

2. Ут нас насл!

3. Өлзәтә үрн бол!

4. Кишгтә бол!

5. Байрлҗанав!

ҖАҢҺРАС

Иргсн йирн йисн җилә юмиг

Тууҗҗ келдг,

Ирәд уга йирн йисн җилә юмиг

Тааҗ меддг

Байн Күңкән Алтн Цееҗ.

82

9-гч әңг Ут наста бат кишгтә болтн!