Есептер, жаттығулар, тестілер

1. Егер бір игілікке баға өссе, онда

а) бюджеттік сызық жарыспалы, параллельді солға жылжиды

б) бюджеттік сызықтың еңкіштігі өзгереді

в) бюджеттік сызық өзгермейді

г) бюджеттік сызық жарыспалы, параллельді оңға жылжиды

2. Барлық табысыңызды Сіз 2 тауарды сатып алуға жұмсайсыз. Талғаусыздық қисық сызықтарын талдау арқылы 2 тауардың сапасыз еместігін көрсетіңіз.

3. Сапалы тауарлар көбірек тұтынады (сатып алынады), егер:

а) нақты табыстар өссе

б) нақты табыстар төмендесе

в) баға өссе

г) тұтынушының ұнатымдары өзгерсе

4. Кестеде келтірілген мәліметтер бойынша талғаусыздықтың қисық сызығын шығарыңыз (салыңыз):

А тауардың бірліктер саны	В тауардың бірліктер саны
1	10,5
2	7
3	5
4	3

Бюджеттік шектеу сызығын салыңыз (сызыңыз): тұтынушы табысы 1250 құрайды, ал А және В тауарлардың бағасы 250 және 100. Пайдалылық ең жоғары болу үшін тұтынушы А және В тауарлардың неше (қанша) бірлігін сатып алу керек? Егер табыс 2000 жетсе, бюджеттік сызық қалай сызылады? (жаңа бюджеттік сызығын салыңыз). Егер табыс бұрынғы деңгейде қалып, А және В тауарлардың бағасы 2 есе өссе, бюджеттік сызық қалай өзгереді?

5. Егер а тауардың бағасы азайса, ал в тауардың бағасы өзгермесе, тұтынушының бюджеттік сызығы қалай салынады (сызылады)?

а) бастапқы бюджеттік сызыққа жарыспалы параллельді жылжиды

б) В тауардың өсін бойлай, осы өспен қиылысу нүктесін көбейту жағына жылжиды

в) А тауардың өсін бойлай осы өспен қиылысу нүктесін көбейту жағына жылжиды

г) бюджеттік сызығының орны өзгермейді

6. А тауар үшін әр түрлі сатып алушылардың төлеу қабілеттілігі мына кестеде көрсетілген:

Сатып алушы	А	Б	В	Г	Д	Е
А тауардың шекті пайдалылығы доллар	1800	1600	1400	1300	1100	1000

А тауардың нарықтық бағасы – 1300 доллар. Әр сатып алушының тұтыну артығы неге тең (қанша?). Жиынтық тұтыну артығы қанша? Егер 100доллар көлемінде тауар салығы енгізілсе, жиынтық тұтыну артығы қалай өзгереді?

7. Кестеде берілген көрсеткіштер (мәліметтер) бойынша Пааше мен Ласпейрес әдістерімен бағалар индекстерін есептеңіз:

Азық-түлік өнімдері	Наурыз		Көкек
	бағасы	тұтыну	бағасы	Тұтыну
ұн	25	3100	30	3550
сүт	10	590	12	600

8. Тұтынушының тепе-теңдігі графикте көрсетілген

Y

24

E₁

E₂

10 16 24 32 X

Y тауардың бағасы 4 тең. Х тауар бағасының төмендеу нәтижесінде тұтынушының бюджеттік сызығы жылжып кетті, оған сәйкес тұтынушы тепе-теңдігі де жылжиды (Е₁ → Е₂)

а) тұтынушының табысы неге тең (қанша?)

б) тауар бағасы қалай өзгерді?

в) «баға – тұтыну» қисық сызығын салыңыз (сызыңыз).

5 Тақырып. Үй шаруашылықтарының еңбек пен капитал ұсынысы

1. Өндіріс факторлар нарығындағы үй шаруашылықтары. Еңбек ұсынысы

Үй шаруашылығы – ол тауарлармен қызмет көрсетуін тұтынатын, кейбір жағдайларда оларды өндіретін экономикалық қызмет субъектісі немесе адамдар тобы. Табыстар мен шығыстар айналымының моделі (үлгісі) – экономика теория негізгі үлгісінің бірі – 2 негізгі экономикалық субъектілері – өндіруші (фирмалар) және тұтынушы (үй шаруашылықтары), тауар мен қызмет көрсету нарығы және қорлар нарығы арқылы жүзеге асырылатын өзара әрекеттестікті көрсетеді. Үлгіде сағат тіліне қарсы нақты тауар ағындарының қозғалысы көрсетілген. Үй шаруашылықтары қорлар нарығына өндіріс факторларын шығарады, олардың ішіндегі негізгілері еңбек (өндіріс үдерісінде пайдаланатын адамдардың ақыл-ой және дене қабілеттіліктері) және капитал (инвестициялар негізі болып келетін халық жинақтары), оларды фирмалар сатып алады. Сонан соң, өндіріс үдерісінде тауарлар мен қызмет көрсетулер пайда болады,олар тауарлар мен қызмет көрсету нарығына түсіп, тұтыну мақсатында үй шаруашылықтарымен сатып алынады. Кері бағытта тауар ағындарына қызмет ететін ақша ағындары жылжиды.