5. Қанның эритроцитқұрамды компонеттерінің педиатрияда құюдың ерекшеліктері

67. Педиатрияда қанның құрамында эритроцит бар құрауыштарын құюдың тактикасының нәрестенің жаңа туылу кезеңінен басқа кезде ересек емделушілерге құюдан принципті айырмасы жоқ. 4 айға толғанға дейінгі жаңа туған нәрестелер (бұдан әрі – жаңа туған нәрестелер) келесілермен ерекшеленеді:

1) гиповолемияға және гипотермияға жоғары сезімталдығымен;

2) қан формуласының ерекше физиологиялық параметрлерімен (ОЦК – 85 мл/кг; гематокрит – 45-60%, эритроциттер саны – 4,0-5,6 х 10ˡ²/л);

3) фетальды гемоглабиннің болуымен (60-80%), бұл оттегіне жоғары ұқсастыққа және оның тіндерге берілісінің азаюына себепші болады;

4) иммуносупрессиямен (бұл нәрестелерге тән);

68. Жаңа туылған кезеңде қанның құрамында эритроциттер бар құрауыштарын құюды тағайындау үшін критерийлер мен көрсетілімдер мыналар болып табылады: ауыр жүрек-өкпе дерттері бар нәрестелерде гематокритті 40%-дан жоғары, гемоглабинді 130г/л-ден жоғары ұстау қажеттілігі; орташа білінген жүрек-өкпе функцияларының жеткіліксіздігі кезінде гематокрит деңгейі 30%-дан жоғары және гемоглобин 100г/л-ден жоғары болуы керек; тұрақты жағдайда, жоспарлы шағын операциялар жасаған кездегідей гематокрит 25%-дан жоғары, гемоглобин 80г/л-ден жоғары болу керек.

69. Төрт айлықтан бір жасқа дейінгі нәрестелер үшін қанның құрамында эритроциттер бар құрауыштарын құю гемоглобин деңгейі 100 г/л-ден төмен кездегі операция алдындағы анемия, гемоглобиннің операция кезінде және операциядан кейінгі 80г/л-ден төмен деңгейі кезінде және анемиялық синдромның клиникалық айқын белгілері кезінде көрсетіледі. Бір жастан асқан сәбилер үшін жіті қансырау кезінде қанның құрамында эритроциттер бар құрауыштарының трансфузиясына көрсетілімдер ересектерге арналған көрсетілімдерге ұқсас.

70. Созылмалы анемия кезінде бір жастан асқан сәбилерде қанның құрамында эритроциттер бар құрауыштарын құю гемоглобин деңгейі 80 г/л-ден төмен және анемияның клиникалық белгілері кездерінде көрсетіледі.

71. Жаңа туған нәрестелерге жүргізілетін барлық трансфузиялар, олардың гипотермияға жоғары сезімталдығы, қанның иондық құрамы мен қышқылды-негізгі жағдайының күрт ауытқулары есепке алына отырып, массивті ретінде қаралады. Сондықтан жаңа туған нәрестелерге жүргізілетін трансфузиялар, құрамында эритроцит бар құйылған трансфузиялық орта көлемімен қатар, сондай-ақ анализе алынған қанның көлемі қатаң бақылауға алынып жүргізілуі қажет. Бір жасқа дейінгі сәбилердің барлық анализдері алынған қанның көлемін көрсетумен анализге қан алу парағында белгіленуі керек.

72. Гемодинамика және тыныс алу көрсеткіштерін міндетті бақылаумен ЭМ-ді құю жылдамдығы сағатына 2-5 мл/кг дене массасын құрайды.

73. Құрамында эритроцит бар ортаны алдын ала бөлме температурасы кезінде 60 минут ішінде міндетті жылыту. Суық ЭМ немесе ЭВ-ні құю, сол сияқты оны тым жылытып құю кезінде асқынулар туындауы мүмкін

74. Қан құрауыштарының донорын іріктеп алу кезінде жаңа туған нәресте үшін анасының қалаусыз плазма доноры болып табылатынын еске сақтаған жөн, себебі ана плазмасының құрамында жаңа туылған сәбидің эритроциттеріне қарсы аллоиммундық антиденелер болуы мүмкін, ал әке қалаусыз эритроциттер доноры болып табылады, олардың тегіжаттарына қарсы жаңа туған нәрестенің қанында, анасының қан қан ағынынан баланың жолдасы арқылы енген, антиденелер болуы мүмкін.

75. Жаңа туған нәрестелерге қанның құрамында эритроциттер бар құрауыштарын, сондай-ақ ТК құю алдында келесілерді орындау қажет:

1) АВО жүйесі бойынша қан тобын анықтау. Табиғи агглютининдер сәбилік шақта әдетте анықталмайтындықтан АВО-тестілеу анти-А және анти-В реагенттерді пайдаланумен реципиенттің эритроциттерімен ғана жүргізіледі. 2-қосымшада жаңа туған нәрестелерге құю үшін эритроциттерді АВО жүйесі бойынша іріктеп алу кестесі келтірілген. Егер реципиенттің қанының тобын АВО жүйесі бойынша анықтауда қиыншылықтар болса, онда жаңа туған нәрестенің және анасының қан сарысуымен үйлесетін 0(1) эритроциттерді құйған жөн. Анасы болмаған жағдайда сәбидің қан сарысуымен үйлесетін 0(1) эритроциттер құйылады;

2) жаңа туған нәрестенің қанының резус-тиесілігін анықтау; анти-Д антиденелерден болған гемолитикалық ауру кезінде резус-теріс қанды ғана құяды, егер патогендік антиденелер анти-Д антиденелер болып балмаса, жаңа туылған сәбиге резус-оң қан құюға болады.

3) иммунды антиденелерді іздеу және жеке үйлесімдікке сынама жаңа туған нәрестенің, сондай-ақ оның анасының қан сарысуына жүргізіледі; егер анализ жасау үшін жаңа туған нәрестенің қанын алу мүмкін болмаса (әсіресе шала туған сәбилердің, себебі анализ үшін қажет сынама ОЦК 1-2 % құрайды) , тестілеу анасының қан сарысуымен жүргізіледі;

4) ана құрсағының ішіне құю үшін ЭМ, ЭВ- ті ғана, немесе ананың қан сарысуымен үйлесімді, өңделмеген (цельную) консервацияланған донор қаны пайдаланылады.

ІV.Жаңа практикалық дағдыларды бекіту

Келесі тесттерге жауап беріңіз:

13. Қанағыштық – ол ... сипаттаммасы:

1. анемияның

2. геморрагиялық диатездердiң

3. лимфогранулематоздың

4. лейкоздың

2. Геморрагиялық диатездерге жатпайтын ауру:

13. гемофилия

14. тромбоцитопения

15. капилляротоксикоз

16. анемиялар

3. Гемофилия – ол:

13. жұқпалы ауру

14. жұқпалы - аллергиялық ауру

15. тұқым қуалаушылыќ ауру

16. эндокрин жүйесiнiң ауруы

4. Гемофилияның клиникалық көрiнiсi

25. Терi бүтiндiгi бұзылғандағы ұзақ қан кетуi

26. денеде ұсақ бөртпелер пайда болуы

27. қанда гемоглобин мөлшерi төмендеу

28. қанда тромбоцит саны азаю

5.Гемофилияның ең жиi кездесетiн белгiсi

13. буындарға қан құйылу

14. терiде розеолалар пайда болу

15. бауыр және көкбауырдың үлкейуi ( гепатосплекомегалия )

16. терi түсi сарғаю.

29. Гемофилияның емi:

13. криопреципитат

14. темiр препараттары

15. спленэктомия

16. индометацин

30. Емдеуге байланысты гемофилияның болжамы:

15. сәттi

16. күдiктi

17. сәтсiз

18. мүгедектiкке соқтырады

31. Тромбоцитопениялық пурпураның сйпаттамасы

1. анемия

2. лейкопения

3. тромбоцитопения

4. леикоцитоз

9. Тромбоцитопениялық пурпураның себебi:

1. жұқпалы аурулар

2. темiр тапшылық жағдай

3. радиация

4. эритроциттер уақытынан тез ыдырауы

10.Тромбоцитопениялық пурпураның сипаттамасына жатпайтын белгi:

1. әр түрлi көлемдi экхимоздар

2. макулопапулар

3. әр түрлi түстi геморрагиялар

4. лимфотүйіндер үлкейюi

11.Спленомегалия кездесетiн ауру:

1. капилляротоксикоз

2. тромбоцитопениялық пурпура

3. гемофилия

4. Нерв-артритикалық диатез

12.Ќан ауруларының қандай түрiнде симметриялық емес бөрiтпелер кездеседi:

1. капилляротоксикоз

2. анемия

3. тромбоцитопениялық пурпура

4. гемофилия

13.Тромбоцитопениялық пурпураның емi:

1. эпсилон –аминокапрон қышқылы

2. темiр дәрiлерi

3. транквилизаторлар

4. калъций хлорид ерiтіндісi.

14. Пурпура кезiндегі диспансерлiк бақылау:

1. 2 жыл. 2. 6 ай 3. 4жыл. 4. 5 жыл.

15.Ацетилсалицил қышқылы, аналгин, карбенициллин беруге болмайтын ауру:

1. Трмбоцитопениялық пурпура. 2. анемия.

3. лейкоз 4.гемофилия.

16. Геморрагиялық васкулит – ол:

1. аллергиялық ауру.

2. инфекция - аллергиялық ауру.

3. жұқпалы ауру.

4. жаңа туған баланың ауруы.

16. Геморрагиялық васкулитте кездесетiн бөрiтпе сипаттамасы:

1. симметриялық ұсаұ нүктелi бөрiтпе. 3. везикулалар.

2. пустулалар. 4. дақтар бүкiл денесiнде.

18. Геморрагиялық васкулиттың жiктелуi:

1. терiлiк түрi 2. iсiңкi түрi.

2. гематуриялық түрi. 4. жасырын түрi.

19. Геморрагиялық васкулит ауруындағы бөртпе сипаттамасы:

1. симметриялық, буындар қасына орналасады.

2. ассимметриялық, түрлi-түстi, түрлi көлемде.

3. қызыл шектi везикулалар.

4. iрi шектi, тегiс емес дақтар.

20. Геморрагиялық васкулитте сирек кездесетiн сндром:

1. тері-геморрагиялық

2. буындар синдромы.

3. абдоминалды синдром.

4. басқа мүшелер синдромы.

21. Геморрагиялық васкулитты ажырату диагнозы өткiзiледi:

1. терi ауруларымен 3. қант диабетiмен.

2. анемиямен 4. лейкозбен