- •Прадмова
- •Абламовічы
- •Абрамовіч Адам (1710-?)
- •Абрамовіч
- •Абрамовіч
- •Абрамовіч
- •Абуховіч
- •Абуховіч
- •Абуховіч
- •Авенарыус
- •Агрызка
- •Адамовіч
- •Азарэвіч
- •Алелькавіч
- •Альхімовіч
- •Аляксандр
- •Аляшкевіч
- •Андрыёлі
- •Анімеле
- •Ан цыпа
- •Арамовіч
- •Арлоўскі
- •Аскерка
- •Астравіцкі
- •Астрожскі
- •Аўгусціновіч
- •Аураамка
- •Аўрамій смаленскі
- •Ачапоўскі
- •Багамолец (Bohomolec)
- •Багдановіч
- •Багдановіч
- •Багдановіч
- •Багушэвіч
- •Бажанаў
- •71?.: Опыты земледелия вольнонаёмным трудом. М., 1860; 2 изд. СПб., 1861; Что можно заимствовать у иностранцев по части земледелия. СПб., 1863; 2 изд. СПб., 1867.
- •Базылік
- •3 1558 Б. Працаваў у прыдворнай музыч-най капэле галоўнага пратэктара Рэфарма-цыі ў Вялікім княстве Літоўскім Мікалая
- •Баранецкі
- •Бараноўскі
- •Бардзілоўскі
- •Барздынскі
- •Бароўскі
- •Барташэвіч (Bartoszewicz)
- •Бартольд
- •Бартэльс
- •Баршчэўскі
- •Барычэўскі
- •Белаблоцкі
- •Беркман
- •Бжастоўскі
- •Бжастоўскі
- •Бонч-асмалоўскі
- •Борзабагаты
- •Будзіла
- •Будзіл0віч
- •Будзінскі
- •Буйніцкі
- •Булгакоўскі
- •Булгары н
- •Бучынскі
- •Быкоўскі
- •Быхавец
- •Бычковы
- •Бя рында
- •Вадкоўскія
- •Вайніловіч
- •Вайніловіч
- •Валадковіч
- •Валатоўскі
- •Валовіч
- •Валовіч
- •Ваньковіч
- •Васільева
- •Ваўжэцкі
- •Вашчанка
- •Вашчанка
- •Вераніцын
- •Весялоўскі
- •Вольскі
- •Вяроўкін
- •Вярыга-дарэўскі
- •Вярэнька
- •Гаворскі
- •Гальперын
- •Гальшанскія
- •Галянскі
- •Гарабурда
- •Гарабурда
- •Гараўскі
- •Гарбачэўскі
- •Гарбачэўскі
- •Гарбачэўскі
- •Гардзіслава
- •Гаўрыленка
- •Гаўсман
- •Гаховіч
- •Гашкевіч
- •Гаштольд
- •Гедзімін,
- •Герберскі
- •Гіндэнбург
- •Гітаўт-дзевалт0ўскі
- •Гольц-мілер
- •Грабніцкі
- •Граткоўскі
- •Грум-гржымайла
- •Грыгаровіч
- •Грыневіч
- •Грынявіцкі
- •Гурыновіч
- •Гусаржэўскі
- •Гусоўскі
- •Дабравольскі
- •Дабравольскі
- •Дадэрка
- •Дакучаеў
- •Даленга-хадакоўскі
- •Далеўскія
- •Даманеўскі
- •Дамашэвіч
- •Дамбавецкі
- •Дамброўскі
- •Дамейка
- •Дарагастайскі
- •Дашчынскі
- •Дземід0віч
- •Дзмітрыеў
- •Дмахоўскі
- •Дразд0в1ч
- •Дубовіч
- •Дудышкін
- •Дунін-горкавіч
- •Дунін-марцінкевіч
- •Дыбоўскі
- •Ермакоў
- •Ефрасіння полацкая
- •Ефрасіння рагвалодаўна
- •Жаля30ўскі
- •Жахоўскі
- •Ждановіч
- •Жуковіч
- •Жураўскі
- •Жыпмонт I
- •Жыпмонт II
- •Жэра (Zera)
- •Завадскія
- •Завітневіч
- •Загурскі
- •Залескі
- •Залускі
- •Замысл0ўскі
- •Заранка
- •Зарэмба
- •Зарэмба-каліноўскі
- •Звеніслава
- •Здан0в1ч
- •Івановіч
- •Іваноўскі
- •Іваноўскі
- •Ігнатовіч
- •Ігнацьеў
- •Кавалеўская
- •Кавалеўская
- •Кавалеўскі
- •Кавалеўскі
- •Кавалеўскі
- •7В.:Собр. Науч. Тр. Т. 1—2. М., 1950—56.
- •Кавячынскі
- •Каганец
- •Каладынскі
- •Каменскі
- •Кантрым
- •Канчэўскі
- •Каралькевіч
- •Каратынскі
- •7В.:Творы. 2-е выд. Мн., 1981.
- •Каржанеўскі
- •Карповіч
- •Карповіч
- •Карташэўскі
- •Карчэўскі
- •Кары цкi
- •Касовіч
- •Касовіч
- •Касовіч
- •Касцюшка
- •Катовіч
- •Кахлеўскі
- •Качаноўскі
- •Каяловіч
- •Кіпрыян
- •Кірыла тураўскі
- •Клакоцкі
- •Клімашэўскі
- •Клімент смаляціч,
- •Кміта-чарнабыльскі
- •Князьнін
- •Крачкоўскі
- •Крашэўскі
- •Крышкоўскі
- •Кукальнік
- •Кулакоўскі
- •Кулжынскі
- •Кульчынскі
- •Кунцэвіч
- •Курбскі
- •Кургановіч
- •Кусцінскі
- •Кутарга
- •Кутарга
- •Кутневіч
- •Лада-заблоцкі
- •Латышаў
- •Лебензон
- •Легатовіч
- •Лепяшынскі
- •Лепяшынскі
- •Ліцыній намыслоўскі
- •Лужынскі
- •Лускіна
- •Лышчынскі
- •Любашчынскі
- •Людагоўскі
- •Лянкевіч
- •Лянчыцкі
- •Ляскоўскі
- •Макоўскі
- •Макушаў
- •Малышэвіч
- •Малышэўскі
- •Мамонічы
- •Манькоўскі
- •Манюшка
- •Манюшка
- •Марал ёўскі
- •Марахоўскі
- •Марашэўскі
- •Маркевіч
- •Маркев1ч
- •Марозік
- •Марцінкевіч
- •Марціноўскі
- •Масальскі
- •Масальскі
- •Маскевіч
- •Маскевіч
- •Матушэвіч
- •Мендэле-мойхер-сфорым
- •Мікешын
- •Мікуцкі
- •Міладоўскі
- •Міхановіч
- •Міцкевіч
- •Міцкевіч
- •Міцкевіч
- •Міцкевіч
- •Мужылоўскі
- •Мурзакевіч
- •Мухлінскі
- •Мысаўской
- •Мялешка
- •Мяржынскі
- •Набароўскі
- •Навадворскі
- •Нагумовіч
- •Нарвойш
- •Наркевіч-ёдка
- •Нарушэвіч
- •Насовіч
- •Незабіт0ўскі
- •Незабытоўскі
- •Несялоўскі
- •Нікіфароўскі
- •Павел 3 візны
- •Пагарэльскі
- •Пагоскі
- •Падабедаў
- •Падчашынскі
- •Пакроўскі
- •Палонскі
- •Панятоўскі
- •Папроцкі
- •Паўстанскі
- •Пачобут-адляніцкі
- •Пашакоўскі
- •Пашкевіч
- •Пельгжымоўскі
- •Перасветаў
- •Петражыцкі
- •Петрапаўлаўскі
- •Пётр 3 ганёндза
- •Пільхоўскі
- •Пратасевіч
- •Пратасовіч
- •П ржав альс кi
- •Рагнеда рагвалодаўна
- •Рагоўскі
- •Радзевіч
- •Радзівіл
- •Радзівіл
- •Радзівіл
- •Радзівіл
- •Радзівіл
- •Радзівіл
- •Радзівіл
- •Радзівіл
- •Радкавец
- •Радчанка
- •Ражанскі
- •Раманаў
- •Ратондус
- •Ржавускі
- •Рудніцкі
- •Рукевіч
- •Румянцаў
- •Рункевіч
- •Русецкая
- •Русецкі
- •Руткоўскі
- •Сабольшчыкаў
- •Саветаў
- •Савіч-заблоцкі
- •Саковіч
- •Сакольскі
- •Сапуноў
- •Сарбеўскі
- •Сасноўскі
- •Семяновіч
- •Семянтоўскі
- •Сердзюкоў
- •Сердзюкоў
- •Сержпутоўскі
- •Сілівановіч
- •Сімяон полацкі
- •Сітанскія
- •Скарульскі
- •Скрабецкі
- •Славінецкі
- •Слонімскі
- •Слупскі
- •Смаленскі
- •Смародскі
- •Сматрыцкі
- •Смуглевіч
- •Спасовіч
- •Станкевіч
- •Стары улас
- •Стафан баторый
- •Страйноўскі
- •Стрыйкоўскі
- •Стукаліч
- •Судзіл0ўская
- •Судзілоўскі
- •Сцірпейка
- •Сыракомля
- •3 Палацаў, пыхлівых адвечна,
- •Ся машка
- •Сямеўскі
- •Сянкоўскі
- •Тамашэўскі
- •Тапчэўскі
- •Трубніцкі
- •Трусевіч
- •Трутнеў
- •Труцэвіч
- •Турцэвіч
- •Тшашчкоўская
- •Тызенгаўз
- •Тызенгаўз
- •Тылкоўскі
- •Тышкевіч
- •Тышкевіч
- •Урончанка
- •Урублеўскі
- •Урублеўскі
- •Урублеўскі
- •Файніцкі
- •Фалькоўскі
- •Фалькоўскі
- •Фальскі
- •Федаровіч
- •Філалет хрыстафор
- •Фіялкоўскі
- •Хадкевіч
- •Харламповіч
- •Ходзька
- •Ходзька
- •Ходзька
- •Храпавіцкі
- •Храптовіч
- •Храптовіч
- •Цадроўскі
- •Цамблак
- •Цвяткоўскі
- •Цытовіч
- •Цэраскі
- •Цяплінскі
- •Цяцерскі
- •Чалоўскі
- •Чарноўская
- •Чартарыйскі
- •Чаховіц
- •Шадурскі
- •Шалковіч
- •Шапялевіч
- •Шапялевіч
- •Шукевіч
- •Шыдлоўскі
- •Шыманоўскі
- •Шыманоўскі
- •Шымкевіч
- •Юркевіч
- •Ягадзінскі
- •Якубовіч
- •Яленская
- •Яленскі
- •Яльніцкі
- •Янушкевіч
- •Ярашэвіч
- •Ястржэмбскі
- •Яцкоўскі
- •Спіс аўтараў
Завітневіч
Уладзімір Зянонавіч (14.4.1853 — сакавік 1927)
Беларускі археолаг i гісторык. Нарадзіў-ся ў в. Ліцвяны (цяпер Уздзенскі р-н). Скончыўшы Пецярбургскую духоўную ака-дэмію (1879), працаваў настаўнікам у Вар-шаўскім духоўным вучылішчы, з 1894 да-цэнт на кафедры грамадзянскай гісторыі Кіеўскай духоўнай акадэміі, прафесар (1904). Вывучаў старажытна-рускую гісто-рыю. У сваіх працах распрацоўваў пытанні гісторыі рускай народнасці, аналізаваў тра-дыцыі рускіх славянафілаў, раскрываў ка-рані патрыятызму i інш. Вялікае значэнне надаваў асвятленню барацьбы славянафілаў супраць каталіцкай экспансіі i яе наступления на самабытную рускую культуру. Аў-тар прац «Уладзімір Святы як палітычны дзеяч», «Святаслаў Ігаравіч і гістарычнае значэнне яго волатаўскіх подзвігаў» (абе-дзве 1888), «Значэнне першых славянафі-лаў у справе ўсведамлення ідэй народнасці i самабытнасці» (1891), «Пытанне аб на-роднасці ў яго навуковай пастаноўцы» (1912) i інш. 3. займаўся i археалогіяй. Ён асноўны даследчык археалагічных помнікаў усходніх славян на тэрыторыі Беларусі, у прыватнасці курганных старажытнасцей
173
дрыгавічоў. Правёў археалагічныя экспеды-цыі ў басейнах Прыпяці, Дняпра, Бярэзі-ны, вярхоўяў Нёмана. Даследаваў каля 700 курганоў дрыгавічоў у 82 могільніках, най-больш у Мазырскім, Рэчыцкім i Бабруй-скім пав. Характэрным для дрыгавічоў лі-чыў пахавальны абрад трупапалажэння на гарызонце, a выяўленыя ў падкурганных ямах пахаванні адносіў да драўлян i палян, якія перасяліліся на землі дрыгавічоў. Выз-начыў межы рассялення дрыгавічоў, ix эт-навызначальныя прыкметы. Зрабіў першую спробу гістарычнай інтэрпрэтацыі археала-гічнага матэрыялу, сабранага пры раскопках дрыгавічоўскіх курганоў. Вывады 3. вы-карыстоўвалі ў сваіх працах А.С.Грушэўскі, Я.Ф.Карскі, А.А.Спіцын i інш. Памёр i па-хаваны 3. у Кіеве.
Те:. Из археологической экскурсии в При-пятское Полесье. Киев, 1890; Вторая археологическая экскурсия в Припятское Полесье. Киев, 1891; Формы погребального обряда в могильных курганах Минской губернии // Тр. IX археологического съезда в Вильне. М., 1895. Т. 1.
ЗАВІША (Zawisza)
Крыштаф Станіслаў (20.4.1666—15.8.1721)
Пісьменнік-мемуарыст, перакладчык, аратар, дзяржаўны дзеяч Польшчы i Вялі-кага княства Літоўскага. Нарадзіўся на Слонімшчыне ў сям'і пісара Вялікага княства Літоўскага i мінскага старосты А.Заві-шы. Страціўшы ў раннім дзяцінстве баць-ку, знаходзіўся пад апекай дзядзькі канцлера Марцыяна Агінскага. Вучыўся ў Вілен-скай акадэміі, потым у Кракаве. 3 1685 староста мінскі, з 1720 ваявода мінскі. Прымаў актыўны ўдзел у палітычным жыц-ці, удзельнік пасольства К.Гржымалтоўска-га ў Маскву, некалькі разоў быў паслом i маршалкам сойма (1697, 1718, 1720). Неад-наразова мяняў палітычную арыентацыю. Спачатку быў прыхільнікам караля Аўгуста I, у час Паўночнай вайны прыняў бок Ста-ніслава Ляшчынскага. У 1686 у выніку жа-ніцьбы з Тэрэзіяй Тышкевіч атрымаў бага-ты пасаг, што дало яму магчымасць заняц-іда ў вясковай цішы літаратурнай дзейнас-цю. Аўтар пераробкі італьянскага рамана «Любасць без перамен» (1688), шэрага пра-моў на соймах, сабраных яго дачкой Б.Ра-дзівіл (Завішай) у кнізе «Водгук прыемных мелодый» (Варшава, 1728), i інш. Най-больш значныя ў яго літаратурнай спадчы-не «Успаміны» (Варшава, 1862), дзе апісаны норавы i уклады жыцця беларускай шляхты канца 17 — пачатку 18 ст., гіста-рычныя падзеі, да якіх аўтар меў непасрэд-нае дачыненне.
ЗАВІША
Ян Казімір (1820—1887)
Беларускі археолаг. Нарадзіўся на Мін-шчыне. Скончыў Мінскую гімназію. Член Маскоўскага археалагічнага таварыства. Даследаваў гарадзішчы i курганы каля в. Чурылава (Міёрскі раён), гарадзішчы і ка-менныя магілы каля. воз. Свіцязь, стаянкі каменнага веку каля в. Ваіеўка (Навагруд-скі раён). Вывучаў пытанні засялення ста-ражытным ч&тавекам берагоў Віліі, Дняпра, Нёмана, міграцыю і культурныя сувязі славян. На міжнародных канфэсах архео-лагаў у Венецыі (1817) i Будапешце высту-піў па праблемах вывучэння каменнага веку, пачынальнік даследавання гэтай эпохі на тэрыторыі Беларусі. Заснаваў і выдаваў «Wiadamości archeologiczne» («Археалагіч-ныя ведамасці»; 1873—82). Г.А.Каханоўскі.