![](/user_photo/2706_HbeT2.jpg)
- •Прадмова
- •Абламовічы
- •Абрамовіч Адам (1710-?)
- •Абрамовіч
- •Абрамовіч
- •Абрамовіч
- •Абуховіч
- •Абуховіч
- •Абуховіч
- •Авенарыус
- •Агрызка
- •Адамовіч
- •Азарэвіч
- •Алелькавіч
- •Альхімовіч
- •Аляксандр
- •Аляшкевіч
- •Андрыёлі
- •Анімеле
- •Ан цыпа
- •Арамовіч
- •Арлоўскі
- •Аскерка
- •Астравіцкі
- •Астрожскі
- •Аўгусціновіч
- •Аураамка
- •Аўрамій смаленскі
- •Ачапоўскі
- •Багамолец (Bohomolec)
- •Багдановіч
- •Багдановіч
- •Багдановіч
- •Багушэвіч
- •Бажанаў
- •71?.: Опыты земледелия вольнонаёмным трудом. М., 1860; 2 изд. СПб., 1861; Что можно заимствовать у иностранцев по части земледелия. СПб., 1863; 2 изд. СПб., 1867.
- •Базылік
- •3 1558 Б. Працаваў у прыдворнай музыч-най капэле галоўнага пратэктара Рэфарма-цыі ў Вялікім княстве Літоўскім Мікалая
- •Баранецкі
- •Бараноўскі
- •Бардзілоўскі
- •Барздынскі
- •Бароўскі
- •Барташэвіч (Bartoszewicz)
- •Бартольд
- •Бартэльс
- •Баршчэўскі
- •Барычэўскі
- •Белаблоцкі
- •Беркман
- •Бжастоўскі
- •Бжастоўскі
- •Бонч-асмалоўскі
- •Борзабагаты
- •Будзіла
- •Будзіл0віч
- •Будзінскі
- •Буйніцкі
- •Булгакоўскі
- •Булгары н
- •Бучынскі
- •Быкоўскі
- •Быхавец
- •Бычковы
- •Бя рында
- •Вадкоўскія
- •Вайніловіч
- •Вайніловіч
- •Валадковіч
- •Валатоўскі
- •Валовіч
- •Валовіч
- •Ваньковіч
- •Васільева
- •Ваўжэцкі
- •Вашчанка
- •Вашчанка
- •Вераніцын
- •Весялоўскі
- •Вольскі
- •Вяроўкін
- •Вярыга-дарэўскі
- •Вярэнька
- •Гаворскі
- •Гальперын
- •Гальшанскія
- •Галянскі
- •Гарабурда
- •Гарабурда
- •Гараўскі
- •Гарбачэўскі
- •Гарбачэўскі
- •Гарбачэўскі
- •Гардзіслава
- •Гаўрыленка
- •Гаўсман
- •Гаховіч
- •Гашкевіч
- •Гаштольд
- •Гедзімін,
- •Герберскі
- •Гіндэнбург
- •Гітаўт-дзевалт0ўскі
- •Гольц-мілер
- •Грабніцкі
- •Граткоўскі
- •Грум-гржымайла
- •Грыгаровіч
- •Грыневіч
- •Грынявіцкі
- •Гурыновіч
- •Гусаржэўскі
- •Гусоўскі
- •Дабравольскі
- •Дабравольскі
- •Дадэрка
- •Дакучаеў
- •Даленга-хадакоўскі
- •Далеўскія
- •Даманеўскі
- •Дамашэвіч
- •Дамбавецкі
- •Дамброўскі
- •Дамейка
- •Дарагастайскі
- •Дашчынскі
- •Дземід0віч
- •Дзмітрыеў
- •Дмахоўскі
- •Дразд0в1ч
- •Дубовіч
- •Дудышкін
- •Дунін-горкавіч
- •Дунін-марцінкевіч
- •Дыбоўскі
- •Ермакоў
- •Ефрасіння полацкая
- •Ефрасіння рагвалодаўна
- •Жаля30ўскі
- •Жахоўскі
- •Ждановіч
- •Жуковіч
- •Жураўскі
- •Жыпмонт I
- •Жыпмонт II
- •Жэра (Zera)
- •Завадскія
- •Завітневіч
- •Загурскі
- •Залескі
- •Залускі
- •Замысл0ўскі
- •Заранка
- •Зарэмба
- •Зарэмба-каліноўскі
- •Звеніслава
- •Здан0в1ч
- •Івановіч
- •Іваноўскі
- •Іваноўскі
- •Ігнатовіч
- •Ігнацьеў
- •Кавалеўская
- •Кавалеўская
- •Кавалеўскі
- •Кавалеўскі
- •Кавалеўскі
- •7В.:Собр. Науч. Тр. Т. 1—2. М., 1950—56.
- •Кавячынскі
- •Каганец
- •Каладынскі
- •Каменскі
- •Кантрым
- •Канчэўскі
- •Каралькевіч
- •Каратынскі
- •7В.:Творы. 2-е выд. Мн., 1981.
- •Каржанеўскі
- •Карповіч
- •Карповіч
- •Карташэўскі
- •Карчэўскі
- •Кары цкi
- •Касовіч
- •Касовіч
- •Касовіч
- •Касцюшка
- •Катовіч
- •Кахлеўскі
- •Качаноўскі
- •Каяловіч
- •Кіпрыян
- •Кірыла тураўскі
- •Клакоцкі
- •Клімашэўскі
- •Клімент смаляціч,
- •Кміта-чарнабыльскі
- •Князьнін
- •Крачкоўскі
- •Крашэўскі
- •Крышкоўскі
- •Кукальнік
- •Кулакоўскі
- •Кулжынскі
- •Кульчынскі
- •Кунцэвіч
- •Курбскі
- •Кургановіч
- •Кусцінскі
- •Кутарга
- •Кутарга
- •Кутневіч
- •Лада-заблоцкі
- •Латышаў
- •Лебензон
- •Легатовіч
- •Лепяшынскі
- •Лепяшынскі
- •Ліцыній намыслоўскі
- •Лужынскі
- •Лускіна
- •Лышчынскі
- •Любашчынскі
- •Людагоўскі
- •Лянкевіч
- •Лянчыцкі
- •Ляскоўскі
- •Макоўскі
- •Макушаў
- •Малышэвіч
- •Малышэўскі
- •Мамонічы
- •Манькоўскі
- •Манюшка
- •Манюшка
- •Марал ёўскі
- •Марахоўскі
- •Марашэўскі
- •Маркевіч
- •Маркев1ч
- •Марозік
- •Марцінкевіч
- •Марціноўскі
- •Масальскі
- •Масальскі
- •Маскевіч
- •Маскевіч
- •Матушэвіч
- •Мендэле-мойхер-сфорым
- •Мікешын
- •Мікуцкі
- •Міладоўскі
- •Міхановіч
- •Міцкевіч
- •Міцкевіч
- •Міцкевіч
- •Міцкевіч
- •Мужылоўскі
- •Мурзакевіч
- •Мухлінскі
- •Мысаўской
- •Мялешка
- •Мяржынскі
- •Набароўскі
- •Навадворскі
- •Нагумовіч
- •Нарвойш
- •Наркевіч-ёдка
- •Нарушэвіч
- •Насовіч
- •Незабіт0ўскі
- •Незабытоўскі
- •Несялоўскі
- •Нікіфароўскі
- •Павел 3 візны
- •Пагарэльскі
- •Пагоскі
- •Падабедаў
- •Падчашынскі
- •Пакроўскі
- •Палонскі
- •Панятоўскі
- •Папроцкі
- •Паўстанскі
- •Пачобут-адляніцкі
- •Пашакоўскі
- •Пашкевіч
- •Пельгжымоўскі
- •Перасветаў
- •Петражыцкі
- •Петрапаўлаўскі
- •Пётр 3 ганёндза
- •Пільхоўскі
- •Пратасевіч
- •Пратасовіч
- •П ржав альс кi
- •Рагнеда рагвалодаўна
- •Рагоўскі
- •Радзевіч
- •Радзівіл
- •Радзівіл
- •Радзівіл
- •Радзівіл
- •Радзівіл
- •Радзівіл
- •Радзівіл
- •Радзівіл
- •Радкавец
- •Радчанка
- •Ражанскі
- •Раманаў
- •Ратондус
- •Ржавускі
- •Рудніцкі
- •Рукевіч
- •Румянцаў
- •Рункевіч
- •Русецкая
- •Русецкі
- •Руткоўскі
- •Сабольшчыкаў
- •Саветаў
- •Савіч-заблоцкі
- •Саковіч
- •Сакольскі
- •Сапуноў
- •Сарбеўскі
- •Сасноўскі
- •Семяновіч
- •Семянтоўскі
- •Сердзюкоў
- •Сердзюкоў
- •Сержпутоўскі
- •Сілівановіч
- •Сімяон полацкі
- •Сітанскія
- •Скарульскі
- •Скрабецкі
- •Славінецкі
- •Слонімскі
- •Слупскі
- •Смаленскі
- •Смародскі
- •Сматрыцкі
- •Смуглевіч
- •Спасовіч
- •Станкевіч
- •Стары улас
- •Стафан баторый
- •Страйноўскі
- •Стрыйкоўскі
- •Стукаліч
- •Судзіл0ўская
- •Судзілоўскі
- •Сцірпейка
- •Сыракомля
- •3 Палацаў, пыхлівых адвечна,
- •Ся машка
- •Сямеўскі
- •Сянкоўскі
- •Тамашэўскі
- •Тапчэўскі
- •Трубніцкі
- •Трусевіч
- •Трутнеў
- •Труцэвіч
- •Турцэвіч
- •Тшашчкоўская
- •Тызенгаўз
- •Тызенгаўз
- •Тылкоўскі
- •Тышкевіч
- •Тышкевіч
- •Урончанка
- •Урублеўскі
- •Урублеўскі
- •Урублеўскі
- •Файніцкі
- •Фалькоўскі
- •Фалькоўскі
- •Фальскі
- •Федаровіч
- •Філалет хрыстафор
- •Фіялкоўскі
- •Хадкевіч
- •Харламповіч
- •Ходзька
- •Ходзька
- •Ходзька
- •Храпавіцкі
- •Храптовіч
- •Храптовіч
- •Цадроўскі
- •Цамблак
- •Цвяткоўскі
- •Цытовіч
- •Цэраскі
- •Цяплінскі
- •Цяцерскі
- •Чалоўскі
- •Чарноўская
- •Чартарыйскі
- •Чаховіц
- •Шадурскі
- •Шалковіч
- •Шапялевіч
- •Шапялевіч
- •Шукевіч
- •Шыдлоўскі
- •Шыманоўскі
- •Шыманоўскі
- •Шымкевіч
- •Юркевіч
- •Ягадзінскі
- •Якубовіч
- •Яленская
- •Яленскі
- •Яльніцкі
- •Янушкевіч
- •Ярашэвіч
- •Ястржэмбскі
- •Яцкоўскі
- •Спіс аўтараў
Князьнін
Францішак Дыянізы (4.10.1749 або 1750—25.8.1807)
Паэт, драматург, перакладчык. Нарадзіў-ся ў Віцебскай губ. ў дваранскай сям'і. Па-ходзіў з таго ж дваранскага роду, што i pyc-кі пісьменнік Я.Б.Княжнін. Вучыўся ў езу-іцкіх школах Полацка, Нясвіжа i Слуцка (1764—70). 3 1770 у Варшаве. Адтуль часта прыязджаў у в. Воўчын (цяпер Камянецкі р-н). 3 1775 сакратар князя А.К.Чартарый-скага, з 1783 прыдворны паэт Чартарый-скіх у Пулавах (Люблінскае ваяв.). Адзін з пачынальнікаў польскага сентыменталізму. Пісаў паэмы, ідыліі, элегіі, оды, байкі (зборнік «Любоўныя вершы або песні ў анакрэантычным родзе», т. 1—2, 1779; «Вершы», 1783; «Паэзія», т. 1—3, 1787— 89), гераічна-патрыятычныя п'есы («Maui-грамадзянка», «Гектар», «Фемістокл») i ліб-рэта опер. Опера «Цыганы» (музыка М.К.Агінскага) у 1786 ставілася ў Слонім-скім тэатры Агінскага. У лірычных вершах паэтызаваў пачуццёвае каханне, «натуральную» прыроду, у элегіях i ідыліях славіў край свайго дзяцінства — Віцебск i Віцеб-шчыну. Цікавіўся беларускім фальклорам i выкарыстоўваў яго ў сваіх творах. Збіраў беларускія прыказкі, рабіў фальклорныя запісы з «польска-рускага памежжа». Нека-торыя героі яго твораў гавораць на скажо-най беларускай мове. Паводле М. Федароў-скага, верш К. «Кросенкі» ў канцы 19 ст. выконваўся на Беларусі як народная песня. Перакладчык заходнееўрапейскай паэзіі. Асобныя творы К. на бел. мову пераклалі А.Жлутка, Н.Мерашчак, Л.Семянюк.
Te:. Wiersze wybrane. Warszawa. 1981. Бел. пер. — у кн. Віцебскі сшытак. 1995. № 1.
Jlim:. Kostkie wieżowa T. Kniażnin jako poeta liryczny. Wrocław. 1971.
КОПАЦЬ
Юзаф (16.5.1762—1827)
Мемуарыст-падарожнік, удзельнік выз-валенчага руху. Нарадзіўся на Піншчыне. За ўдзел у паўстанні 1794 сасланы царскім урадам на Камчатку. Свае ўражанні ад зна-ходжання на паўвостраве апісаў у «Дзённі-ку падарожжа..." (нап. каля 1810, выд. 1837). 3 павагай пісаў пра камчадалаў, чук-чаў, якутаў, буратаў i прыводзіў пра ix эт-награфічныя звесткі. Вярнуўшыся са ссыл-кі ў 1796, жыў на Валыні, у Нясвіжы, Варшаве.
Те:. Описание путешествия Иосифа Konna вдоль всей Азии... // Ист. вестн. 1896. Т. 66.
Jlim.: Худзиковский Я., Ястер Я. Люди великой отваги: Пер. с пол. М., 1957. С. 76—96.
КОРЗАН
Тадэвуш Сільвестр (9.11.1839—8.3.1918)
Гісторык, публіцыст, прадстаўнік вар-шаўскай гістарычнай школы. Правадзейны член Польскай АН у Кракаве (1903). Нара-дзіўся ў Мінску. Скончыў Мінскую гімна-зію, потым Маскоўскі універсітэт (1859). Працаваў настаўнікам гімназіі ў Коўне, пі-саў карэспандэнцыі ў «Колокол» А.Герцэ-на. У 1861 за ўдзел у антыўрадавых мані-фестацыях арыштаваны i высланы ў Арэн-бург. Вярнуўшыся са ссылкі, з 1869 жыў i працаваў у Варшаве. Даследаваў пытанні нацыянальнай i ўсеагульнай гісторыі, тэо-рыі i методыкі гістарычнага даследавання, гістарыяграфіі, эканомікі Полыпчы. Аўтар прац «Унутраная гісторыя Польшчы пры Станіславе Аўгусце» (т. 1—4, 1882—86), «Касцюшка» (1894), «Доля i нядоля Яна Сабескага» (т. 1—3, 1898). Ba ўспамінах пра гімназічныя гады «Мой дагістарычны дзённік» (выдадзены ў 1912) шмат звестак з культурнага жыцця Мінска, беларускіх прымавак. Адзін з раздзелаў гэтых мемуа-раў («Мінск у сярэдзіне XIX стагоддзя») надрукаваў у «Мінскім календары» (1908).
Te:. Wewnętrzne dzieje Polski za Stanisława Augusta. 2 wyd. T. 1—6. Warszawa, 1897—98.
240
Jlim.: M а л ь д з i с А. Падарожжа ў XIX ста-годдзе. Мн., 1969. С. 180—181.
КОРСАК
Юліян (13.2.1806—30.8.1885)
Паэт i перакладчык. Нарадзіўся ў г. Слонім. Вучыўся ў Віленскім універсітэце (1823—26). 3 1829 жыў у Пецярбургу. У 1830 вярнуўся ў в. Страла (Дзятлаўскі р-н). Апошнія гады жыцця правёў у Навагрудку. Пісаў на польскай мове. Аўтар кніг «Вер-шы» (1830, 2-е выданне 1836) i «Новыя вершы» (т. 1—2, 1840), куды ўвайшлі тво-ры з беларускай тэматыкай: «Да Немана», «Да І(гната) Д(амейкі)» i інш. Пад уплывам творчасці А.Міцкевіча засвоіў рамантычны стыль лірычнай паэзіі, у якой выкарыстоў-ваў класічныя i беларускія фальклорныя матывы. На польскую мову перакладаў Піндара, Вергілія, Гарацыя, Дантэ, Ф.Шы-лера, Дж.Байрана, У.Шэкспіра. Некаторыя вершы К. («Пілігрым», «Баркарола») пак-ладзены на музыку СМанюшкам. У.Сыра-кошя прысвяціў К. артыкул «Нататкі з дзі-цячых уражанняў» (1853).
Літ.: Korespondencja filomatów. T. 5. Kraków, 1913.
КОСАЎ
Сільвестр(?—23.4.1657)
Рэлігійны i грамадскі дзеяч, пісьменнік-публіцыст. Нарадзіўся ў маёнтку Жаробы-чы Віцебскага ваяв. Скончыў Віленскую брацкую школу, Люблінскі езуіцкі калегі-ум, Замасцянскую акадэмію. Выкладаў ры-торыку ў Вільні i Львове. 3 1631 прафесар філасофіі ў Кіева-Пячэрскай школе. 3 1633 епіскап магілёўскі, аршанскі i мсціслаўскі. 3 1647 кіеўскі мітрапаліт. Выяўляючы інта-рэсы вышэйшага ўкраінскага духавенства, якое выступала супрайь вызваленчай вай-ны ўкраінскага i беларускага народаў 1648—54, праводзіў згодніцкую палітыку з польскай шляхтай. Быў праціўнікам Брэс-цкай уніі 1596, дамагаўся роўных правоў для праваслаўнага i каталіцкага духавенства. Пісаў на польскай i царкоўнаславян-скай мовах. У 1635 выдаў кнігу «Экзеге-зіс...», у якой выступіў у абарону правас-лаўных лацінскіх школ, закрытых у 1634 па хадайніцтве уніятаў і католікаў. У тым жа годзе з'явіўся на польскай мове «Патэры-кон, або зборнік жыццяў святых пячорскіх айцоў» (перавыдадзены на царкоўнаславян-скай мове ў 1661 i 1678). У Куцеінскай друкарні (пад Оршай) надрукаваў з рэлігійна-асветнымі мэтамі кнігу на царкоўнаславян-скай мове — «Дыдаскалія, або Навука для святароў» (1637).
Літ.: Саверчанка І.В. Сільвестр Косаў // Бел. гіст. часоп. 1995. № 3.
КРАСІНСКІ (Скорабагаты)
Валяр'ян (1795—22.12.1855)
Друкар, гісторык, публіцыст. Нарадзіўся на Беларусі. Адукацыю атрымаў на гісто-рыка-філалагічным факультэце Віленскага універсітэта (1818—22). 3 1822 працаваў асэсарам у Варшаве. У 1828 распачаў выданне універсальнай энцыклапедыі, аснову якой складаў пераклад нямецкага энцыкла-педычнага лексікона («Conversations Lexicon»), дапоўненага артыкуламі мясцо-вай тэматыкі. Для гэтага К. набыў неабход-нае абсталяванне i заснаваў першую ў Польшчы стэрэатыпную друкарню ў Варшаве. Першым яго выданнем быў «Псал-тыр Давіда» ў перакладзе Ф.Карпінскага (1829), потым раманы В. Скота (у серыі «Бібліятэка новых раманаў»), а таксама падручнікі, у тым ліку «Буквар польскі» (1830). Кнігі, што выдаваліся К., адметныя выдатным друкам i нізкім коштам. Усяго К. надрукаваў каля 50 выданняў, якія прад-аваліся непасрэдна з друкарні або праз варшаўскія кнігарні ці ў правінцыі. Дру-карня выпускала таксама віньеткі i інш. паліграфічнаыя ўпрыгожанні. Задуманая К. універсальная энцыклапедыя не змагла выйсці ў свет, надрукавана для спробы толькі некалькі сшыткаў 1-га тома, з-за та-го што пачалося паўстанне 1830—31. У час паўстання К. выдаў кнігі «Арол Белы i Па-гоня» i «Паляк сумленны». Пасля задушэн-ня паўстання К. выехаў з дыпламатычнай місіяй Часовага ўрада ў Англію i на радзіму не вярнуўся. Без яго ў друкарні выпушча-ны «Гімн» i «Ода на вольнасць» Ю.Славац-кага i «Гімн да маладосці» А.Міцкевіча (1830—31).