14Чытанне казак, аналіз іх зместу.Выкарыстанне прыказак і прымавак на ур.Літ.Чыт

.Дарэчы, у беларускім фальклоры існуе вялікая колькасць прыказак і прымавак, нібыта спецыяльна скіраваных на той ці іншы бок выхавання: разумовае (Добра вучыць таго, хто хоча ўсё знаць. Калі ты мудры – перамажы мяне доказам. Не кажы “вучыўся”, а кажы, што пазнаў), эстэтычнае (Жаданая праца як сонца ўзыход. Золата і ў балоце свеціцца. З добраю песняй жыць весялей.), працоўнае(Акуратная работа акуратных людзей любіць. Дзе ні жыві, а працаваць трэба.), маральнае (Добрага добра і ўспамінаюць. Красці як упасці – не на дабро), патрыятычнае (За морам цяплей, ды ў нас весялей. На чужой старане не сагрэе і сонца.), сямейнае (Бацькоўскае слова дарэмна не гаворыцца. Бацькоў слухаць – гора не знаць).

Цікавая форма работы – падбор прыказак і прымавак да малюнка. Дзеці разглядаюць малюнак і ім прапануецца заданне ўспомніць як мага больш прыказак, у якіх ёсць азначаныя рэчы. Магчыма выкарыстанне адразу вялікага малюнка, калі звяртаецца ўвага на асобныя рэчы, альбо кожны малюнак прад*яўляецца паасобку. Мы прапануем прымаўкі да малюнкаў птушкі, сонца, гнязда, кошкі і г. д. (Усякай птушцы сваё гняздо міла. Аб тым зязюля кукуе, што свайго гнязда не мае. Мір ясны ад сонца, а чалавек ад навукі. Кошка мышцы не таварыш. Бывае, што і курыца пеўнем спявае. Кураня курыцу не вучыць.)

Пажадана прапаноўваць прыказкі і прымаўкі ў разнастайным афармленні: як запісаны на дошцы сказ, як пара слоў, па якіх дзеці адновяць тэкст, а можа, яны здолеюць гэта зрабіць убачыўшы малюнак? Прапануем і такі варыянт, што спрыяе развіццю мыслення і мовы, як прымаўка наадварот. Да кожнага слова падбіраецца сэнсавы антонім. Даволі складана, але як цікава! Толькі дзеці павінны ўжо ведаць “схаваную” прымаўку ці прыказку. Мы разлічваем на творчы падыход да багаццяў народнай мудрасці, увагу на асаблівасці і схільнасці дзетак. (Дзе гора, там і роспач.—Дзе шчасце, там і радасць; Дрэннаму пасеву дрэнны і ўзыход.—Добраму ўраджаю добрая і ўборка).

Прапануем варыянт работы, калі дзеці павінны аднавіць прыказку па двум словам (дзеясловам, назоўнікам, прыметнікам): птушка – дзеці (Птушка рада вясне, а дзеці маці), галава – ногі (Галава б не думала, ногі б не пайшлі). Мы лічым, што неабходна дапамагчы дзецям адчуць прыгажосць беларускага маўлення на прыкладзе ўзораў народнага фальклору. Калі настаўнік здолее захапіць і павесці вучняў за сабой, то дзеці адчыняць моўнае багацце сваёй краіны, абудзіцца фантазія, творчасць, здольнасці. Вопыт сведчыць, што калі разумна, рэгулярна, ненадакучліва выкарыстоўваць народную педагагічную мудрасць прыказак і прымавак, то эфектыўнасць як вучэбнага, так і выхаваўчага працэсу значна ўзрастае. Можна адзначыць, што ў дзяцей хутчэй і больш трывала фаміруюцца маральныя якасці, вучні становяцца больш уважлівыя да слова, ўзбагачаецца іх мова, развіваюцца творчыя здольнасці і праявы.

Казка адзин з люб. Дзецьми жанрау маст. Творау.Казки вучаць бачыць и любиць дабро, працавитасци, ветливасци,мужнасци, недахопы людзей змагацца СА злом. Вучни знаёмяцца з асабл-ми казки як жанру(идэю, персанажы, зачын) вуча-цаадрозниваць ад инш. Маст. Творау.

Чыт-ца казки пра жывёл, чарадзейн, бытавыя. БЫТавыя- чыт. и анализ. Як рэалистычн. Апавяд. На уроку праводз.гутарка ., выбарач чытанее, вусн и графичн маляв., складанне плана, чыт у асобах, инсцэнирванне. У каз пра Жывёл адлюстр адносин. Памиж людзьми их жфццёвы вопыт. Яны анализ-а як рэалистычн. апавяд. Аписан,зьяу прыр, у каз. Вучаць дзяцей расказваць пра зъявы прыр казачнай мовай. Чарадзейныя. Анализ. Як апавяд. Тольки неабходная выявиць, на што накир. Чарадзейныя силы. Прац з казкай люб. Виду настаун. Звярт. Увагу в-няу на хар-ар персанаж.на матывы их паводзин и учынкау, вучыць выдзял. Вобразн. Словы и выразы.,зауваж инверсию(вярн.сярэдни.брат)тауталагичныя спалучэнни. Для таго кааб дзеци зразум сэнс казки, варта паказаць у ёй супрацьпастаул.(дурны –разумны) 1ы раз наст. Павинен не чыт, а расказваць казку эмац,выразна.дзеци таксама вуч-ца расказв. Казку падрабязна, близка для тэксту з выкарыст слоу, выразау, з захаваннем интанацыи, канцоуку.

13.вершы хар-ца музычнасцю.важн. Значэнне для арганиз.вершаваний мовы мае рытм и рыфму.Вуч-ни практычна знаёмяцца з гэт. Паняццями. рыхт давыразн. Чыт. наст-к вызнач. Галоун. Думку, настрой эмоц. Падбирае практык.. у прац. з вершам вучни павинны зразум. Змест, вобразы.идэю. у книгах для чыт.змешчаны эпичныя и лирычныя вершы.чытанне вершаў – ўзбагачае духоўны свет дзіцяці, вучыць заўважаць прыгажосць у прыродзе, у жыцці, фарміруюць правільныя адносіны да навакольнай рэчаіснасці, дапамагаюць іх ідэйна-палітычнаму і эстэтычнаму выхав-ю, развіваюць вобразную мову. эпічныя вершы..наяўнасцю сюжэта, лірычны элеменг, асаблівай увагі патрабуюць кампазіцыя, мова :вобразнасць, лаканізм, сінтаксічная будова. падрыхтоўчая работа, чытанне, гутарка з мэтай праверкі першага ўспрымання; работа з тэкстам; выясненне і ўсведамленне канкрэтнага зместу, раскрыццё характару і паводзін дзеючых асоб, галоўнай думкі і выяўленчых сродкаў чытаюць верш самі сабе і рыхтуюць адказы на пытанні па змесце твора, выбарачнае чытанне складанне плана; вуснае маляванне, падрыхтоўка да выразнага чытання. зразумець галоўную думку, вагу кожнага слова, адчуць вобразнасць і прыгажосць верша. лірычныя вершы--думкі, пачуцці, перажыванні паэта ці героя з дапамогай малюнка прыроды, вобраза, грамадскай з'явы, факта. наяўнасць у дзяцей жыццёвых уяўленняў, блізкіх да аўтарскіх; развіццё ў вучняў увагі да перажыванняў, настрою, пачуццяў, якія перадаюцца ў творы; фарміравання ў іх творчага ўзнаўляльнага ўяўлення. падрыхтоўчая работа-- разгледанне малюнка, рэпрадукцыі карціны, дзіцячыя назіранні, уражанні ад экскурсіі, паслухаць музыку Расказ пра пісьменніка чытанне гутарка з мэтай праверкі першага ўспр-ня; --Які настрой? --Якія пачуцці?работа з тэкстам; аналіз пейзажнага воб-разу--што паэт бачыць і чуе. -- якія словы, выразы паэт выбраў, каб стварыць яркі, паэтычны малюнак восені. вуснае маляванне, заключная гутарка; выразнае чытанне. галоўную думку, настрой, эмацыянальны падтэкст верша лірыка роздуму.--лагічна разгорнутая думка. сацыяльна-палітычным тэмам 1падрыхтоўчая работа, 2 чыанне, 3гутарка з мэтай праверкі першага ўспрымання; 4работа з тэкстам; лагічнаму разбору, увага вучняў накіроўваецца на вывады, заклікі, якія ёсць у тэксце5 складанне плана; вызначаецца галоўная думка кожнай часткі і ўсяго верша, 8 падрыхтоўка да выразнага чытання. 7 заключная гутарка; Выразнае чытанне і завучванне вершаў на памяць.)