6.Навучанне пісьму у букварны перыяд.

Навучанне пісьму з 1968 г. вядзецца па графічн.с -ме, якая характарызуе сучасн. Пісьмо як спрошчанае, безнацісковае, безадрыўнае і нахільнае (нахіл літар управа ≈ 65◦).

Сучасн.пісьмо ажыцяўл-ца на 2х лінейках. Верхняя і ніжняя лінейкі утворваюць раб.радок(4 мм). Ён задае вышыню маленькіх літар. Простора п/ж раб.радкамі – “свабодны”радок або міжрадковая прастора (8 мм) – вышыню вял.літар.

На пряцягу асноўнага пер-ду в-ні вучацца абазначаць гукі адпаведнымі літарамі рукапіснага шрыфта. Яны знаемяцца з напісаннем усіх вялікіх і малых літар у тым парадку, у якім яны ідуць у буквары, асн.тыпамі іх злучэнняў. Выпрацоўваецца звязнае і рытмічнае напісанне літар і іх злученняў у словах, правільн.суаднясенне літар па велічынні, нахілу, раўнамернае размяшчэнне літар і слоў у радку. Запіваюць словы і сказы пасля папярэдняга іх склада-гукавога разбору з наст-кам, а затым і самаст-на.

Значнае месца адводзіцца спісванню слоў і сказаў з узораў (рукапісных і друкаваных) з арфаграфічным прагаворваннем або з наступнай праверкай праз параўнанне з тэкстам. Практыкуюцца пісьмо пад дыктоўку літар, складоў і слоў, напісанне якіх не разыходзіцца з вымауленнем; дыктанты; пісьмо па памяці; разгортванне сказаў; кладванне і запіс адказаў на пытанні і г.д. В-ні працуюць з 2-ма вар-тамі дэфармаваных сказаў.

В-ні знаёмяцца з правапісам вял.літары ў пачатку сказа, імёнах людзей, мянушках жывёл, назвах гарадоў і вёсак; кропкі у канцы сказа.

Прыцягваецца ўвага дзяцей да слоў, напісанне якіх разыходзіцца з вымаўленнем (парныя звонкія і глухія З).

На ўроках пісьма павінны выкарыстоўвацца схемы слоў, сказаў, прадметн.мал., картікі слоўі інш. дыд.мат-л.

Такім чынам, у стр-ры ўрокаў пісьма цэнтральнае месца займаюць практыкаванні ў пісьме.

4. Урокі навучання грамаце ў падрыхтоўчы перыяд

Перыяды і ступсні фарміравання навыкаў чытання і пісьма. Увесь працэс навучання грамаце звычайна падзяляецца на два порыяды — падрыхтоўчы і асноўны (часам выдзялясцца яшчэ і знключны). а кожны 1 перыядаўыа некалькі паслядоўных этапаў-ступенейПадрыхтоўчы норынд складаецца з бязлітарнай ступені і ступені вы- вучэння пяці галосных гукаў і іх літарных абазначэнняў

На першай ступені дзеці да знаёмства з літарамі авалодваюць такімі важнымі паняццямі, як мова, еказ, слова, склад, націск, гук, галосныя і зычныя гукі, зліянне зычнага з галосным і адпаведнымі ім тэрмінамі; апіраючыся наўмоўныя графічныя схемы, яны аналізуюць сказы, словы, склады, набываюць патрэбныя для гэтага ўменні, навучаюцца свядома аперыраваць засвоенымі тэрмінамі, удакладняюць і ўзбагачаюць свой слоўнік і мову ў цэлым.

К канцу першай ступені вучні павінны ўмець адрозніваць любы з галосных і зычных гукаў у складзе слоў, якія прапануюцца ім для аналізу; беспамылкова падзяляць словы на склады, вызначаць націск.

На ўроках пісьма ў гэты час дзеці практыкуюцца ў напісанні розных ліній, фігур, узораў, што спрыяе ўмацаванню кісці рукі, развіццю вокамера, дазваляе дакладна зйаходзіць у пропісі і сшытку рабочы радок, устанаўліваць адлегласці паміж асобнымі лініямі. У моўную практыку ўводзіцца неабходная для навучання пісьму тэрміналогія (ніжняя лінейка, верхняя лінейка, прамая лінія, лінія з закругленнем унізе, авал і г. д.), засвойваюцца правілы правільнай' пасадкі пры пісьме, удасканальваюцца засвоеныя на ўроках чытання ўменні аналізаваць мову.

На другой ступені падрыхтоўчага перыяду вывучаюцца пяць галосных гукаў і іх літарныя абазначэнні: а, о, і, у, ы. Трэба падкрэсліць, што пры склада-гукавым аналізе, які практыкуецца і на першай і на другой ступенях падрыхтоўчага перыяду, вучні выдзяляюць у словах усе галосныя і ўсе зычныя. 3 усіх дзесяці літарных абазначэнняў галосных гукаў на гэтай ступені навучання не разглядаюцца ётавыя літары, вывучэнне якіх адносіцца да больш позняга часу, і літара э, частотнасць якой вельмі нізкая. Кожны галосны гук разглядаецца ў асноўных сваіх адзнаках (выдыхаемае паветра не сустракае перашкод; утварае склад) і ў супрацьпастаўленні характэрным адзнакам зычных гукаў (выдыхаемае падетра сустракае перашкоды, у выніку чаго гук вымаўляецца з шумам; скдада нс ўтварае). Кожную літару галоснага гука вучні не толькі запамінаюць, але і прачытваюць у спецыяльна падабраных для гэтай мэты матэрыялах дапаможніка і пропісі. Больш складаным становіцца склада-гукавы аналіз слоў: дзецям патрэбна вызначаць, як гук, які вывучаецца на ўроку, трэба абазначыць літарай і як правільна раскрыць гукавое значэнне літары (чытаць галосныя літары — значыць называць іх).

На ўроках пісьма вучні ўпершыню вучацца пісаць літары вывучаных

18Методыка вывучэння асноў фанетыкі і графікі. "Мяккія і цвёрдыя зычныя", "Звонкія і глухія зычныя". вывучаецца тольки ў 2 класе, у астатніх паглыбляецца, Роля фанетычных ведаў пры засваенні вучнямі беларускай мовы Для навучанне грамаце, Арфаэпичная культура База для арф Функцыянальны падыход пры вывучэнни, --сэнса-разликовая роля гука, скараговаорки, назіранне над вымаўленнем, за працай артыкуляцыі на супрацьпастаўленні “Гукі і літары” чуем – пішам, алфавіт патрэбен... правільна вымаўляем, “Галосныя і зычныя” па прысутнасці шума і голоса, па перашкодзе, ртораскрывацелі і ртосмыкацелі-- діферынцыруем галосныя і зычныя, выдзяленіу скалда практычна: колькі галосных..., забей цвік, скандіраванне “Націск” здзіві слова” Гульня “Рускі, не\польскі, англіскі” Сэнсаразліковая роля “Зв. Г.” Назіранне – ладонь на гартань, закрой вушы “Мяккія і цвердыя” -е,ё, я, ю, ь – складовы прынцып графікі, -сэнсаразліковая роля, - назіранне за артыкуляцыяй, Фанетычны разбор: гукавы, гука – літарны, Вусны, пісьмовы, Поўны, частковы