36. «Гүлдердің сыры» тақырыбына шағын эссе жазыңыз.

Адамдар туған күнде, марапаттау рәсімінде және басқа мерекелерде гүл шоқтарын сыйлайды. Әр гүлдің түсіне, шығу тегіне, биологиялық сипаттарына байланысты өзіндік қасиеттері болады.

Раушан гүлі көне замандарда римдіктер арасында ұнамдылықтың белгісі ретінде есептелген. Ал гректер үшін ол махаббат пен сұлулықтың белгісі болғандықтан, оны сұлулықтың құдайы Афродита храмының маңында ғана өсірген. Гректерде жас жұбайлардың махаббаттары мәңгі болу үшін жолдарына раушан гүлінің жапырақтары себіледі. Раушан гүлінің қызыл тусі махаббаттың, ал сары түсі бақыттың белгісі болып табылады.

Лотос көне Қытайда, Үндістанда, Мысырда аса қасиетті өсімдік деп саналады. Лотостан иіс май, иіс су, әтір жасаған. Оның ақ түсі пәктіктің, адалдықтың белгісі деп саналған.

Лилия – ақ түсті гүл. Оны кейде Мадонна гүлі деп атайды. Көне римдіктер лилияны раушан гүлінен кейінгі ең әдемі гүл деп есептеген. Оның ақ түсі әдеміліктің, тазалықтың белгісі деп есептелген.

Пионды гректер денсаулықтың құдайы пионның құрметіне солй атапты. Сондықтан пион гүлі енсаулықтың белгісі болып есептеледі. Ал өне Қытайда оны император гүлі деп атап, императрицалардың бағында ғана өсірген. Олар үшін пион тәкаппарлықтың белгісі ретінде саналады.

Қызғалдақ отаны – Қазақстан. Ол Түркия арқылы Голландияға жеткен. Қызғалдақ – нәзіктік пен пәктіктің белгісі. Сондықтан да қазақтар қыз баланы қырдың гүлі қызғалдаққа теңейді.

36. «Біздің ғаламшарлар» тақырыбына шағын эссе жазыңыз.

Николай Степанович Черных – белгілі ғалым, астроном. Ол 40 планета және 2 құйрықты жұлдыз ашқан бақытты жан. Бір ғана жаңа жұлдыз, ғаламшар немесе құйрықты жұлдыз ашу үшін ерекше төзім керек. «Жылтырағанның бәрі алтын емес» дегендей, жылтырағанның бәрі жұлдыз емес. Сонау ерте заманда гректер жұлдыз бен ғаламшарды бір-бірінен ажырата алмағанда, оны «адасқан жұлдыз», яғни планета деп атаған. Қазіргі кезде Қырым Астрофизика обсерваториясында 1009-дан аса жаңа планеталар каталогке тіркеліпті. Жаңа ашылған ғаламшарларға ат беру кезінде ғалым оның қандай негізде берілетінін қысқаша әрі нақты баяндайды. Осындай 4 ғаламшардың аты ретінде белгілі ғалым Н.С.Черных қазақ елі мен жеріне қатысты атауларды бекітті. Олар: Қазақстан ғаламшары, Байқоңыр ғаламшары, Абай ғаламшары және Сәтпаев ғаламшары.

1971-1979 жылдар аралығында Қырым Астрофизика обсерваториясында Николай Сьепанович ашқан бұл ғалмшарлар содан бері Марс пен Юпитердің екі аралығында Қазақстан, Байқоңыр, Абай, Сәтпаев аттарын арқалап, өз айналым жолдарымен 30 жылдан бері Күнді айнала қозғалып, өзінің келешек иелерін күтіп жүр. Біздің қай-қайсымыздың мұндай аспан денелерін бір көруді арман етпей қалмайтынымыз хақ.

36. «Қобыз аспабының жасалуы туралы аңыз» тақырыбына шағын эссе жазыңыз.

Қорқыт кішкентай кезінен өте ұғымтал, құймақұлақ болып өсіпті. Сол кездегі аспаптардың бәрінде керемет ойнайды екен. Алайда оның жаңа аспап жасағысы келіп он ойланып, тоғыз толғаныпты. Қарағайды кесіп әкеліп, одан бір нәрсенің жобасын жасайды. Бірақ, ары қарай не істерін білмей қиналыпты. Бір күні шаршап, көзі ілініп кетіп, түс көреді. Түсіне періште кіріпті. Ол балаға: «Қорқыт, жасап жатқан қобызың 6 жасар нар атанның жілігіндей екен. Енді оған нар түйенің терісінен шанақ, ор текенің мүйізінен тиек, бесті айғырдыңқұйрығынан қыл ішек жетпей тұр. Осылар болса, аспабың сайрағалы тұр екен», - деп кеңес беріпті. Қорқыт оянып кетеді де, періштенің айтқандарының бәрін орындайды. Осылайша қобыз аспабы жасалған екен.

Ғалымдар Ұлытау мен Қарқаралы жерінде IV-VIII ғасырларда тасқа қашалған қобыз аспабының бейнесін тапқан. Ә.Марғұлан, М.Чулаки сияқты ғалымдардың айтуынша бұл көне аспап арабтар арқылы Испания мен Византияға тарап, кейінірек күллі Еуропада жақсы танымал болған көрінеді. Бүгінде көне қобыз аспабының түрі де, үні де жетілдірілген. Алматыда Республикалық Ықылыас Дүкенұлы атындағы халық саз аспаптары мұражайынан қобыз және басқа да қазақ халқының 40-тан астам музыкалық аспаптарын көруге болады.