Індаеўрапейская прамова
|
Групы |
Падгрупы |
Мовы |
|||
|
1. |
Германская (колькасць гаворачых каля 600 млн. чал.) |
паўночная |
шведская, дацкая, нарвежская, ісландская, фарэрская |
||
|
заходняя |
англійская, нямецкая, нідэрландская, люксембургская, фрызская, ідыш |
||||
|
усходняя |
мёртвыя мовы (гоцкая, бургун- дская, вандальская і інш.) |
||||
|
2. |
Раманская (колькасць гаворачых каля 600 млн. чал.) |
Іспанская, галісійская, партугальская, каталанская, французская, італьянская, румынская, малдаўская і інш., мёртвая – лацінская. |
|||
|
3. |
Кельцкая (колькасць гаворачых каля 1 млн. чал.) |
Ірландская, гэльская, валійская, брэтонская і інш. |
|||
|
4. |
Балтыйская |
Літоўская, латышская, мёртвыя – пруская, яцвяжская. |
|||
|
5. |
Іранская (колькасць гаворачых каля 83млн. чал.) |
заходняя |
курдская, белуджская, талышская, таджыкская, персідская, хазара і інш. |
||
|
усходняя |
асецінская, ягнобская,афганская (пашто) і інш. |
||||
|
6. |
Індыйская (колькасць гаворачых каля 780 млн. чал.) |
хіндзі, урду, бенгалі, панджабі, сіндхі, сіндгальская, непалі, цыганская і інш., мёртвыя – ведыйская, санскрыт. |
|||
|
7. |
Анаталійская |
вымерлая група |
|||
|
8. |
Тахарская |
тахарская А, тахарская Б (мёртвыя) |
|||
|
9. |
Грэчаская (колькасць гаворачых каля 12,2 млн. чал.) |
Грэчаская |
|||
|
10. |
Італійская |
Мёртвыя мовы |
|||
|
11. |
Армянская (колькасць гаворачых звыш 6 млн. чал.) |
армянская |
|||
|
12. |
Фрыгійская |
фрыгійская (мёртвая) |
|||
|
Працяг табліцы |
|||||
|
Групы |
Падгрупы |
Мовы |
|||
|
13. |
Фракійская |
фракійская (мёртвая) |
|||
|
14. |
Албанская (колькасць гаворачых каля 3 млн. чал) |
албанская |
|||
|
15. |
Венецкая |
венецкая (мёртвая) |
|||
|
16. |
Славянская (колькасць гаворачых каля 300 млн. чал) |
усходняя |
беларуская, руская, украінская |
||
|
заходняя |
чэшская, славацкая, польская, серба- лужыцкая, палабская (мёртвая) |
||||
|
паўднёвая |
балгарская, сербская, харвацкая, славенская, македонская, старасла- вянская (мёртвая) |
||||
7. Беларуская літаратурная мова і яе нормы
Беларуская літаратурная мова – асноўная, вышэйшая форма нацы- янальнай мовы. Яна апрацоўвалася і творча ўзбагачалася многімі пака- леннямі пісьменнікаў, дзеячаў культуры і вучоных. Літаратурная мова ўжываецца ў розных сферах жыцця і дзейнасці беларускага народа, і гэта абумовіла выпрацоўку ў ёй разгалінаванай сістэмы функцыянальных стыляў.
Адна з істотных прымет літаратурнай мовы – яе ўнармаванасць. Моўная норма – сукупнасць найбольш устойлівых, традыцыйных элемен- таў мовы, гістарычна адабраных і замацаваных грамадскай моўнай прак- тыкай у якасці агульнапрынятых правілаў. Моўная норма – катэгорыя гістарычная, адносна ўстойлівая і адначасова зменлівая.
Беларуская літаратурная мова, як і іншыя мовы, мае свае нормы:
-
акцэнталагічныя нормы – правільная пастаноўка націску;
-
арфаграфічныя нормы – правільнае напісанне слоў;
-
арфаэпічныя нормы – правільнае вымаўленне гукаў і іх спалу- чэнняў;
-
лексічныя нормы – правільны выбар слова і дарэчнасць яго прымянення ў агульнавядомым значэнні і агульнапрынятых спалучэннях;
-
марфалагічныя нормы – правільнае выкарыстанне форм слоў;
-
пунктуацыйныя нормы – правільная пастаноўка знакаў пры- пынку;
-
сінтаксічныя нормы – правільная пабудова словазлучэнняў, ска- заў, тэкстаў;
-
словаўтваральныя нормы – правільнае ўтварэнне новых слоў у адпаведнасці з законамі мовы;
-
стылістычныя нормы – выкарыстанне моўных сродкаў у адпа- веднасці з пэўным стылем.
Моўныя нормы адлюстроўваюць самыя характэрныя рысы нашай мовы і з’яўляюцца абавязковымі для ўсіх, хто карыстаецца ёю. Дзякуючы нормам дасягаецца адзінства мовы, разуменне паміж людзьмі ў працэсе моўных зносін.