Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:

Песні Беласточчыны (Беларуская народная творчасць) - 1997

.pdf
Скачиваний:
175
Добавлен:
22.02.2016
Размер:
9.43 Mб
Скачать

4 * ^

J- J - U

 

 

j J

I U

paна нам, paна,

сгу-

ка-ла, гры-

ме-

ла.

588.

Гэтае ночы стукала,

грымела,

 

 

 

Рана

нам,

рана,

 

 

 

 

Стукала,

грымела.

 

 

 

А я думала, што мой брат з вайны едзе,

 

Рана

нам,

рана,

 

 

 

 

Што

мой

брат з

вайны едзе.

 

 

 

А то татары ўсёй двор зваявалі,

 

 

 

Рана

нам,

рана,

 

 

 

 

Ўсёй

двор

зваявалі.

 

 

 

Заваявалі

тры падаляначкі,

 

 

 

Рана

нам,

рана,

 

 

 

 

Тры

падаляначкі.

 

 

 

Тры падалянкі, а ўсе тры паненкі,

 

 

 

Рана

нам,

рана,

 

 

 

 

А ўсе тры паненкі.

 

 

 

Першая плача па русай косаньцы,

 

 

 

Рана

нам,

рана,

 

 

 

 

Па русай

косаньцы.

 

 

 

Другая плача свае долі ліхое,

 

 

 

Рана

нам,

рана,

 

 

 

 

Свае

долі

ліхое.

 

 

 

 

Трэцяя плача па ойцу, па маці,

 

 

 

Рана

нам,

рана,

 

 

 

 

Па ойцу,

па маці.

 

 

589.Млода дзяўчына, млода, ўскочыла да агрода, Чырвоны кветкі рвала — на службу наракала:*

— Ой, служба ж, мая служба, ты не родна маці,

Мне галоўка баліць, а пані

кажа ўстаці.

Укроіў

мне пан хлеба,

як кляновы

лістэк,

А пані

пытаецца: "Ці

з’ела

дзеўка

ўшыстэк?"

Ой, з ’ела,

пані, з’ела ў каморы за дзвярыма —

У

каморы за

дзвярыма залілася слязіма.

Кожны другі радок паўтараецца.

300

590.

Як прыехаў

пан

Канёўскі

та й

цёмнае

 

ночы

 

 

 

 

I спадабаў дзяўчыну, што мае чорны вочы.

 

 

 

 

Казаў, казаў пан

Канёўскі

музыкам

іграці,

 

 

 

 

А сам узяў дзяўчыну та й пайшоў гуляці.

 

 

 

 

Маладая дзяўчынанька жартаў не прымала —

 

 

 

Як адвяла белу ручку, так

па

мордзе

дала.

 

 

 

 

— Ой, ці будзеш, дзяўчынанька, ты са мною жыці?

 

Ой, ці хочаш, дзяўчынанька, у

сырой

зямлі

гніці?

 

— Ой, не буду, пан Канёўскі, я з табою жыці,

 

 

Лепей буду, пан Канёўскі, у сырой зямлі гніці.

 

 

Сказаў, сказаў пан Канёўскі маляроў зазваці —

 

 

Чарнавокай

дзяўчынаньцы

труну маляваці.

 

 

 

 

У маладой дзяўчынанькі вышыта сарочка,

 

 

 

 

Кудой няслі дзяўчынаньку — топтана дарожка.

 

 

Moderato

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

591

$

 

 

 

J

41.

1^

j

 

J

1J

 

 

4 1j

 

Жыву ў Нямеч-

чы-

не

і

дум-

ку

ду-

ма-

ю:

i

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ад-бі-лась

ад

ро-ду,

ад- бі-лась ад ро-

д у^ са-ма

пра-па-

да-

ю,

 

 

 

 

M rv

J

I J

 

J j

 

ljj

l j.

 

ад- бі-лась

ад

ро-ду,

ад-бі-лась ад ро-

д у —са-ма

пра-па-

да-

ю.

591.

Жыву ў

Нямеччыне

і думку думаю:

 

 

 

 

 

 

 

Адбілась ад роду, адбілась ад роду — сама прападаю.*

 

Як выйду я на двор, гляну падзіўлюся

 

 

 

 

 

 

На тую ўскраіну, на тую ўскраіну, дзе сонца зыходзіць.

 

Дзе сонца зыходзіць — там тры дарожанькі:

 

 

 

 

Там тры дарожанькі, там тры дарожанькі, кудою ехала.

 

Кудою ехала — за мною маманька,

 

 

 

 

 

 

 

За мною

маманька,

за мною родная так горка плакала.

 

— Не плачце, маманька, не плачце, родная,

вярнуся.

 

Як буду

шчасліва,

як

буду шчасліва — дадому

Кожны другі радок паўтараецца.

301

Дадому вярнуся, буду гаварыці, Як нашай моладзі, як нашай моладзі

ЎНямеччыне жыці.

УНямеччыне жыці — што хоч есці-піці,

А ўсё няма часу, а ўсё няма часу пісьма напісаці. Як сяду за стол пісьмо напісаці — За дробнымі слязьмі, за дробнымі слязьмі пісьма не бачу.

592. Ой, ішоў я да дзяўчыны цераз тры гароды — Вытаптаў я балабоны, нарабіў я шкоды. Зайшоў я дахаты, кажуць жа мне сесці — Наварылі балабонаў, даюць жа мне есці.

Я на тыя балабоны скрыва паглядаю — На паліцы — варэніцы, я на іх зважаю.

Стала

прымяркаці,

паляглі

ўсе спаці,

Я за

тыя варэнікі

— ды й

драла із хаты.

Бег цераз падворак, бег цераз гароды — Запутаўся ў гарбузенні — нарабіў я шкоды. Прыбягаю да карчомкі: "Добры вечар, людзі! Выпутайце з гарбузення — гарнец мёду будзе!"

593. Калі я была малая,** Калыхала мяне мама. Як я стала падрастаць, Сталі хлопцы калыхаць. Калыхалі мяне хлопцы

То ў калысцы, то ў каробцы. А я спаць не хацела — Па каробцы драпацела.

594. А

я рэдзьку

сеяла

і яе паліваю,

Як

вырасце

вяліка

— на зіму схаваю.*

А я рэдзьку пакашу, мяту пазжынаю,

Яшчэ замуж

не

пайду — годзік пагуляю.

У

гародзе мята,

за

гародам мята,

Кожны другі радок паўтараецца.

У кожным двухрадкоўі першы радок спяваецца тройчы.

Любяць

мяне

кавалеры,

хоць

я

небагата.

У

гародзе тычка, за гародам тычка,

Любяць

мяне

кавалеры,

хоць

я

невялічка

У

гародзе рута, за гародам рута,

Любяць

мяне

кавалеры,

хоць

я

не абута.

595.— Дзяўчынанька мая, чом ты така бела?

Ці ты ў полі не

была, чом не

загарэла?*

 

— А я ў полі была, пшанічаньку жала,

 

 

Як сонечка прыпякло — у баразне ляжала.

 

Ішлі,

ішлі чужаземцы, знайшлі

дзеўку ў

баразёнцы.

— Ніц не будзе за то мне, што ляжала ў баразне!

Allegretto

 

 

 

 

 

 

5%

 

 

 

 

 

 

 

 

 

JU ». .» - i - Д

 

 

 

 

 

£

 

 

 

 

 

 

 

 

Ой, хадзі- ла

дзеў-

чына

бе- раж-ком,

ой,

хадзі- ла

дзеў-

чына

бераж- ком,

зага- няла

се-

лезня

 

 

ш

 

 

 

 

 

 

ба-ціж-ком,

за-

ганя- ла

се-

л сз-н я

ба-ціж-ком.

596.

Ой, хадзіла

дзеўчына

беражком,**

 

 

Заганяла селезня баціжком:

 

 

 

 

— Ідзі, ідзі, селезень, дадому —

 

 

 

Прадам

цябе

 

жыдаві

рудому.

 

 

За тры

грошы

селезня прадала,

 

 

Аза грошык дударыка наняла:

Зайграй, зайграй, дударыку, праз дуду —

Няхай жа я сваё гора забуду!

Кожны другі радок паўтараецца.

Кожны радок паўтараецца.

303

597. Паехаў я ў сваты, і сказалі сесці, Далі бульбы з лупінамі і сказалі есці. Я на тую бульбу скрыва паглядаю — Стаяць блінцы на пячэ, я на іх міргаю. Паслалі мне ложа і сказалі спаці, Я блінцы пад палу — давай уцякаці.

Як ляцеў, так ляцеў — цераз тры гароды, Зачапіўся за гарбуз — нарабіў я шкоды.

Як ляцеў, так ляцеў — ды й не аглянуўся — Як спярэжа мужык кіем — тры разы скрунуўся.

598. Муж паехаў да млына, да млына, да млына, А я сабе чарнавуса прывяла, прывяла!

Jlixa яго — чарнавуса: Сама з сябе дзівуюся — 3 чарнавусам цалуюся!**

Муж прыехаў уначы, уначы, уначы, Застаў мяне на пячы, на пячы!

Муж прыехаў з дарогі, з дарогі, з дарогі,

Ая яму — бух! — у ногі, бух! — у ногі:

Што я, мілы, зрабіла:

 

Чарнавуса

прывяла

 

3

чарнавусам

ноч

спала!

599. А ў

месяцы сенцябры

выпала пароша,

Дзед

бабу

палюбіў,

бо

баба

хароша.*

I сляпая,

і крывая,

і без рукі правай:

— Ой, напраўду, я й не бачыў такой бабы бравай.

Падзівіўся дзед на бабу, на бабіну ўроду —

Завёў

яе на масток і піхнуў у воду.

— 0 ,

тут,

баба, кайся,

о, тут пакупайся!

Кожны другі радок паўтараецца.

Прыпеў паўтараецца ў наступнай страфе.

304

А я пайду ажанюся, а ты заставайся.

А што баба прыхне, то дзед кіем піхне, Патуль баба булькатала, пакуль зусім не прапала. Каля млына на краменю крэмень воду рэжа,

Едзе

дзед

з вяселлем — баба з вады лезе!

— Ці

ты,

дзеду, ўпіўся, ці ты іскруціўся?

Я ж пайшла выкупаціся, а ты — ажаніўся!

600.Захацела стара баба та й забагацеці — Пасадзіла цюру-руру на яйца сідзеці.* Высідзела цюра-рура трое куранятак.

— О то ж тобе, мой дзедулю, першы напачатак.

Ох, пагнала бабуленька кураняты пасці, Та й узяла кудзяленьку на пянёчку прасці.

Прала, прала бабуленька, стаў дожджык крапаці, Стала стара бабуленька курэй заганяці. Заганяла, заганяла — адно затаптала, На другое спатыкнулась, на трэйце ўпала.

— Ах, Божа ж мой мілюсенькі, што ж буду рабіці?

Якпрыедзе. стары

з

лесу,

будзе

мяне

біці.

Як

прыехаў стары з

лесу та й прывёз дубіну —

Пабіў, пабіў

бабуленьцы галаву

і спіну.

— Бадай табе, стары чорце, барада аблезла,

Як

ты мяне папабіў,

тры дні на

печ

лезла.

Бадай

табе,

стары

чорце, права

рука

ўсохла,

Як ты мяне

папабіў,

мала

я не

здохла.

601.— Калі будзеш уміраці, сівы мой дзядочку?

Калі будзеш уміраці, сівы галубочку?

А

ў

сераду,

бабачка, а ў сераду, любачка,

А

ў

сераду ты,

мая сівая галубачка.**

3 кім я буду жыці, сівенькі дзядочку?

3

кім я

буду жыці, сівы галубочку?

А

з

кіёчкам,

бабачка, а з кіёчкам, любачка,

А

з

кіёчкам ты,

мая сівая галубачка.

Кожны другі радок паўтараецца.

У кож най страфе чацвёрты радок паўтараецца.

11-1826

305

— Скуль кіёчка ўзяці, сівы мой дзядочку? Скуль кіёчка ўзяці, сівы галубочку?

А

з лясочка,

бабачка, а з лясочка, любачка,

А

з

лясочка ты,

мая сівая галубачка.

Чым яго зрубаці, сівы мой дзядочку? Чым яго зрубаці, сівы галубочку?

Сякеркаю, бабачка, сякеркаю, любачка, Сякеркаю ты, мая сівая галубачка.

Скуль сякеркі ўзяці, сівы мой дзядочку? Скуль сякеркі ўзяці, сівы галубочку?

— А ў каваля, бабачка,

а ў каваля, любачка,

У каваля ты, мая сівая

галубачка.

— Каваль так не дасць мне, сівы мой дзядочку.

Каваль

так

не

дасць

мне,

сівы галубочку.

За

грошыкі,

бабачка, за грошыкі,

любачка,

За

грошыкі

ты,

мая

сівая

галубачка.

 

Скуль грошыкаў узяці, сівы мой дзядочку? Скуль грошыкаў узяці, сівы галубочку?

Пад прыпечкам, бабачка, пад прыпечкам, любачка, Пад прыпечкам ты, мая сівая галубачка.

602.Ой, туманіца, ой, руманіца, дробны дождж ідзе,

Ой, сабралася горба басоты, шчэ й гарэлку п’е.*

Ано ж

прыходзіць дзядзька багаты і насміхаецца:

Ой,

за што, за што гэта басота ды напіваецца?

Ой,

садавіся, дзядзьку багаты, будзеш з намі піць.

— Ой, маю, маю сто рублей грошай — не хачу мяніць.

Адзін

за

лахі,

другі за

пахі, трэйці ў морду б’е:

— Ой,

не

йдзі,

не йдзі,

дзядзьку багаты, дзе басота п’е.

603. Сем гародаў залажыла,** Адна дыня ўрадзіла, Гуляю я, да гуляю я!

Кожны другі радок паўтараецца.

Кожны першы радок паўтараецца.

Сем гародаў — адна дыня, Така з мяне гаспадыня, Гуляю я, да гуляю я! Павязла я прадаваці, То й не знала, што казаці, Гуляю я, да гуляю я!

Пакуль людзі цану далі — То й і цыгане дыню ўкралі, Гуляю я, да гуляю я!

— Вы, цыгане, добры людзі, Што ж цяпер за тое будзе? Гуляю я, да гуляю я!

Угародзе дыні ўюцца,

Аза мяне хлопцы б’юцца,

Гуляю я, да гуляю я!

Яны б’юцца — няма жартаў, Бо хароша, акуратна, Гуляю я, да гуляю я!

604. Дзед боб малаціў, баба падсявала, Да карчмы дзед уцякаў, баба не пускала:*

— Ці ж ты, дзеду, адурэў, ой, ці ты збясіўся? Лепш пайшоў бы ў царкву і Богу памаліўся.

— Пайду памаліцца, ой, каб не забыцца:

Дай мне, бабка, пятачок — пакладу на ручнічок. Пайшоў наш дзядуля ў карчму напіцца, Давай пахмяляцца, ой, каб не забыцца.

А з карчмы дарога такая крывая, Бабка не ўбачыць — то ж яна сляпая.

605. Ажаніўся

стары дзед —

Ой, баба хароша:

I

крывая,

і сляпая,

I

няведама

якая.

Кожны другі радок паўтараецца.

Кожны трэці і чацвёрты радкі паўтараю цца.

307

Зноў жа якая злая! Ой, як дзеда лае:

— Не тут сеў, не там стаў.

— Ой, нашто ж цябе я браў?

Злавіў дзед шчупака, Баба кажа: "Рак!" Няхай так, няхай сяк,

Хай з шчупака будзе рак.

Адзеў дзед той світку, Баба кажа: "Фрак!" Няхай так, няхай сяк, Хай са світкі будзе фрак.

— Божа ж ты мой, Божа, Нашто ж я жаніўся — Хай старыя ўсе ўміраюць, Маладыя падрастаюць.

606. А

я замуж не пайду,*

Ой,

дзяўчаткі,

не

пайду!

Аддавалі

ж мяне

замуж

За

сівую

бараду.

 

За яго я не пайду,

Ой,

дзяўчаткі,

не

пайду.

Сватаўся

сусед

Нупрэй —

Стары ён

чарадзей,

За яго я не пайду,

Ой,

дзяўчаткі,

не

пайду.

Я ж дачка бабы Марыны, —

Паглядзіце —

як

маліна!

Сама тоўста і

высока,

Толькі крышку

касавока.

Мне цыганка варажыла:

Выйдзеш ты за пана.

Яж, дурная, пакахала

Песня мае прыкметы аўтарскай (спявачкі) кампіляцыі розных беларускіх песень (фальклорных).

308

Смаркатага Йвана, За яго я вось пайду, Бо Іванка я люблю,

Ой, дзяўчаткі, як люблю!

607. Ці я ў мужа не жана, ці не гаспадыня? Тыдзень хаты не мяла, смецця не насіла.

Чаму

ж мяне мужык б’е, за якія ўчынкі —

Ці я яму не напрала за год тры пачынкі?

Адзін

прала да Каляд, другі — да Міколы,

А як

трэці пачала — прала да Пакровы!

Кожны другі радок паўтараецца.