Песні Беласточчыны (Беларуская народная творчасць) - 1997

Ая й тую калінаньку то й паламлю. Гасціла дзянёк, гасціла другі,

Аяк трэці наступае — думай дадаму.

518.Стаіць ліпа зялёная, пад ёю — вада.

—Маладая маладзіца, чом долі няма?*

—Была ж у мяне добра доля — маці пракляла: За ліхога мяне мужа замуж аддала.

Кліча маці вячэраці — вячэрай сама,

Ая пайду піць-гуляці да белага дня.

Першы пеўні заспявалі — я ў карчомцы п ’ю, Другі пеўні заспявалі — я й не думаю.

Трэці пеўні заспявалі — я з карчомкі йду, Судосіла дзевярыка ў вішнёвым саду:

— Братавая маладая, дзе жа ж ты была?

—Дзевярыку-саколіку, у карчомцы піла!

—Братавая маладая, жаль жа мне цябе:

Кожны другі радок паўтараецца.

260

Чуе тое мой міленькі, у каморы сплючы:

— 3 кім ты, міла, гаварыла, з карчомкі йдучы?

— А бадай ты, мой міленькі, таго не прычакаў, Каб ты маё бела лічка нагаём спісаў.

519 . Як соненька заходзіла, да карчомкі йду: Першы пеўні заспявалі — я гарэлку п’ю, Другі пеўні заспявалі —я й не думаю, Трэці пеўні заспявалі —я дадому йду. Спатыкае дзевярочак у вішнёвым саду:

—Братавая маладая, дзе жа ж ты была? Бо на цябе нагаечка даўно гатова!

—Дзевярочку, мой браточку, прашу ратаваць!

261

Ой, я стану да й падумаю, ці харошага роду? Ой, я роду харошага да й на лічка прыкрасна —

Аддала ж мяне да й матуленька, дзе дружына няшчасна.

521. Чэрвона каліна ўсю весну красіла, Маладая дзеўчынанька сваё сэрцэ сушыла.*

— Ой, пайду я да броду, да броду па воду, Ой, і стану я та й падумаю: ці добрага роду? Ой, я добрага роду, на лічэнька прыкрасна —

Аддала ж мяне мая матуля, дзе дружына няшчасна.

— Каго верна любіла, таго век не забуду, Наракала я на матуленьку, наракаці я буду. Ой, каб я тое знала, што замужам ліха, Я сядзела бы, бульбу ела бы ў матуленькі ціха. Ой, каб я тое знала, што гора з бядою,

Часала б косу та й па валосу — сядзела б дзеўчыною.

Кожны другі радок паўтараецца.

262

522. Ой, дай Божа нядзелькі прыждаці, То я пайду да роду гуляці.

Будзе племя-радок частаваці — Я не буду споўна выпіваці.

Ёсць у мяне тры беданькі ў хаце: Перша бяда — дзяціна малая, Другая бяда — свякруха ліхая, Трэцяя бяда — ён мяне не любіць. Ой, пайду ж я ціха пад акенца

—Люлі, люлі, дзяціна малая, Дзесь гуляе жонка маладая.

Ой ты, маці, — парадніца ў хаце, Парадзь, парадзь, чым жонку караці.

—Вазьмі, сынку, дубіну сырую, Забі, забі жонку маладую.

—Ой ты, маці, — парадніца ў хаце, Парадзь, парадзь, дзе ж яе схаваці?

—Завязі, сынку, у чыстае поле, Няхай яна пшанічаньку поле.

Аяк паехаў пшаніцу прадаваці, Узналі ўсе швагрэ і будуць пытаці:

—Ой ты, швагрэ, швагрэ-швагруленьку,

263

Стаў ён забываці пра сястру радную.

— Ці я табе, браце, сарочкі не прала, Калі ты мне кажаш: "Я не маю права!" Ці я табе, браце, сарочкі не шыла, Што ты мне кажаш, каб я ішла служыла?

Ступлю на кладоньку, кладонька схібнецца, Памрэ бацька, маці — гасціна мінецца. Зайду да брацейка — браточак. прымае, Братавая міла скоса паглядае.

— Братавая міла, не паглядай скоса, Бо ўжо мне ў цябе гасціна не міла.

524. Брат сястру частуе — братавая злуе.**

— А мая ты міла, не паглядай скрыва,

Бо маёй сястронцы гасціна няміла. Завёў брат сястронку за крутыя горы:

—Не бывай, сястронка, у гасціне ніколі. Завёў брат сястронку, дзе белы бярозы:

—Еду ад брацішка не п’яна, цвяроза,

Еду ад брацішка не п’яна, цвяроза.

У кожным двухрадкоўі першы радок паўтараецца.

264

525. А ў нядзелю та й раненька* Прысніўся мне сон дзіўненькі, Што памёр мой брат радненькі. Трэба ж каня запрагаці Та й браточка адведаці.

Еду мілю, еду другу, Шчэ й на трэцю зварачаю, Да браточка заязджаю.

—Хавай, жонка, хлеб з стала, Бо ўжо едзе сястра мая.

—Пастой, брацец, не лякайся, Ну і з хлебам не хавайся. Ёсць у мяне хлеб у возе — Будзе абед у дарозе.

Буду хлеб пясочкам пасыпаці, Слёзанькамі запіваці.

Чаму ты мне кажаш, што не маю права? Ці я табе, браце, сарочкі не шыла, Чаму ты мне кажаш, каб я шла служыла?

Allegretto

Ой, аа гаем, га

i

Кожны радок паўтараецца.

Кожны другі радок паўтараецца.

265

527.Ой, за гаем, гаем брат з сястрою ходзіць,

Брат з сястрою ходзіць, ціхенька гаворыць:*

А ў сям’ястай хаці люблю жартаваці.

Праз нядзельку шосту ідзе брат да сёстры, На парог ступае — здароўя пытае:

—Здрастуй, здрастуй, сёстра, ці жыва-здарова? Ці жыва-здарова, ці добрая доля?

—Добра, браце, добра — не зычу нікому,

Не зычу нікому — табе, маладому.

— А то ж табе, сёстра, новая дзярэўня, Новая дзярэўня, сям’ястая хата!

Кожны другі радок паўтараецца, за выключэннем апошняга.

Кожны другі радок паўтараецца.

266

—Коніка я маю, дарожку я знаю, Ды ад міленькага воленькі не маю.

Прайшоў годзік шосты — едзе брат да сёстры, На падвор уязджае, сястронкі пытае:

—Сястронка ты мая, ці жыва-здарова,

Ці жыва-здарова, ці гараз удома?

— Гараз — не гараз: мушу гараваці, 3 такою доляю парадзіла маці.

Ой, маці, ты маці, дзе мне шчасце ўзяці? Дзе мне шчасце ўзяці — на папер спісаці? На папер спісала, да сцяны прыбіла, Дзе я павярнуся — слязьмі абліюся.

Гуляе, гуляе, нічога не дбае — Нават у крыніцы вада высыхае.

У крынічэньцы высахне — у рэчаньцы прыбудзе, Пайду да матулі — мне гасціна будзе.

Пайду цераз рэчку — кладанька схібнецца, Памрэ бацька, маці — гасціна мінецца.

Ой, там брат сястронку ў гасціноньку просіць, Хораша вітае, сядзіць братавая — скрыва паглядае.

— Не паглядай, міла, на сястронку скрыва,

267

Бо маёй сястронцы негараз гасціна. Вывеў брат сястронку пад гай зеляненькі:

—Тут табе, сястронка, гасцінец прасценькі. Вывеў брат сястронку за высокі горы:

—Не прыходзь, сястронка, да мяне ніколі.*

Ф

530. Па садочку хаджу я, хаджу, Руту-мяту саджу я, саджу.

Ой, рута-мята та й не прынялася —** Радзінанька адхілілася.

Апошні радок паўтараецца.

У кож най страфе трэці і чацвёрты радкі паўтараю цца.

268

Ой, чую ж я цераз людзі, Што баценька ў госцейкі прыбудзе.

Ой, ждала, ждала, шчэ й дажыдала — Вароцечкаў не зачыняла.

Вароцечкаў не зачыняла — Цёмная ночка наставала. Ночанька цёмна, зорачка ясна — Доля мая горка, няшчасна.

Па садочку хаджу я, хаджу, Руту-мяту саджу я, саджу.

Ой, рута-мята та й не прынялася — Радзінанька адхілілася.

Ой, чую ж я цераз людзі, Што матуля ў госцейкі прыбудзе.

Ой, ждала, ждала, шчэ й дажыдала — Вароцечкаў не зачыняла.

Вароцечкаў не зачыняла — Цёмная ночка наставала. Ночанька цёмна, зорачка ясна — Доля мая горка, няшчасна.*

А мне ж людзі казалі, што ён не п’е, — Што ў Бога дзянёк, з карчомкі ідзе. Прапіў коніка варанога — Ідзе да стаенкі па другога.

А я ж, малада, проці яго Нясу рубліка залатога

Таксама, як пра бацьку і маці, далей пяецца пра браціка і сястрычку.

Кожны другі радок паўтараецца.

269