![](/user_photo/2706_HbeT2.jpg)
- •71 Метр. У цэнтры пад вялічэзным разложыстым дубам узвышаўся ідал Пярун. Алтар
- •1 Івашкявичус а. Казимир Семенович u1080 и его книга «Великое искусство артилеррии.
- •Першыя крокі Піратэхнікі
- •Вогненна-сВетлаВыя дзеі ноВага году ў кітаi
- •РасПаўсюджанне Пораху ў еўроПе
- •II вярнуўся ў Рым з кангрэсу ў Мантуi, увесь народ сустрэў яго факельным шэсцем,
- •XI. Стралялі з модфы невялікімі каменнымі ядрамі, якія арабы называлі бандок, што
- •КарнаВал у заходняй еўроПе
- •XVII ст. Ўлады спрабавалі выкарыстаць як сродак палітычнага і рэлігійнага ўздзеяння
- •ФеерВеркі расіі хVіі – хVііі ст.Ст.
- •РазВіццё Піратэхнікі ў Беларусі XV – XVII ст. Ст.
- •1674 Г., г.Зн. На 166 гадоў пазней, у горадзе Вялікі ¡сцюг у гонар прыезду галандскага
- •ТВорчасць казіміра семяноВіча
- •1676 Г. Капітан Даніэль Эльрых у Франкфурце-на-Майне пераклаў кнігу на нямецкую
- •Піратэхнічныя дзеі Паратэатральнай культуры Беларусі XVIII ст.
- •1723 Г., ён загадаў пабудаваць у нясвяжскім прыгарадзе Альбе конны манеж, дзе
- •ФеерВеркі расійскай імПерыі Xiх ст.
- •XIX ст.Ст. У Беларусі адбылося тры антырасійскія паўстанні (1795, 1830, 1863 гг.). У
- •Феерверкі сАвецкАга сАюЗа ў ДрУгОй пАлОве хх ст.
- •70 Пражэктараў, піратэхнічныя ўстаноўкі, сотні факелаў, u1082 кастроў, ліхтароў, 15 тысяч
- •1 Глан б. Праздник всегда с нами. М., 1988, с. 152 – 165.
- •ФеерВеркі сусВету другой ПалоВы хх стагоддзя
- •Вогненнае мастацтва беларусі на сучасным этапе
- •195 І 310 мм калібра, вырабленыя ў Беларусі, Расіі і Кітае.
- •XXI ст., навукова-даследчая, эксперыментальная, практычная, педагагічная рабо-
- •Тэхналогія стварэння феерверка
- •1125» (В каждую букву надписи высотой 5 м вмонтированы разноцветные лампочки).
- •16 Моторных лодок с государственными флагами ссср и союзных республик. В лод-
- •2 Эпізод: БеЛарусь-парТыЗанка
- •3 Эпізод: «вьізваЛеННе»
- •4 Эпізод : «памяць»
- •00.0. Фiнальным акордам у гонар фестывалю ўверх ляцяць 9 пiратэхнiчных
- •2004 – 2005 Г.Г.), свяце Перамогі (г.Чаусы, 2005), свяце шахцераў (Украіна, 2005 г.).
- •Літаратура
КарнаВал у заходняй еўроПе
Адной з любімых афіцыйных святочных цырымоній гарадоў Заходняй Еўропы
з’яўлялася карнавальная працэсія, якую наладжвалі на масленічным тыдні.
Масленічны фестываль сярэднявечнага горада Заходняй Еўропы, які канчаткова
аформіўся ў XV ст., ў XVI ст. ператварыўся ў пышныя тэатралізаваныя маскарадныя
працэсіі з шырокім ужываннем піратэхнічных сродкаў. У гэтых працэсіях па ходу
шэсця паказвалі мастацкія карціны, пантамімы, фарсы, дыдактычныя і сатырычныя
п’ескі; ў натоўпе масак з’яўляліся алегарычныя фігуры – Цнатлівасць, Сквапнасць,
Каварства. Фіналам шэсця з’яўляўся штурм «ада» ў выглядзе карабля альбо саняў як
мадзіфікацыі ачышчальнай ахвяры – пахавання «пудзіла Зімы». Гульцы – кап’еносцы,
якія штурмавалі «ад»,- стралялі пацешнымі агнямі – петардамі.
Карнавальны карабель-калясніца, папулярны ў Англіі, Германіі, паўднёвай Еўропе,
1396797550
з’яўляўся сэнсавым і кампазіцыйным цэнтрам сярэднявечнай карнавальнай дзеі.
Своеасаблівай хронікай масленічнага фестывалю з’яўляюцца захаваўшыяся ру-
капісы (каля 30) «Кнігі Шэмбарта» – апісанні маскарадных працэсій пад назвай «Бег
Шэмбарта» (маска з барадой), якія наладжвалі у г. Нюрнбергу 63 разы на працягу
1449 – 1539 гг.
Карабель – вобраз «ада», карабель д’ябла, на якім сядзелі чэрці і блазны-ма-
раходы, ў адрозненні ад статычнага пекла рэлігійнай драмы і містэрыі ўяўляў сабой
мудрагелістую інжынерную u1089 спаруду са складанай аснасткай і прыладай для піра-
тэхнічных эфектаў. У час карнавалу 1539 г. калёсы судна былі задрапіраваны тканінай,
імітуючай хвалі, у якіх ігралі жыхары марскіх глыбінь – русалка, дэльфін, рыбы; на
флагштоку мачты развяваўся чырвоны вымпел; гарматы палілі халастымі стрэламі з
вокнаў кармавой надбудовы і з груглых портаў карабельных бартоў. Экіпаж карабля
складалі дзесяць раз’юшаных «дэманаў», якія каменнямі, струменем з велізарнага
шпрыцу, матыгай, гарпуном абараняліся ад атакі праціўніка. З другога боку ў «бой»
ішла цэлая раць «ландскнехтаў», наперадзе якіх на конях былі тры геральды і блазан
з дудкай і барабанам. Над пешым войскам уздымаўся лес коп’яў і шуціх. З петардаў
выбіваліся полымя і дым. Падбягаючы да карабля, байцы стралялі ў дэманаў агнямі
феерверка і ішлі «на абардаж». Блазны таксама змагаліся з дэманамі пацешнымі
агнямі і коп’ямі. Услед за паспяховым штурмам карабель ачышчалі ад пераможаных
чарцей і падпальвалі яго. Вясёлае карнавальнае полымя хутка пажырала карабель,
якi цяпер нагадваў «геену вогненную». У гэтым варыянце «пахавання Карнавала»
касцюміраваныя бегуны, узброеныя коп’ямі і шуціхамі, выступалі веснікамі вясны1.
Карнавалы наладжвалі не толькі магістраты гарадоў, але і прыватныя асобы.
Так, 14 мая 1549 г. кардынал Жан дю Беле даў у Рыме народнае свята з нагоды
нараджэння сына Генрыха II. У пачатку свята на плошчы была разыграна бітва з
феерверкамі і нават з забітымі, якія аказаліся затым саламянымі пудзіламі. Свята
насіла бясспрэчна выражаны карнавальны характар, як і ўсе святы такога роду. Былі
тут і абавязковы «ад» у выглядзе шара, які вывяргае полымя. Шар гэты называлі
«адавай пасткай» і «галавой Люцыфера»2.
Карнавальныя традыцыі Заходняй Еўропы аказалі ўплыў і на святочную культуру
Рэчы Паспалітай, дзе ўжо з канца XVI ст. пачалі наладжваць розныя карнавальна-
тэатралізаваныя дзеі з ужываннем піратэхнікі. Італьянка Бона Сфорцыя (польская
каралева) прынесла ў Рэч Паспалітую звычай пераапранання – маскарады, якія
адбывалiся не толькі на масленіцу і ў другія поры года, але і з нагоды сямейных
падзей у жыцці магнатаў.
Напрыклад, у 1582 г. польскі кароль і вялікі князь літоўскі Сцяпан Батура па
заканчэнні вайны з Іванам Грозным (калі выдаваў сваю пляменніцу Грызельду за-
муж за Яна Замойскага) у ліку розных забаў і піроў з гэтай нагоды наладзіў цудоўны
карнавал з рознымі алегарычнымі фігурамі, надаўшы яму гістарычнае значэнне.
Гэты карнавал складаўся з шасці эпізодаў, і амаль кожны з іх быў насычаны пэўнай
вогненна-светлавой, ці піратэхнічнай, дзеяй.
У пачатку карнавальнага шэсця начале маскараднага куліка (чарада саней, якія
ехалі гуськом) на кані сядзеў каронны мечнік, апрануты арабам.
Вакол яго размяшчаўся цэлы натоўп «арабаў», а сярод іх – велізарны слон з
вялікай вежай на спіне, з якой выляталі ракеты.
За ім ехаў «Час»: на вялікай калясніцы сядзеў «Сатурн» з сівой барадой і касой
у руцэ; перад ім сядзеў «Час» з гадзіннікам на галаве і паганяў вязучых калясніцу
1 Даркевич В.П. Народная культура средневековья. М., 1988, с. 170 – 173.
2 Бахтин М.М. Творчество Франсуа Рабле и народная культура средневековья.
М., 1965, с. 175.
12 юнакоў, якія ўвасаблялі гадзіны – дзённыя (белыя) і начныя (чорныя). Юнакі былі
ўсеяны папяровымі зоркамі. За юнакамі ішлі «Сонца» і «Месяц».
Далей «арлы» неслі неба: сярод воблакаў сядзеў грамавержац «Юпіцер» і ва
ўсе бакі пускаў вогненныя стрэлы. Ён так заўзята кідаў агонь, што ўспыхнулі воблакі,
ад іх загарэлася неба, так што самому «Юпіцеру» прыйшлося ратавацца і ўцякаць.
Пажар скора патушылі, і шэсце пайшло далей.
Перад гледачамі з’явілася трыумфальная брама, праз якую ішло войска з музыкай
і сцягамі. Высокая стрункая жанчына прадстаўляла «Інфлянту», з-за якой пачалася
вайна. Затым рухаліся гетманы, рыцары, народ, яны акружылі ворага, скаванага
ланцугамі, а за імі ішлі жанчыны з запаленымі паходнямі, у якіх агні рознага колеру
выдзялялі прыемныя пахі.
Наступны эпізод шэсця – «Багіня Дзіяна» з усімі праналежнасцямі палявання.
Гэта азначала, што воіны пасля перамогі адпачываюць у мірных забавах.
Апошні эпізод уяўляў «Амура», акружанага спевакамі. За ім «плылі кіты» (з якіх
выляталі струмені фантанаў – піратэхнічны выраб-фантан) i цягнулі калясніцу, дзе
сядзела «Вянера», якая цягнула за сабою закаванага ў ланцугi Парыса1.
Як бачна з апісання, у карнавальным шэсці былі выкарыстаныя розныя піра-
тэхнічныя сродкі (ракеты, вогненныя стрэлы, паходні з рознакаляровымі агнямі,
піратэхнічныя фантаны), якія надзвычайна ўпрыгожвалі гэтую тэатралізаваную дзею,
дапамагалі ствараць прыўзнятую святочную атмасферу, прыдавалі яскравую выраз-
насць, відовішчнасць падзее.
Шэсце мела дакладна распрацаваны сцэнарый і рэжысёрскае рашэнне, якія ў
вобразна-сімвалічнай форме адлюстроўвалі ідэю карнавала.
Заходнееўрапейскія карнавальныя традыцыі з ужываннем піратэхнічных сродкаў,
якія ўвайшлі напрыканцы XVI ст. у святочную культуру Рэчы Паспалітай, напачатку