Ағымдық, аралық және қорытынды бақылауға арналған материалдар және олардың орындалуы бойынша әдістемелік нұсқаулар
1. «Ақпараттық экономика» курсы нені оқиды?
а) өндірістік қатынастар;
б) өндірістік күштер;
в) материалды-техникалық қор;
г) еңбек ресурстары;
д) инон және зияткерлік меншіктің нәтижелерін иемденуі бойынша адамдар арасындағы ақпараттық -экономикалық қарым -қатынастар.
2.Ақпараттық экономика дамуының себебі неде?
а) ақпараттық технологиялар;
б) адам факторы;
в) электрондық-есептеу машиналардың пайда болуы;
г) ақпараттық кодтау дәрежесінің деңгейі;
д) зияткерлік меншіктің пайда болуы және оның әртүрлі қалыптарының дамуы.
3.Ақпараттық экономика дамуының жағдайы не?
а) еңбектің қазіргі қалыптарының қоғамдық бөлінуі;
б) неотехнологиялар;
в) бағдарламалық қамтандыру;
г) ақпараттық ағымдар;
д) электрондық құжаттық айналымы.
4. Ақпараттық экономикаға қандай зерттеу әдістері жатады?
а) корреляция;
б) экономикалық салыстыру;
в) диалектикалық материализм;
г) диалектика және ПАФОСИ ақпараттық әдіснама;
д) сандық және сапалық талдау және синтез.
5. «Ақпараттық экономика»курсының міндеттері қандай?
а) эрудиция және білім жинау;
б) зачётті зачёт үшін өткізу;
в) біліктілікті уақытша көтеру;
г)жаңа сапалы ақпараттық өмір сүру үлгісін көрсету және қазіргі ақпараттық – экономикалық ойлау әдісін қалыптастыру;
д)ұйымдастырушылық қабілеттерді даму.
6.Қандай ғылыми категория тереңдеу және кеңдеу түрде адамдар ресурсының даму саласындағы экономикалық құбылыстарды көрсете алады?
а) жоспарлау;
б) басқарушылық;
в) ақпарат;
г) есеп;
д) аудит.
7.Ақпараттық экономика жағдайларында экономикалық үдерістерді басқару нақты өмірде не нәрсеге тап болады?
а) детерминантталған өзара байланысты экономикалық құбылыстармен ғана;
б) детерминантталмаған кездейсоқ экономикалық құбылыстармен;
в) табиғи бірыңғайлықта және әртүрлі үйлесуінде екеулерімен де;
г) болжамалы экономикалық жағдайлармен;
д) болжалынбайтын экономикалық ситуациясы.
8. Аақпараттық экономика пәні және әдісінің маңызы неде ?
а) пәннің міндеттерін көрсету;
б) курстың қызтет етулерін көрсету;
в) ПАФОСИ ақпараттық диалектика әдістері арқылы ақпараттық экономика – ИНОННЫҢ орталық категориясын негіздеу;
г) зерттеу объектін анықтау;
д) ақпараттық - экономикалық талдау деңгейін белгілеу.
1.Біртұтас және әртүрлік зияткерлік меншіктің даму мәселесі қалай сипатталады?
а) меңгеру ұстанымынан;
б) иемдену ұстанымынан;
в)өкімдеу ұстанымынан;
г) пайдалану ұстанымынан;
д) меңгеру, иемдену, өкімдеу және пайдалану ұстанымдарынан.
2.Креативті және зияткерлік меншік қалпында қандай экономикалық факторлар үйлеседі?
а) заттық;
б) жеке тұлғалық;
в) заттық және жеке тұлғалық;
г)еңбек ресурстары;
д) ойлы адамдық және шығармашылық адамдық факторлар.
З.Зияткерлік меншік қалпында ақпараттық тауар – идея ерекшіліктері қалай көрінеді?
а) тұтынушылық құн арқылы;
б) үстемелі өнім арқылы;
в) өзімен өзі өсу және қартаю арқылы;
г) құн арқылы;
д) конъюнктура арқылы.
4.Зияткерлік меншіктің креативті қалпы қалай ұдайы өндіріледі?
а) ақпараттық - зияткерлік (ой және шығармашылық) қызмет ету арқылы:
өндіріс, тарату, ауысу және тұтыну;
б) материалды игіліктерді өндіру қарым қатынастары арқылы;
в) рухани игіліктерді өндіру қарым қатынастары арқылы;
г) материалды игіліктерді тұтыну қарым қатынастары арқылы;
в) рухани игіліктерді тұтыну қарым қатынастары арқылы;
Ресурстық нарықтардың дәстүрлі бөлінуі немен байланысты өзгерді?
а) ақпараттық ресурстардың толқымалы және ғаламдық дамуымен;
б) факторлық және ресурстық әлеуеттердәң үйлесуімен;
в) еңбек ресурстарының белсендірілуімен;
г) материалды-техникалық ресурстар құрылымындағы өзгерістермен;
д) энергетикалық ресурстарды пайдалану саласындағы қажеттіліктердің өсуімен.
5.Ақпарат және ресурстар түрлері арасындағы жалпы және ерекше өзгешеліктерін көрсет?
а) ақпараттық ресурстар жиынтық қоғамдық өнімге ендіріледі ме және олар ресурстардың басқа түрлерінің бастапқы түрі болып саналама?
б) сандық сипаттамалар;
в) сапалық параметрлер;
г) қосылмайтын ба, не өзара байланыста ма;
д) ресурстардың қайта жаңартылмайтын қабілеті.
6.Еңбек нарығының мысалында дәстүрлі ресурстар нарықтарындағы негізгі өзгерістерді талқылаңыздар?
а) еңбектің білімге ауысқанымен (не кертартпалыққа негізделген шығармашылық қызмет ету – КНШҚ) және капитаплдың ақпаратқа (не инонға); сонымен, мысалы, қазіргі нарықтың құрылымында жиынтық дәстүрлі еңбек жиынтық табиғи-зияткерлік (білім, шығармашылық еңбек) және жасанды- зияткерлік (автоматтандырылған білім базалары, жасанды парасат) труд;
б) еңбектің тартымдығы азайды;
в) еңбектің ынталандырулары өзгерді;
г) еңбектің мазмұнындағы өзгерістермен;
д) еңбектің қабілетіндегі өзгерістермен; .
7. Ақпараттық - экономикалық зерттеулер в структуре қазіргі танып білу теориясының құрылымында қандай орын алады?
а) қазіргі танып білу теориясының негізі және субстанциясы ретінде жетекші орын алады;
б) зерттеудің қосалқы әдісі ретінде ақырғы орын алады;
в) экономикалық талдаудың қосымша әдісі ретінде аралық орынды алады.
г) гноселогияның ғылыми құралдарының бірі ретінде жетекші орын алады;
д) көшбасшылық орындардың бірін.
8.Танып білу теориясын (гносеологияны) антропология, аксиология және праксиология ұстанымдар бойынша ақпараттық -экономикалық зерттеулермен өзара қалай байланыстыруға болады?
а) ақпараттық диалектика және ПАФОСИ метаәдісі арқылы;
б) матералистік диалектика арқылы;
в) религиялық оқулар арқылы;
г) экономикалық синергетика арқылы;
д) трансакционалдық шығындар теориясын қолдану арқылы.
9.Диалектиканың қандай ең маңызды категорияларды оперируют ақпараттық –экономикалық зерттеулер қолданады?
а) қарама-қайшылықтар;
б) заңдар;
в) қарым- қатынастар;
г) ынталар;
д) қарама-қайшылықтар, заңдар, қарым- қатынастар, ынталар.
10.Ақпараттық - экономикалық зерттеулер қалайша қазіргі экономикалық теорияның пәнін және әдістерін сапалы жаңа деңгейге көтереді?
а) инон капиталдың мұрагері ретінде және ПАФОСИ ақпараттық диалектиканың жаңа әдісі ретінде арқылы;
б) айналым капиталы арқылы;
в) негізгі капитал арқылы;
г) ұдайы және ауыспалы капитал;
д) ғылыми абстакция әдісін қолдану арқылы.
11. Экономикалық үдерістердің негіздерінің генезисін, жағдайын және даму келешегін анықтаңыз?
а) экономикалық ақпараттың кодтау және декодтау деңгейінің өсуі, қазіргі ақпараттық технологиялардың экономикады қолдануы және қоғамның сингулярлық экономикадан кейінгі дамуына ауысу;
б) экономикалық ақпараттың кодтау және декодтау деңгейінің өсуі,
в) қазіргі ақпараттық технологиялардың экономикады қолдануы;
г )қоғамның сингулярлық экономикадан кейінгі дамуына ауысу;
д) коллапс сценарийі, материалдық-энергетикалық ресурстардың нәтижесіздігі және жаңартылмайтындығын жою.
12.Экономикалық дамудың ақпараттық негіздерінің мазмұнын және мәселелерін түсіндіріңіз?
а) еңбектің мазмұны;
б) еңбектің қабілеті;
в) экономикалық өсудің қарқынды қабілеті;
г)мазмұнды экономикалық ақпараттың ағымдары және ресурстардың әртүрлі түрлерінің қайта айналуы және өзара бір- бірінің орныны тұруы;
д) экономикалық дамудың экстенсивті қасиеті.
13.Әлемнің біртұтас бейнесін көру ақпараттық ұстаным дегеніміз нені анықтайды?
а) ақпараттық жалпыға бірдей болуы және вторичны материя мен сана сезімнің екінші орында болулары;
б) бірінші деңгейде және сана сезімнің екінші орында болулары;
в) сана сезімнің (идея) бірінші деңгейде және материя (болмыс) екінші орында болуы;
г) материя және сана сезімнің бірінші деңгейде және ақпараттың екінші орында болуы;
д) барлық әлем материалды және сана сезім (идея) пассивті түрде оның соңында жүреді.
14. Әртүрлі шаруашылық білім берулердің күрделі құрылымдарын зерттеуге ақпараттық көзқарас неде?
а) жүйелі көзқараста;
б)әлемнің біртұтас көру ақпараттық ұстаным, ақпараттық диалектика және ПАФОСИ әдіснамасы;
в)құрылымдық көзқарас;
г) түзету талдау көзқарас;
д) симплекс-әдіс.
15.Ақпараттық экономика, ақпараттық заңдар, ақпараттық және ақпараттық қарама- қатынастар арасына өзара байланыс жүргізіңіз?
а) ақпараттық экономика заңдармен, қарама- қатынастармен және қарама- қайшылықтармен байланысы жоқ;
б) ақпараттық заңдар экономикалық заңдармен байланыстары жоқ;
в) зияткерлік меншіктің креативті қалпы ақпараттық - экономикалық заңдармен дамитын ақпараттық экономика жетекші болып саналады, ол ақпараттық - экономикалық заңдармен дамиды. Осындай дамудың негізі болып ақпараттық - экономикалық қарама- қайшылықтар саналады;
г) ақпараттық қарама- қайшылықтар экономикалық қарама- қайшылықтармен байланысы жоқ;
д)ақпараттық қарама- қатынастар өндірістік қарама- қатынастармен байланыстары жоқ.
16.Трансформациялық экономика, ақпараттық экономика және өнеркәсітік экономикалардың өзара әсері қандай?
а) ақпараттық және өнеркәсітік экономикалардың өзара байланыстары жоқ.;
б) ақпараттың кодтау және декодтау деңгейі экономиканың әртүрлі түрлерінің дамуларына әсер етпейді;
в)өнеркәсіптік экономика автоматты түрде тез рада ақпараттық экономикаға ауысады;
г) өнеркәсіптік экономика трансформациялық (ауыспалы) экономиканың жағдайларында сапалы жаңа ақпараттық экономикаға ауысыды, ол материалды-техникалық және ғылыми әлеут жинайды;
д) индустриалды өнеркәсіптік экономика және индустриядан кейінгі ақпараттық экономика арасында мұраттылық жоқ.
17.Экономиканың ақпараттық суперсубстанциясы деген не?
а) жалпыға бірдей ақпарат;
б) материя;
в) идея;
г) кеңістік;
д)уақыт.
18.Ақпараттық - экономикалық үдерістердің ұдайы өндірісі жүзеге асады және экономикалық өсуге әсері қандай?
а) материалдық игіліктердің өндіруі арқылы;
б) отбасы және өсіп жатқан мұрагерлердің ұдай өндіруі арқылы;
в) капиталдың ауыспалы айналымы және айналымы арқылы, экономикалық өсудің сапалы және сандық қасиеттерге әсер ете ақпараттық капиталдың инонға айналымы;
г) экономикалық қарым –қатынастардың ұдайы өндіруі арқылы;
д) экономикалық өсуге экстенсивті түрде әсер етіп, затсыз игіліктердің өндіруі арқылы.
19.Экономикалық ақпарат қандай түрлерге бөлінеді?
а) бірінші және қорытынды;
б) актуалды және потенциалды, объективті және субъективті;
в) тіркейтін және реттейтінге;
г) жоспарлы және нарықты;
д) ұдайы және өзгеретінге.
20.Экономиканың ақпараттық генезисы шетелде қалай өтеді?
а) экономикалық ақпараттың көлемдерінің өсу нәтижесінде;
б) өнеркәсіптік объектілер санының өсу арқылы: зауыт және фабрикалар;
в) сыртқы сауданың қарқындығының өсу нәтижесінде;
г) ақпараттық экономиканың шетелде пайда болуы, орнатылуы және дамуы ҒТҮ 4-ші кезеңінің (ғылыми-техникалық үдерістің ) пайда болуы не ЭЕМ түрінде басқару құрылғының (электрондық –есептеу машиналардың және телекоммуникациялық байланыс құралдарының );
д) телекоммуникациялық байланыс құралдарының дамуынан ғана.
21.Экономикалық ақпарат – жанды еңбектің заты екенін анықтаңыз?
а) экономикалық ақпарат –адамның еңбек ету қызметінің нәтижесі;
б) экономикалық ақпарат қызметкерлердің тірі еңбегіне бағытталған, өйткені оның ақпараттық қайта ауысымдар және өндірулер нәтижесінде ақпараттық и ол өмірлік материалдық –рухани игіліктердің ірі массасына айналады;
в) экономикалық ақпарат - ақпараттық негізді құралдармен басқаратын ақпарат;
г) экономикалық ақпарат статистикалық ақпарат ретінде;
д) экономикалық ақпарат оперативті-өндірістік ақпарат.
22.Экономикалық ақпараттың пайданың қосымша негізі болуын негіздеңіз?
а) экономикалық ақпарат – еңбек заты;
б) экономикалық ақпарат – еңбектің құралы;
в) жасанды парасат, ақпараттық технологиялар, автоматтандырылған білімдер базасы және НОУ-ХАУ өндірілген экономикалық ақпараттың түрлері;
г) экономикалық ақпарат - документалдық ақпарат түрінде;
д) экономикалық ақпарат – есеп берулер, графиктар және кестелер түрінде.
23.Экономикалық ақпараттың тауар және еңбек өнімі маңызын түсіндіріңіз?
а) қорытынды ақпарат түрін;
б) семантикалық және синтаксистік ақпараттың сипаты ретінде;
в) ақпарат кері ауысым байланысы ретінде;
г) экономикалық ақпарат табиғи біріктірілген қызметкерлердің зияткерлік әлеуетінің және қазіргі өндірістің жоғары үйлесуі ретінде тауар құрып және еңбектің өнімдеріне енеді;
д) экономикалық ақпарат өндіріс үдерістерін басқарудағы қосымша құрал ретінде.
24. Ақпараттық постиндустрияның мазмұнының және мәселелерінің даму маңызы неде?
а) ірі машиналық өндірістің дамуы;
б) бос экономикалық зоналардың қалыптасуы;
в) территориалық өнеркәсіптік кешендердің ұйымдастырылуы;
г) кластерлі экономиканың дамуы;
д) үш мазмұнды ақпараттық постиндустрия блоктарының дамуы, олардың өзара байланысу, өзара әсер ету және өзара қызмет етулерінің мәселелері.
25.Ақпараттық еңбек және кәсіпкерлік қызмет ету қалай сипатталады?
а) еңбек күшті тұтыну үдерісі ретінде;
б) қызметкерлердің, оның ішінде кәсіпкерлердің табиғи және зияткерлік күшін тұтыну үдерісі ретінде;
в)өнеркәсіптік - өндірістік жұмысшылардың тәжірибе және еңбек дағдыларын көрсетуі;
г) жұмыс істейтіндердің біліктілік деңгейі ретінде;
д) инженерлік еңбек ретінде.
26. Экономикалық ақпаратты өндеу бойынша жиынтық жұмысшының жаңартылуы және қызметкерлердің құрылымдық өзгерістері қалай өтеді?
а) жұмысқа орналастыру бюро арқылы;
б) жарнама арқылы;
в) білімдердің ұдайы жаңаруы, біліктілікті арттыру және қызметкерлердің ұдайы инновациялы қызмет етуі арқылы, оның нәтижесінде адам факторының зияткерлік-шығармашылық қызмет ету жаққа жоғарлауы арқылы қайталанатын кертартпалыққа негізделген қызмет етумен салыстырғанда құрылымдық өзгерістер болады .
г) еңбек нарығы арқылы;
д) биржа қоры арқылы.
27.Экономикалық ақпараттың қазіргі нарығының табиғатын көрсетіңіз?
а) жиынтық сұраныс және жиынтық ұсыныстың тепе -теңдігі;
б)тауар массасының сатушылар және сатып алушылар арасындағы арасалмағы;
в) қазіргі нарықтық бірыңғай ауысым үдерісінде сатушылар және сатып алушылар арасында экономикалық ақпараттың жойылмайтын, ұдайы жаңаратын, тираждану, таратылу, өзімен -өзі өсу және өзімен -өзі ескіру сияқты табиғат тың көрінісі пайда болады;
г) жиынтық қоғамдық өнімнің өндіру және тұтыну арасындағы баланс;
д) тауар- ақшалы қарым- қатынастар және ақшалы- несиелі саясат
28.Ақпараттық -экономикалық қазіргі тауарлық өндірістің және ұдайы өндірістің ақпараттық –экономикалық қарама- қайшылықтарын түсідір?
а) бағалардың өсуі және төмен төлем қабілетті сұраныс арасындағы қарама- қайшылықтар монетарлық саясат арқылы шешіледі;
б) қазіргі өндіріс және тұтыныс, құндылық және (құн) және нысаналылық (пайдалылық), баға және төлем қабілетті сұраныс экономиканың диверсификациялау мәселелерін шешу жолымен, оның балансталуының арасындағы қарама -қайшылықтар, сонымен қатар, дәстүрлік нарықтың бірлесуі және келіспеушіліктері (көбінесе, заттық қаситті тауарлар массасының сатып алынуы және сатылуы) электрондық нарықпен (электрондық коммерция арқылы – электрондық ақшалар – электрондық банкинг көбінесе, затсыз қаситті тауарлар массасының сатып алынуы және сатылуы)
в) бағалардың өсуі және төмен төлем қабілеттік сұраныс арасындағы қарама- қайшылықтар фискальды саясат арқылы шешіледі;
г) бағалардың өсуі және төмен төлем қабілеттік сұраныс арасындағы қарама- қайшылықтар мемлекттік кірісу арқылы шешіледі;
д) бағалардың өсуі және төмен төлем қабілеттік сұраныс арасындағы қарама- қайшылықтар либеральды - экономикалық саясат арқылы шешіледі;
29. Ақпараттық экономиканың нарықтақ жағдайларында қалыптасуының негізгі ұстанымдарына сипаттама жасаңыз?
а) еңбек өндірімділігінің бір жақты жоғарлауы;
б) еңбек ақының бір жақты жоғарлауы;
в) инфляцияның әкімшілік түрде төмендетілуі;
г) тауардың ақпараттық тауарға айналуы, құнның және пайдалығының құндылылыққа және нысаналылыққа, үстеме құнның өсірілген құндылыққа айналуы;
д) еңбектің қоғамдық бөлінуі.
30. Трансформациялық және ақпараттық экономиканың нәтижелігінің өсу маңызы неде?
а) тауардың сапасын жоғарлату;
б) өндіріс және тұтынудың ақпараттық мәдениетінің өсуі, материалдық-әлеуметтік-рухани-ғаламдық ақпараттық нәтижеліктің оңтайлы үйлесуі;
в) материалдық шығындардың төмендеуі;
г) энергетикалық шығындардың төмендеуі;
д) жеделдетілген өтелімді өткізу.
Ақпараттық капитал, капитал, инон айналым үрдісінен ИНОННЫҢ келесі жалпыға ортақ формула шығаруға болады:
ЭАҚ - АТА - ЭА1Қ1 ,
мұндағы ЭА1Қ1 – персоналдың өзіндік ойын білдіру (ақпараттық-шығармашылық потенциясын өзіндігінен жүзеге асыруы) мен электронды-квазиақшалы массасының өсуі (материалдық өсім).
Методологиялық жағынан инонның жалпыға ортақ формуласы ішкі өзіндік даму ақпараттық құрамының материалды-ақшалы түрін сипаттайтын экономикалық ақпараттың оңды түрін көрсетеді.
Инон категориялық аппаратының логика-символдық код-түрі
¥ ¥ ¥ ¥ ¥ ¥ ¥
" UIij $ UИij UCij UR!ij UHij UPij ULij ;
ij ij ij ij ij ij ij
где, "-ортақтастық кванторы; И - инон; Р -өсіріліген құндылық;
U–көпшілікті біріктіру; С -құндылық;L-мақсатқа бағыттылығ;
$-тіршілік етукванторы;R! - генерация;
¥-шексіздік; Н -ақпараттық баға;
ij-i-діңақпараттықнегіздеменің j- экономикалық үрдісі;
I– универсалдық көптілік,жалпыға ортақ ақпарат.
Инон категориялық аппаратының соттық түрі:
P H
L R!
И
С