- •Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министірлігі
- •Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министірлігі «л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті» шжқ рмк Экономикалық теория кафедрасы
- •Силлабус Астана 2013
- •4 Оқу пәнінің пререквизиттері мен постреквизиттері
- •5 Оқу пәнінің сипаттамасы
- •5.5 Оқу пәнін оқыту жоспары
- •6 Негізгі және қосымша әдебиет тізімі
- •6.1 Негізгі әдебиет
- •6.2 Қосымша әдебиет
- •7.1 Бақылау түрлері (ағымдық, кезеңдік) аралық аттестаттау
- •7.2 Бақылау формалары
- •Пән бойынша студенттің білімін қорытынды бағалау
- •Глоссарий
- •Дәрістер тезисі Кіріспе дәріс
- •Дәріс №1 Ақпараттық экономиканың пәні және методологиясы. Ақпараттық экономикаға жалпы түсінік Ақпараттық экономиканың жалпы сипаттамасы
- •Әдістемелік нұсқаулар
- •Ұсынылатын әдебиет
- •Дәріс №2 Ақпарат категорияның құпиялары және қасиеттері. Ақпараттық тауарлар мен қызметтер түрлері
- •Әдістемелік нұсқаулар
- •Ұсынылатын әдебиет
- •Дәріс №3 Ақпараттық экономиканың заңдары. Ақпараттық қызметтердің негізгі категориялары.
- •Дәріс №4 Ақпараттық экономиканың қарым-қатынастары. Ақпараттық бизнес кеңістігі Қазақстандағы электронды бизнес: болашағы және кедергілері.
- •Дәріс №5
- •Әдістемелік нұсқаулар
- •Дәріс №6 Нарықтық қатынас жүйесіндегі постиндустрияны қалыптастыру. Ақпараттық экономиканың мүдделері. Электрондық хаттың құрылымы. Электрондық қолтаңба.
- •Әдістемелік нұсқаулар
- •Дәріс №7 Ақпараттық экономиканың тұжырымдамасы. Экономикалық ақпараттың мазмұны және мәселелері. Электрондық Үкімет.
- •Әдістемелік нұсқаулар
- •Дәріс №8 Капиталдың инон жаңа категориясына ықпалы мен әсері. Ақпаратты-экономикалық талдау. Жаңа экономиканың концепциясы
- •Әдістемелік нұсқаулар
- •Дәріс № 9 Ақпараттық таным. Трансакциялық шығындар. Электрондық кітапхананың жаңа рөлі.
- •Әдістемелік нұсқаулар
- •Дәріс № 10 Ақпараттық экономиканың принциптері. Аутсорсинг әдістемелігі. Электрондық коммерция және жүйелік экономика
- •Дәріс №11 Құндық және құндылық қарым-катынастары. Экономикалық синергетика түсінігі. Ақпараттың қауыпсіздік жағдайлары.
- •Әдістемелік нұсқаулар
- •Дәріс №12 Шығармашшылық, үйымдастырушылық және басқарушылық тиімділік. Бағдарлама өнімдерінің ерекшіліктері.
- •Әдістемелік нұсқаулар
- •Дәріс №13 Жаңа ақпараттық экономиканың маңызы және ролі. Экономикалық синергетика.
- •Әдістемелік нұсқаулар
- •Дәріс №14 Қазақстанның ақпараттық экономикасын дамыту және халықаралық шаруашылықты жаһандандыру. Креативті интеллектуалдық күші.
- •Әдістемелік нұсқаулар
- •Дәріс № 15 Электрондық ақша. Ақпараттық экономика мен ақпараттық қоғам.
- •Әдістемелік нұсқаулар
- •Әдебиеттер тізімі
- •Пән бойынша бөж сабақ жоспары
- •Дәрістік курс бойынша әдістемелік нұсқаулық.
- •Белгілердің оқылуы
- •Ағымдық, аралық және қорытынды бақылауға арналған материалдар және олардың орындалуы бойынша әдістемелік нұсқаулар
- •«Ақпараттық экономика» курсы бойынша тақырыптары.
- •Жалпы «Ақпараттық экономика» курсы бойынша жаңа әдістемелік нұсқаулықтары
- •Мәселенің талдауы
- •Мәселелерді қою:
- •Зерттелу бөлімі.
- •Эксперименттік бөлімі.
- •Ij ij ij ij ij ij ij
- •Білім берудегі жаңа экономика және ақпараттық технологиялардың ғылыми – зерттеу жұмыстардың бағдарламасы
- •Индустриадан кейінгі экономиканың негізгі қалыптасу беталыстарын талқылау
- •Индустриадан кейінгі экономика зертханасы
- •«Ақпараттық экономика» курсы бойынша бөж тақырыптары.
- •Пән бойынша семинарлық сабақтар
- •Пән бойынша тапсырмаларды орында және тапсыру мерзімдері
- •Интернет-ресурстар тізімі
Белгілердің оқылуы
ЭИД - электронды-ақпараттық ақша, жалған ақша.
ИТИ - инфотауар, ақпарат тауар және тауар ақпарат ретінде.
ЭИ1Д1 – электронды-ақшалы (жалған ақшалы) көлемнің өзіндік кеңеюі мен персоналдық өзіндік ашылуы.
I – әмбебап көпшілік, жалпы ақпарат информация.
И - инон.
C - құндылық; (С) – еңбек құралдары.
R ! - генерация КШҚ; R – ақпараттық байланыстар; (R!) – табиғи интеллектінің шығармашылық генерациясы ; ( R ) - жасанды интеллекті мен қарапайым шығармашылық генерациясы; <R!> - метагенерация шығын-генервациясының біліну түрі ретінде.
H - инфобаға; (Н) – шығармашылық қажеттілігін қамтамсыз етудің шексіз сипаттамасы.
Р – жетілдірілген құндылық; (Р) – өндірістік үстемақы; <P> - еңбек пәні.
L - инфотауардың орындылығы; (L) – монопольды үстемақы.
Э - энергия; (Э) – энергия жинақтаған түр немесе КШҚ, <Э> -ақпараттық тиімділік ; <Э!> - рухани тиімділік.
Д - қозғалыс; (Д) - дивиденттер; <Д> - еңбек өнімдері; Д! – персоналдың өзіндік өсуі.
М - материя; (М) – үстемақы құны; <М> - материалды өсім; (М) – неотехнологияның материалдық жинақталымы немесе өткен КШҚ.
П - кеңістік; (П) – еңбек заттары; (П!) – табиғи интеллектінің қабілеттері.
Т - уақыт; (Т) - материализация және дематериализация жылдамдығы; <Т> - материалды қызығушылық.
Я – пікір (ой).
(К) – кодтау және декодтау; <К> - ақпараттық диалектика; К – негізгі жасанды инон, жасанды интеллект; (К) - коммерциялық баға.
В - қайшылықтар; <В> - инонның ақпараттық-шығармашылық үрдісі; (В) – еңбек тәсілі; В! – ақпараттық үстемақы.
О – ұйымдастыру және икемделу; (О) – саудалық үстемақы; <О> - тұрақты инон;
О! - жоғары неотехнологиялар.
Ф – түр құрылымы; (Ф) – бейне өмірі мен сапасының экономикалық материалды-рухани жақтары.
Q - байланыстар (ақпараттық-өндірістік және басқару байланыстарының жиынтығы).
З – өзіндік ұйымдасу.
<S> - ссудалық пайыз; S – экономикалық өсу; (S) – жандандырылған жасанды еңбек; S! - энтропия.
<N> - жер рентасы; N - (аппарат) инонның категориясы ® жүз 2.1(1); (N) - салықтар.
W – жеке меншік; (W) - баға; <W> - рухани пайдалылық.
F – бірізді әлемдік суреттің ақпараттық көрінісі ® жүз 2.1(2); (F) - материалды-моральды қызығушылық; <F> - сауда инфоүстемақысы.
Е - табиғи интеллект,homo-krates, табиғи интелектуалды күш (E) – табиғи интеллектінің тірі кертартпалы-орындаушылық қызметінің еңбекақысы; <E> - интеллект.
w - рухани өнім;
Х - инфотауар; (X) - материалданған және дематериалданған шаруашылық үрдісі; (X!) - белгісіздік.
Z – материалдық өндіріс; (Z) – инфотауар құндылығының өзіндік кеңеюінің орындылығы.
У – шектеулі қорлар мен қажеттіліктер; (У) – шаруашылық үрдісі.
W - шектеусіз қорлар мен қажеттіліктер; (W) -имидж.
J – тірі еңбек; (J) - өндірістік инфоүстемақы.
Qd - cұраныс; Qs - ұсыныс;(Q) - интеллектуалды рента.
А – табиғи интеллектіге өзіндік дайындау мен өзіндік оқу, ауыспалы жасанды инон; (А) – көлік құралдарының амортизациясы; (А!) – неотехнология құралдарының көліктен кейінгі амортизациясы.
V – жұмыс күші.
Y – құндылықтың өзіндік ескіруі мен инфотауардың орындылығы.
Y - материалды пайдалық.
x - инновация деңгейі.
Ч - ізденіс.
Ш – бейнені ашу, интеллектуалды бағдарламаларды құрастыру мен түзету.
Г – есептерді шешу мен талдау.
Ж - синтез,логикалық қорытынды.
Л - формализация, интеллектуалды бағдарламаны алгоритмдеу.
Ц - КШҚ-ның толық құрылымы; (Ц) - интуиция.
Ю – кертартпалы атқарушылық үрдісті жасанды интеллектпен генерациялау;
Б - кертартпалы атқарушылық үрдісті табиғи интеллектпен генерациялау;
G – ПАФОСИ әдіснамасы.
Î - материалды тиімділік; (Î) – әлеуметтік тиімділік; <Î> - жаһандық тиімділік.
Қысқартуларды ашу және белгілердің сипаттамасы.
КШҚ – кертартпалы-шығармашылықты қызмет;
i – ақпараттық негіз;
j – үрдіс;
U – көптіктің бірігуі;
∞ - шектеусіз көптік;
" - жалпылама кванторы;
$ - болмыс кванторы.
«Ақпараттық экономика» курсының дәрістік курсы бойынша әдістемелік нұсқаулықтарға арналған қысқаша сөздік-анықтамалық
А
Аттрактор – ашық экономикалық құрылымы дамуының тұрақталған тәртіп.
Автогенез – сыртқы жағдайларға қарамастан, қозғалмалы-кодтық құрылымдар мен жалпыға ортақ ақпарат шығаратын факторлардың суперсубстанционалды шоғырланатын барлығының дамуын ұйымдастыру мен эволюциясы.
Ақпарат – материалды- оңды виртуалды шынйлық; барлық объективті және субъективті түрде тіршілік ететіндердің барлық пішімдері АҚПАРАТТЫҢ түрлі айқынды және даму түрі болып табылады; әлемнің бірдлігі-оның ақпараттануында; ақпараттың жалпыға ортақ тіршілік ету пішімі материя, (масса, зат, болмыс, табиғат), идея (сана, ойлау, рух), энергия, қозғалыс, кеңістік, және уақыт жатады; материя мен санаға қатысты ақпараттың озықтылығы - бірыңғай әлем бейнесін жүргізудің ақпараттық көзқарасының негізгі принципі. Ақпарат бір уақытты материалды және оңды, энергия, зат пен ойлауды түрлі түрленген, қайшылықты n – метаформаларға айналдырып, мәңгі бастамасыз және шексіз кеңістікте дамиды. Жеке, тұрмыстық ғаламдық-планетарлы ойлау ішінде және тысқары түрде дамиды және өзгереді. Ақпарат – түрлі кодтау және декодтау, резонасты-соттық қатынастар, өзарасақтаудың, өзараөзгертілер мен әрекеттесулердің объективтендіру және субъективтендірудің біртұтас суперсубстанционалды заңды үрдісі.
Ақпараттандыру – әлем бойынша ақпараттық-соттық қоғамдастықты құру және адам өмірінің сапасы мен деңгейін жоғарлатудың табиғи әлеуметтік – экономикалық және ғаламды- ғарыштық үрдіс.
Ақпараттық тиімділік – материалдық, рухани, әлеуметтік және ғаламдық тиімділіктің негізі.
Ақпараттық постиндустрия – біртұтас ақпараттық жұмысшы мен тұрмыстық өндірістің көліктен кейінгі құралдардың экономикалық даму түрі.
Ақпараттық себептілік – ұйымдасқан-өздігіненен ұйымдасатын экономикалық үрдістердегі кодталған-декодталған жүзеге асырылатын басатама;
Ақпараттық үйлесімділік - құрылымдалған элементтердің ішкі жасырын қатынастарын және олардың бүтін және бөліктерінің қасиеттері мен белгілерін зерделеу, берілген бүтіннің ішкі және сыртқы ақпарат қатынастарын зерттеу; мұндай үйлесімділік ішкі өзіндік дамудың, оның ақпараттық құрамының материалдық пішімін бейнелейді.
Ақпараттық экономика негіздері – экономикалық ақпаратты-категориялық зерттеудің негіздерін нақтылайтын және жалпылайтын біртұтас ілім. Трансценденттік – белгілі бір бүтін затқа қатынасы шекарадан тыс; берілген түсінік «имманенттік» түсінігіне қарама-қарсы болып келеді.
Б
Бифуркациялық ақпарат – бифуркациядан өткен жаңа құрамы мен құрылымымен ерекшеленетін ақпарат; кодталған және декодталған ақпаратты жинақтау бифуркацияның белігілі бір сатысына жеткен кезде ақпарат жаңа құрылым, құрам және жаңа түрге айналады.
Г
Генерация – органикалық тұтастықтағы және қарама-қарсы түріндегі ақпараттық тауардың мақсатқа бағыттылығы мен құндылықтарын іске қосу үрдісі; бір жағынан, ақпарттық тауардың түріне айналған, ақпарат мінсіз тауар органикалық үйлесімділігі; генерация келесі паралельді-бірлескен экономикалық тізбек түріндегі экономикалық үрдісті қамтиды: шығындар – өндіріс-сату-тұтыну-нәтиже.
Д
Диссипативті құрылымдар – хаостың баламасы; бифуркация нүктелері арасын ретке келтіру; бір құрылымнан екінші құрылымға ауысу; мысалы, ақпараттың (мысалы, электр қуаты) энергетикалық форма қозғалысының берілген энергетикалық ақпарат түрі (мысалы, жылулық) бөлшектерінің ретсіз қозғалысына ауысу; түрлі формаларға айналу және бөліну;
Декодтау – сансыз және түрлі идеалды айналымдардың материалдыққа айналудың мәңгі бастамасыз-шексіз ақпараттық үрдісі; мұндай үрдіс жалпыға ортақ ақпараттың жеткіліксіз өзіндік айналым потенциясы негізіне жатады. Субъективті ақпаратты заттандыру және теріске шығару;
Диалектика ақпараттық – бірыңғай ақпараттық әлем бейнесін жүргізу тұрғысындағы әлемнің табиғат, қоғам, экономика және ойлау жалпы даму заңдылықтары туралы ғылым; Берілген заңдарды қолдану мен ішкі қайшылықты қайнар көзі жалпыға ортақ бастамасыз- шексіз ақпарат негізі болып табылады.
И
Инон – өздігінен дамитын құндылық; адамдар арасындағы жетекші зияткерлік меншік түрлері шарттарын қабылдау-басқару, қабылдау-қолдану жағдайларын білдіреді; өмірге қажетті рухани-материалдық құндылықтарды жандандыруға бағытталған адамдар арасындағы кертартпалы-шығармашылық зияткерлі-эмоцияналды қызметі барысындағы ақпараттық қатынастарды көрсетеді; КШҚ қосымша пәні мен үрдісі, көрсеткіші; тұрмыстық үрдістерді көрсеттетін, пішім түзетін ұйымдық және өздігінен түзілетін экономикалық ақпарат.
Информатика - алфавитті-цифрлы ақпаратты автоматтандырылған өңдеуден өткізетін қоғамның қажетіліктеріне арналған білім, зерттеу саласы. Информология – ақпаратты нейрорецепторлық, өткізгіштік, телерадио және спутниктік байланыс жібере отырып, рецепция технологиясы, маршруттау, телеқатынасын зерттейтін пән.
Информономия - ақпарат заңдары туралы ілім.
Информациология - барлық ақпараттық құбылыстардың, Ғаламның микро және макродинамикалық үрдістерінің генерализацияланған ғылымы. Ақпараттық тауар – өзіне ақпаратты-зияткерлік, кертартпалы-шығармашылық қызметті қабылдайтын тауар және екі қасиеті бар: құндылықты және мақсатқа бағыттылығы; жалпыға ортақ ақпараттық тауар үлесінің мынадай топтары бар: материалды-заттанған, заттық емес (рухани, идея, патенттер және т.б) тауарлар және олардың көшірмесі, электронды квазиақшалар, қызметтер, зияткерлік күш және басқа ақпараттық тауарлар.
І
Ішкі генерация – зияткерлік және ақпараттық-экономикалық күшке айналған түрлі пішімдер мен метаформалар арасындағы кооперативті әрекеттесу негізінде дамитын және өздігіенен өсетін көрсеткіштерді құру мен бірлесіп жүзеге асыру жолымен ақпараттық құндылықтарды қарқынды-инновациялық түрде дамыту.
К
Кодтау – сансыз және түрлі өзгерістерді материалдықтан оңдыға айналдыратын бастамасыз-шексіз мәңгі ақпараттық үрдіс; мұндай үрдіс негізінде, жалпыға ортақ ақпаратта сақталған өздігінен өзегеретін сарқылмайтын потенция жатыр; түрлі зияткерлік-логикалық пішімдер- категория, терминдер, ұсыныстар, қорытындылар, ағымды таурлар, постулаттар объективті әлемнің бейнесі болып табылады.
Квазиақшалар – экономикалық субсшығынның өзгертілген есепке алынатын – өлшемді, айырбастау-айырысатын- төлемді және электронды-жинақтау түрі.
М
Метагенерация – КШҚ шығындары – генерация әсерінің формасы; біртұтас және түрлі экономикалық тізбек: шығындар – өндіріс – сату – тұтыну – әсер түрі құрылымындағы КШҚ метаақпаратына айналатын сансыз метапішімнің бір түрі;
Материалдық ақпарат – түрлі метапішім мен табиғи-заттанған экономикалық пішімге айналған ақпарат.
С
Суперсубстанция – жалпыға ортақ ақпарат барлық заттар мен құбылыстардың мәні мен бірінші негізі болып табылады.
Симметрия и асимметрия – полярлы, модель, образдылық және т.б. түріндегі түрлі шексіз, түртүзуші бастамасыз-шексіз қарама-қайшылық түрінде келген ақпараттық үрдіс; ортадан бүтін бөлшектерінің мөлшерлі және мөлшерсіз, сәйкес және сәйкес емес түрде орналасуы; экономикалық ақпарат айқындамасының толық (симметриялық) және толық емес (орны ауыстырылған сипатын көрсетеді.
Ұ
Ұйымның соттық әдісі – органикалық бірлестікте келесі жағдайларды өзіне енгізетін әдіс: шектеулі қор шығындарын үнемдеу және бір кеңістік көлеміне арналған генерациялық ақпараттың тиімді тығыздылығы, ақпараттың түрлі формаларының ақпараттық жағынан әрекеттесу үрдісінде қатынас бірлігінің сенімділігі және төзімділігі, ПАФОСИДЫҢ 6 негізігі принциптеріне сәйкес экономикалық ақпарат қатынастарының симметриялық жағынан көрінуі, түрлі тұрмыстық құрылымдардың универсалдылық және бірыңғайлау, экономикалық дамудың қандай да бір қарқынын таңдау мүмкіндігі, ақпараттық әрекеттесудің түрлі экономикалық түрлерін қабылдау-жіберудің бір мезетте ең тиімді жолын табудың потенциалдық қабілеті, ақпаратты- тұрмыстық құрылымдарының кодты идеалды-материалдық құрылысы және экономикалық ақпараттың материалды-идеалдық түрін іріктеп тарату.
Ф
Флуктация – орта өлшем бірліктің кейбір кездейсоқ ауытқулары, өзгерістері мен тербелістері.
Э
Экономикалық ақпарат пәні –жеке және көпшілік тұтынушы-сатып алушының сұранысын қанағаттандыратын өнімді генерациялау мақсатында, экономикада өзіне материалдық және оңдыны қамтитын және келешекте бүтінді және өндірісті кодтау және декодтауды қажет ететін интеграцияланған тұрмыстық объективті-субъективті бүтін.
Экономикалық субстрат - ерекше экономикалық ақпаратты білдіреді және түрлі экономикалық құбылыстардың ортақ негізі болып табылады.