Жеке 0ор5анысты0 медициналы0 09ралдары

Жеке 0ор5анысты0 медициналы0 09ралдары Ќмедициналы0 препараттар, материалдар ж2не арнайы 09ралдар за0ымдау 09ралдарыны4 2серiн ж2не са0тандыру кезiндегi к8рделiлiктердi т- мендету ж2не за0ымданудан ескерту ма0сатында 0олданылады.

Жеке 0ор5анысты4 медициналы0 09ралдарына радиациядан 0ор5айтын, залалсыздандыратын ж2не бактериядан 0ор5айтын препараттар, УЗ Ё)УЗё рецетурасынан бастап та45ыш 09ралдары жатады.

Табельдiк медициналы0 жеке 0ор5аныс 09ралдарына мыналар жатады:

АИЌ’ жеке д2рiЌд2рмек 0обдишасы› радиациялы0 0ауiптi аума0та т9ратын халы00а арнал5ан 2мбебап т9рмысты0 д2рiЌд2рмек 0обдишасы Ќ ИППЌ˜, ИППЌ‘ђ жеке химиялы0 2серден 0ор5айтын пакеттер› ППМ медициналы0 Ќ та4у пакетi.

"мбебап т9рмысты0 д2рiЌд2рмек 0обдишасы мына 09ралдармен жабды0тал5ан: радиациядан 0ор5ау 09ралдары, жалпы терапевтiк препараттар Ёаспирин, седальгин, аммиак, бесалол, валидол, нитроглицерин, папазол, диазолин, феназепамё, антисептикалы0 ж2не та45ыш 09ралдар Ёбриллиантты0 жасыл, калий перманганат, деринат, левоменоль немесе мафенидин ацетат, ма0та, бактерицидтi жабыс0ыш, бинтё.

.. Ñóäû, àçû0т8лiктi, жем мен су к-здерiн т-тенше жа5дайында 0ор5ау ж2не залалсыздандыру

Су мен азы0Ќт8лiк та5амдарын 8й жа5дайында 0ор5ау

*й жа5дайында азы0Ќт8лiктi4 жеке 0орын 0ор5ау 8шiн 0орапша, ж2шiк ж2не -зге 0а0па5ы ты5ыз жабылатын ыдыс, сондайЌа0 то4азыт0ыш пен 0ойма пайдаланылады.

Сары май, маргарин, нан, ет пен бал шыны тыста немесе а5аш ж2шiкте целлофанда, жылтыр 0а5аз5а пергаментте немесе жай 0а5аз5а м90ият оралып салынады. С9йы0 та5амдар мен ауыз суы металл, шыны ыдыста, бетонда, термоста, ш-лмекте, ш2йнекте, графинде са0талады. "р отбасына азы0Ќт8лiктiн консервiленген ша5ын 0орын 9стау 9сынылады.

Шаруашылы0 ма0сат 8шiн суды пленкамен ты5ыз жабыл5ан б-ш кеде, шелекте ж2не жуынатын б-лмеде са0тау5а болады.

Су к-здерiн, су 9ста5ыш скважиналарды, 09ды0тарды, б9ла0тарды, суару ж2не сумен жабды0тау, су к-здерiн 0ор5ау

Ауылды жерлерде сумен жабды0тау к-здерi ретiнде жер 8стi сулары Ё-зен, канал, к-л,жасанды суатё ж2не жер асты сулары Ёшы4ырау, топыра0, б9ла0ё 0ызмет етедi. Ша5ын ашы0 суаттар Ќ к-л дер, су0оймалары бiрден за0ымданады.

Су шы5ыны 8лкен ж2не тез а5атын, я5ни су жылдам ауысатын -зендер, каналдар белгiлi уа0ытта а5ын суды, кейде тiптi арнайы тазартусыз пайдалану5а м8мкiндiк бередi. Жер асты сулары РЗ, УЗ ж2не Б)Ќдан барынша сенiмдi 0ор5ал5ан. Ауылды жерлердi сумен жабды0тау ашы0 су к-здерiнен, сонымен жер асты к-здерiнен ж8ргiзiледi. Сол 8шiн су 09бырлары, шы4ырау 09ды0тары Ёскважи наларё, шахталы 09ды0тар, б9ла0тар пайдаланылады.

Су 09бырларын 0ор5ау

Ашы0 су к-зiнде орналас0ан ауылды су 09быры су коршауынан, су к-теру, су айдау т9ра5ы мен тарату торабынан т9рады.

Бiр 0атар жа5дайда су беру 8шiн бiрiншi ж2не екiншi к-терiмдегi айдау станциясы орнатылады, оларды4 к-мегiмен су айдау резер вуарына, содан со4 тарату торабына т8седi.

Жер астында орнатыл5ан су 09бырыны4 2уресi аз. "детте су шы4ырау скважинасынан таза су резервуарына, сол ар0ылы торап0а т8седi.

Ашы0 сук-здерiндегi су 0оршауын 0ор5ау т-мендегiнше ж8ргiзi ëåäi:

Ќ бас 5имарат пен жапсарлас су бассейiннен 0ор5ауды к8шейту

Ќ 0арсылас за0ымдау 09ралдарын 0олдану белсендiгi есептеме бойынша т-мен болатын тере4дiкте су 0оршау 09бырын орналастыру

Ќ инфильтрациялы0 8лгiдегi су 0оршауын орнату.

Жабы0 су к-здерiндегi су 0оршауын 0ор5ау т-мендегiнше ж8ргi çiëåäi:

Ќ скважина т-4iрегiн балшы0пен немесе цементпен м90ият 0ымтау

Ќ труба т8йiстерi мен бас0а жерлерде суды4 а5уын то0тату.

Су 0оры бар резервуарларды 0îð5àó:

Ќ бай0ау Ёж-ндеуё люктерiн 0ымтау желдеткiш трубаларда ша4нан 0ор5айтын газ с8згiлерiн орнату жолдарымен ж8ргiзiледi.

Шахталы0 09ды0тарды 0ор5ау

Шахталы0 09ды0тарды 0ор5ау 8шiн ты5ыз жабылатын 0а0па5ы, 0ымта5ыш ты5ыны бар биiк трубалар Ёкемiнде ‘ мё орнатылады.

Ластан5ан суды4 -туiн болдырмау 8шiн 09ды0 т-4iрегiне тере4дiгi ђ6• м ж2не радиусы кемiнде ‘6• Ќ ’ м балшы0 09лып жасайды. Балшы0ты ны5ыздап, 8стiне 0алы4ды5ы ‘ђ см 09м немесе 0иыршы0 тас себедi. )9ды0 т-4iрегiндегi балшы0 09лыпты бетоннан немесе асфальттан да жасау5а болады.

)9ды0ты4 8стiне 0ал0ы немесе павильон орнату 9сынылады.

Б9ла0тарды 0ор5ау

Б9ла0 суын 0ор5ау каптаж салу ар0ылы ж8ргiзiледi. Каптажды салу кезiнде б9ла0 шы5атын жерде ш940ыр 0азады. Ш940ырды4 0абыр5асы бекiтiледi. УЗ, РЗ, Б) за0ымдануынан 0ор5ау 8шiн 09рылыс0а балшы0 жа5ады ш840ырды жабады, су о0шаула5ыш орнатады ж2не топыра0пен к-медi.

Тасу 8шiн ш940ырдан суды а5ыз5ыш труба бойынша жiбередi. Су беруге арнал5ан ала4ны4 табалдыры5ы болуы керек Ёбетон, асфальт ж2не т.б.ё. Ш940ыр жабыныны4 0абыр5асын салу 8шiн б- рене, та0тай, темiрЌбетон мен плита ж8зiгi пайдаланылады.

Мал5а арнал5ан жемдi 0оймада ж2не дала жа5дайында са0тау.

За0ымдану 0ауiпi кезiнде 0оймаларда5ы есiк пен терезе ойы0тарына кiрпiш 0ойып, сыла5ан д9рыс, жа0тауларды, ойы0тарды м90ият 0иыстырып, шыныны жа5ылатын затпен ты5ындап, есiктерге ны5ызда5ыш т-сем 0ой5ан ж-н. )ойма терезесiн 0ор5ауды4 е4 жа0сы 2дiсi к2дiмгi шыныны шыны блоктарымен, сондайЌа0 0ыс0ыш болтты4 к-мегiмен терезе ойы5ына ты5ыз тартылатын тiрекпен айырбастау. )оймаларда5ы желдеткiш 0ондыр5ылары арнайы жылжыт0ышпен ж2не металл 0алпа0шамен жабды0талады.

)ойма мен элеватор iшiнденгi ауаны залалсыздандыру 8шiн бактерицидтiк шам орнату 9сынылады.

)ойма 5имараттарыны4 дайынды0 де4гейiне байланысты, азы0 Ќ т8лiктi4, тама0 шикi затыны4 б8кiл 0оры брезентпен, синтетикалы0 пленкамен к-п 0абатты 0а5аз орамалмен жабу 0ажет.

Егiн жинау кезiнде ашы0 аспан астында5ы жемдi 0ор5ау бiр 0атар 0иынды0ты ту5ызады.

Егiн жинау кезiнде за0ымдаулы пайда бол5ан кезiн -нiмдерiн бiрiншi кезекте, м8мкiндiк болса, негiзгi са0тау орнына элеватор5а, 0ойма5а апару 0ажет. Егер м9ндай м8мкiндiк жо0 болса, оны сол жерде м90ият 0ымтайды, сол 8шiн тегiс жердi та4дайды, оны4 т-4i ðåãiíåí м 0ашы0ты0та жауын суынны4 а5уы 8шiн ш940ыр 0азады. Ала4ды жа0сылап тазалайды, таптайды, сабан т-сейдi сода4 со4 асты0ты т-гiп 8стiн сабанмен, б9дан кейiн брезентпен немесе полиэтилендi пленкамен жауып, 8стiн бастырып 0ояды (топыра0, б- ðåíå æ2íå ò.á.). Жабатын материал жо0 болса асты0ты ­см 0алы4ды0та5ы сабанмен жауып, 8стiне топыра0 тастайды. Картоп тамырлы, жемiстер мен к-кенiстер бурт0а жиналады, олар5а жел деткiш 0орапша бекiтедi. Ш-ппен сабанны4 маясын синтетикалы0 пленкамен, брезентпен, сабанмен, жасыл б9та0пен жауып желден 9шпас 8шiн тiрекпен бекiтедi. _сiмдiктердi4 жасыл массасы силосстау 8шiн жабы0 траншея мен ш-п м9нараларында м90ият 0ор5алады.

Жем мен суды залалсыздандыру.

Жаппай за0ымдау 09ралдары 0олданылатын ауданда5ы су мен жем за0ымдал5ан ретiнде к8дiктi болып саналады. Егер олар ты5ыз жабыл5ан ыдыста са0талса ж2не за0ымдану белгiлерi бай0алса, онда оларды алдын ала тексерiссiз пайдалану5а болмайды. Су мен жемдi залалсыздандыруды4 негiзгi 2дiстерi ­ олар дезактивация, дегазация, дезинфекция.

Дезактивация ­ б9л за0ымдал5ан объектiден радиоактивтi зат тарды жою.

Жасырынатын орынны4 санына, т8рiне, за0ымдалу сипатына 0арамастан жемге дезактивация ж8ргiзедi немесе -зiн­-зi дезактива циялау5а 0алдырады. Дезактивацияны4 мынадай т8рлерi бар:

­ сырт0ы 0абатты4 ­ ñì àëó

­ за0ымдал5ан ыдысты таза ыдыспен алмастыру. 0ап0а салын5ан жемдi таза 0ап0а салады, ал за0ымдал5ан 0апты4 8стi4гi б-лiгiн сумен ыл5алдатады ж2не асты0ты4 за0ымдалма5ан б-лiгiн таза ыдыс0а салып, за0ымдал5ан 0апты ж2не о5ан жа0ын асты0 0абатын с8згi ëåéäi.

Жем мен тамырлы жемiстердi кейде сумен шаю ар0ылы дезак тивациялау5а болады.

Суды дезактивациялау 2рт8рлi 2дiспен ж8ргiзiледi: т9ндыру ж2не айдау. Таби5и иониттердi ­ балшы0ты -зара топыра0ты су 09йыл5ан ыдыс0а салып ж2не араластырады. Т9ны5у 8шiн уа0ыт бередi. Суды4 8стi4гi таза 0абаты ­7 т9н5аннан кейiн строн цийден ж2не -зге радиоактивтi изотоптардан  тазарады. С8згi лердi4 2рт8рлi толтыр5ыштары бар бiрнеше 8лгiсi пайдаланылады. Атап айт0анда т8бiндегi с9йы0ты кетiру 8шiн ыдысты 0абат бойынша шлакпен, кокспен, антроцитпен су с8згi ар0ылы оны4 8стiнен баяулап т8седi, радиоактивтi заттардан тазаланады ж2не т-менгi б-лiгi ар0ы лы жиналады. Осы  суды айдау­ тазалауды4 е4 жа0сы 2дiсi, алайда б9л процес -те баяу -тедi.

Дегазация ­ б9л 0атты 2сер етеiн улы заттарды жою бейта раптандыру немесе оларды 8стi4гi беттен за0ымдануды4 жол берi летiн нормасына дейiн, немесе толы0 жою. Жемдi дегазациялауды4 негiзгi 2дiсi ­ асты0 пен жемнi4 8стi4гi 0абатын ­ см, ал ш-птi4, сабанны4 8стi4гi 0абатын ­ см алу, 0ал5ан жем желдетiледi. ˆ_зiн­-зi дегазациялау жылдамды5ы температурамен ыл5алдылы0ты4, сондай­а0 жел жылдамды5ыны4 артуымен к-бейедi.

)имартта5ы жем т9ра0ты ула5ыш заттар к-здерiмен немесе буларымен за0ымдан5ан кезде есiктi, терезенi, желдеткiштi ашады немесе жемдi сырт0а алып шы5ып желдетедi.

За0ымдал5ан 09ды0тан суды тартып алады т8бiне хлорлы 2ктi себедi, ал 0абыр5аны хлорлы 2ктi 0оспамен -ндейдi, б9дан кейiн т8бiнен жер 0абатын 0ырып алады (ñì). Б9дан кейiн, 09ды0 су5а тол5аннан кейiн оны 0айтадан сар5ып алады, содан со4 09ды0 су5а тол5ан кезде залалсызды5ын тексередi.

Дезинфекция ­ б9л сырт0ы ортада ж90палы аурулар 0оздыр 5ыштарын жою.

Асты0 пен жемдi мынадай ретпен дезинфекциялайды: патогендi миткробтармен за0ымдал5ан ш-пмаясы мен асты0ты4 8стiн -тiк формальдегид ерiтiндiсiмен ì^ åðiòiíäiãå  литр есеппен 24 са5атты0 8зiлiспен  рет маяны4 немесе 0амба 8стiн -ндейдi. Асты0 пен жемдi 0а0па5ы бар еште4е -ткiзбейтiн б-шкеде формальдегидтi4  ерiтiндiсiмен -ндеуге болады. Ботулизм немесе оны4 токсиндерiмен за0ымдал5ан асты0 пен жем  са5атты4 бойында к8йдiргiш натрийдi4  ерiтiндiсiмен шайылады. Артынша 8ш рет су мен шайылып, кептiрiледi.

Заласыздандыруды4 е4 0арапайым ж2не м8мкiн 2дiсi 0айнату. Микробтарды4 т8рлерiмен за0ымдал5ан кезде судыñà5àò 0àéíàтады, токсиндер мен бактерияларды4 вегетативiминутты4 бойында -ледi. Жылдам залалсыздандыру 8шiн суды4 аз м-лшерiн маталы б9рышты асбестi немесе коллоидтi с8згiлердi 0олданады.

Сумен жабды0тау ж8йесiмен тазарту 5имарттарында суды арнайы н9с0аулы0тар5а с2йкес хлорлайды. Шахталы0 09ды0тарыны4 суын 09ды0ты дезинфекцияла5ан ж2не тазала5аннан кейiн пайдаланады.

Малды ветеринарлы0 тазалау

Малды4 терi жамыл5ысынан радиоактивтi, улы затты ж2не бактериалды0 09ралдарды алу, сондай­а0 оларды залалсыздандыру мен организмдерiнен кетiру ветеринарлы0 тазалау деп аталады.

За0ымдану т8рiне байланысты радиация5а, химия5а, бактерия5а 0арсы тазалау болып б-лiнедi.

Малды радиация5а 0арсы тазалау арнайы ерiтiндiлермен терi жамыл5ысынан радиоактивтi затты 0арапайым жолмен алу5а негiзделедi. Ол ас0азанды (æûë0ûíû4) жа0сылап шаю ж2не iшке адсорбциялаушы, 2лсiретушi ж2не арнайы с2уледен 0ор5айтын препараттарды жiберу кезiнде радиоактивт3 заттарды организмнен iшiнара кетiруге ы0пал етедi.

Малды химиялы0 тазалау кезiнде дегазаторлар 0олданылады, олар ула5ыш заттармен реакциялар5а жылдам т8сiп, оларды усыз заттар5а айналдырады. Б9дан кейiн оларды терi жамыл5ысынан сумен шайып кетiредi. Б9дан бас0а улы затты организмнен оларды ас0азан­iшек жолын жа0сылап шаю ар0ылы бейтараптандыру5а болады.

Малды бактериядан тазалау терi жамыл5ысынан бактериалды0 затты 2р т8рлi дезинфекциялаушы заттармен залалсыздандыру мен кетiрудi, сондай­а0 са0тандырушы егудi, ке4iнен 0олданылатын антибиотиктердi ж2не инсектицидтердi 0олдануды 0амтиды.

За0ымдал5ан малды4 терi жамыл5ысын 09р5а0 немесе ыл5алды 2дiспен тазалайды.

)9р5а0 2дiсте радиоактивтi заттарды механикалы0 2дiспен, сабы 9зын шеткамен кетiредi. Б9дан кейiн ая0ты4 т-менгi жа5ын жуады, к-здi ж2не ауызды4 ашы0 жерiн ыл5ыл ш8берекпен с8ртедi немесе оларды таза сумен шаяды.

Жылды4 жылы уа0ытында малды за0ымдалма5ан суатта шомылдыру5а болады. 0ыс0ы уа0ытта ветеринарлы0 тазалау 8шiн таза 0арды пайдалану5а болады. К-здi, ерiн мен 0ызыл еттi б9л жа5дайда ыл5алды ш8берекпен с8ртедi немесе марганец­0ыш0ылды калийдi4 ,-тiк ерiтiндiсiмен, соданы4 -тiк ерiтiндiсiмен шаяды.

.. Зiлзала апаттары ж2не оларды4 салдарынан 0ор5ану

Зiлзала апаттар ­ таби5и сипатта5ы т-тенше жа5дайлар салдары нан шы00ан апаттар.

Зiлзала апаттар ­ Æåð ñiëêiíiñi.

Æåð ñiëêiíiñi ­ б9л жер 0ыртысында ж2не елеулi ауыт0у т8рiнде 8лкен 0ашы0ты00а таралатын жер асты д8мпуi мен жер астыны4 0оз5алысы.

Жер 0ыртысыны4 тектоникалы0 0оз5алысын тудыратын жер сiлкiнiсi -те жой0ын болып келедi.

Жер сiлкiнiсiнi4 барысында адамдар 0аза болады, 8йлер, жолдар, к-пiрлер, каналдар, то5андар мен бас0а да инженерлiк 5имараттар, су 09бырлары, канализация, электр беру ж8йесi 0ирайды, байланыс б9зылады, 0ар к-шкiнi, сел, сыр0ыма мен 0опарылыс пайда болады. Тау жыныстарынан тастар 09лайды, адамдарды -рей билейдi. Су асты ж2не су жа5алауында5ы жер сiлкiнiсi кезiнде те4iз т8бiнi4 0оз5алыс н2тижесiнде те4iздi4 гравитациялы0 тол0ындары ­ цунами пайда болып, 09рылы0та 8лкен б8лiнушiлiк жасайды.

. Сурет. Жер с3лк3н3с3нен кей3нг3 09ла5ан жерлерд3 тазалау

Со45ы он жылды0та5ы адамны4 2р т8рлi ирригационды0, гидро техникалы0 5имараттарды, к-пiр -ткелдерi бар автожолдарды ж2не т.б. салу ж-нiндегi белсендi 0ызметi техногендiк сипатта5ы су тас 0ынын тудыру5а себеп болады.

То5андарды4, б-геттердi4 б9зылуынан бол5ан тосын су тас0ыны жа5дайында халы0ты ескерту, барлы0 0олда бар техникалы0 09рал дармен -нерк2сiп орындарыны4 гудоктары, сиреналар, радио мен теледидар бойынша хабарлау, оны4 iшiнде 0атты с-йлейтiн жылжы малы 0ондыр5ыларды4 к-мегiмен ж8ргiзiледi.

Су басуды4 ая0 астынан пайда болуы халы0ты4 ерекше -зiн-зi 9стауы мен iс2рекетiн 0ажет етедi. То5ан б9зыл5ан кезде 0уатты су валыны4 09рылатынды5ын ескере отыра ы0тимал су басу айма5ында т9ратын 2р адам суды4 е4 жо5ары к-терiлу де4гейiн бiлуге тиiс, осы5ан орай 0алыптас0ан жа5дай5а с2йкес iс2рекет ету керек. Су ая0 асты к-терiлсе -здерi4iзбен бiрге жылы киiмдi, тама0ты, 09жатты, а0шаны алып, жо5ары 0абат0а немесе шатыр5а, т-беге Ёбiр 0абатты 8йдеё к-терiлу керек. Ж9мыста бол5ан кезде 2кiмшiлiк 8кiмi бойынша, белгiленген т2ртiптi са0тай отырып, д-4ес жерге немесе а5аш0а шы5ып, 2р т8рлi ж8зу заттарын пайдалан5ан ж-н д-4гелек камера.

Са0тандыру 0ауiпсiздiгiнi4 жеке шараларына мынаны жат0ызу5а болады: к8рделi 09рылыс т9р5ызу, от басыны4 барлы0 м8шелерiн ж8зуге 8йрету, 0айы0ты4 болуы, жа0ын жердегi топографиялы0 д-4ес н8ктелерiмен таныс болу, гидродинамикалы0 аварияны4 хабарлау 2дiстерi мен т8рлерiн бiлу.

Су бас0ан аума0та5ы адамдарды iздеу барлы0 ж8зу 09рал дарыны4 экипажын тарта отырып, жедел ж8ргiзiледi.

Егер суда 0алса4ыз, суды4 т8бiне 0арай тартатын ая0 киiмнен, ауыр киiмнен босанып, ж8згiш затты, а5ашты, су бетiнде ж8зiп ж8рген бас0а заттарды iздеп тауып, к-мек к8ту 0ажет. Егер жа5алау алыс болмаса, а5ыс0а 0арсы баяу 0ар0ынмен 0ыр0ындай отырып ж8зу керек. Жа5а5а шы00ан бойда су киiмдi сы5ып, жа5алаумен жо5ары к- терiлiп, желден 0ор5анатын пана iздеп, к-мек к8ту 0ажет.

Оларды4 салдары  су тораптарыны4 за0ымдалуы мен 0ирауы, адамдарды4 жара0аттануы 8лкен аума0ты4 су астында 0алуы.

_ндiрiстiк аварияларды4 себептерi зiлзала, 09рылысты жобалау мен салу кезiнде жiберiлген а0аулар, техникалы0 ж8йенi4 монтажы кезiндегi 0ателер, -ндiрiс технологиясы мен 5имаратты, к-лiктi, 0ондыр5ыны, механизмдi пайдалану т2ртiбiн34 б9зылуы м8мкiн. _ндi рiстiк авариялар, сондайа0 е4бек ж2не технология т2ртiбiнi4 т- мендiгi, техника 0ауiпсiздiгi т2ртiбiн орындамау, ба0ылау-лшеу ж2не 0ор5аныс аппаратурасымен нашар жабды0тау, -рт с-ндiрудi4 озы0 ж8йесiн, 2сiресе -рт ж2не жарылыс 0ауiпi бар нысандарда нашар е4гiзу, 5имарат, 09рылыс, 0ондыр5ы ж2не т.б. тиiстi 0ада5алауды4 жо0ты5ы н2тижесiнде болуы м8мкiн.

Аварияларды4 айтарлы0тай б-лiгi кейде жобалау сатысында нысан мен жергiлiктi жа5дай ерекшелiгiн ба5аламаудан болады. М9ндай жа5дайда аварияны4 т8пкiлiктi себебi климатты0 жа5дай мен 0ызу -ндiрiс ортасы ы0палынан, т-менгi температура 2серiнен 0ор5алмаудан, 0атты ыл5алдан, 0алын 0арды4 басуынан ж2не т.б. болатын тозудан 0ор5аныс 09рыл5ысыны4 жо0ты5ы болуы м8мкiн.

Жекелеген 09рылысты пайдалану т2ртiбiнiн б9зу да авария5а алып келедi. Атап айт0анда, цемент зауыттарында 5имаратты пайдалану барысында жина0тал5ан -ндiрiстiк ша4ды -з уа0ытында тазалама 5анды0тан цехтарды4 09ла5ан о0и5алары да бай0алды.

)9рылыстар мен 09р5ыларды салу мен монтаждау кезiнде де авариялар болып т9рады. Оларды4 себебi, 2деттегiдей, 09рылыс нормалары мен ж9мыс ж8ргiзу жобаларын са0тамау, орындал5ан ж9мысты4 т-менгi сапасы болып келедi. )азiргi металл 09рыл5ылары же4iл орындалады, сонды0тан олар монтаж а0аулы5ына м90иятсыз тасу5а ж2не пайдалану т2ртiбiнi4 б9зылуына -те сезiмтал келедi.

Адамны4 тiкелей 0ызметiне байланысты пайда болатын аварияларды4 8лес салма5ы жо5ары болып 0алып отыр. Бар5ан сайын ‚адамды0‚ фактор, я5ни -ндiрiс барысында5ы адамны4 орны, оны4 к2сiбилiгi, iске к-з0арасы е4бек т2ртiбi бiрiншi кезекке 0ойылуда.

"рбiр на0ты авария бiрнеше себептер жиынты5ын, бiр 0атар 0олайсыз факторлар 8йлесiмiнi4 н2тижесi. Жобалау кезiнде жiберiлген 0ателiктер, 09рылыс ж2не монтаж кезiндегi 0ателермен 9штасып жатады. Осыны4 барлы5ы д9рыс пайдаланбаумен 0атердi к8шейте т8седi. М9ны4 арты авария5а алып келедi. Нысандарда5ы авариялар5а алып келетiн ‚адамды0‚ фактор5а -ндiрiс процесi мен техника 0ауiпсiздiгi т2ртiбiнi4 б9зылуы жатады.

К2сiпорында5ы аварияларды4 ы0тимал пайда болу себебiн зерттеу ж2не ж9мысшылар мен 0ызметшiлер ж2не жа0ын т9ратын халы0 8шiн к2сiпорын ту5ызатын 0ауiптi жанжа0ты ба5алау, бiрiншiден, авария ларды ескерту ж-нiндегi шараларды д9рыс аны0тау5а, екiншiден, адамдарды 0ор5ау ж2не залалды азайту бойынша 0ажеттi шараларды 0арастыру5а м8мкiндiк бередi.

. Т_ТЕНШЕ ЖА%ДАЙДА%Ы №С"РЕКЕТТЕРГЕ АЗАМАТТЫ) )ОР%АНЫС БАСШЫ )(РАМЫН, Б_Л№МШЕЛЕР№Н