Қорытынды:

Тақырыпты қорытындылайтын болсақ, халық саны мен оның құрылымы, еңбекке жарамды халық және еңбек ресурстарының көрсеткіштері әлеуметтік–экономикалық статистиканың маңызды бір бөлімі болып табылады. Халық санын, оның құрамы мен құрылымын, еңбек ресурстарын, оның көрсеткіштері мен балансын дұрыс анықтау маңызды сұрақтардың бірі болып табылады. Өйткені бұл көрсеткіштер қоғамдағы барлық факторлармен тығыз байланыста болады.

Дәріске әдістемелік нұсқау:

Дәрістің тақырыбымен жұмыс жасау барысында халық санының құрамы мен құрылымын, еңбек ресурстарының көрсеткіштерін, еңбекке жарамды және жарамсыз халық, олардың мәнін, ерекшеліктерін, маңыздылығын, басқа ғылымдармен, қоғамдық фокторлармен байланыстылығын тереңдетіп ашу қажет. Олардың түрлерінің, көрсеткіштерінің, есептеу тәсілдерінің әрқайсысын нақты білу үшін және ерекшеліктерін талдау үшін әдебиеттердегі осы тақырыптарды тереңдетіп оқу қажет.

Ұсынылатын әдебиеттер:

1. Елемесова А.М., Бельгибаева Е.М., Кииков Г.М., Молдакулова Г.М. «Социально-экономическая статистика». Алматы. 1999

2. Елисеева И.И. «Социальная статистика». Финансы и статистика. 1997

3. Елемесова А.Н., Киков Е.Н. «Система национальных счетов». Алматы. 1995

4. Новиков М.М., Теслюк И.Ю. «Макроэкономическая статистика». Минск. 1998

5. Под ред. профессор Салина В.Н. «Статистика финансов». Финансы и статистика. 2002

6. Башкатова Б.И. «Социально-экономическая статистика». М. 2002

7. Елисеева И.И., Силаева С.А., Щирина А.Н. «Практикум по макроэкономической статистике». М. 2004

8. Молдакулова Г.М. «Международная экономическая статистика». Алматы. 2004

9. Липпе Петер фон.дер, «Экономическая статистика». Федеральное статистическое управление Германии. 1995

10. Иванова Ю.Н. «Система национальных счетов – инструмент макроэкономического анализа». М. 1996

11. Рябушкин Т.В. «Международная статистика». М. 1995

Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар:

1. «Халық», «еңбек ресурстары» ұғымдары нені білдіреді?

2. «Тұрақты халық», «нақты халық» ұғымдарының айырмашылығы неде?

3. Халық туралы ақпараттың негізгі көздерін атаңыз.

4. Еңбек ресурстарының орташа саны қалай есептелінеді?

5. Халықтың табиғи қозғалысының негізгі көрсеткіштерін атаңыз.

6. Халықтың механикалық қозғалысының негізгі көрсеткіштерін атаңыз.

7. Халықтың болашақтағы саны қалай есептелінеді?

8. Экономикалық белсенді халық құрамын атаңыз.

9. Халықтың жұмыспен қамтылу дәрежесі және жұмыссыздық дәрежесі қалай анықталады?

Оқылған материалдарды бекітуге арналған тест сұрақтары:

1. Халық статистикасы ол:

А) Халық санағын жүргізу.

В) Нақты халықтың бар екенін есептеу.

С) Халықтың тұрақтылығын анықтау.

Д) Жыл сайын халық санағын жүргізу.

Е) Белгілі бір аймақта (територияда) өмір сүретін адамдар жиынтығы.

2. Халық дегеніміз не:

А) Демографияның зерттеу объектісі.

В) Халықтың табиғи өсімі.

С) Халық саны, халық құрамы.

Д) Халық өнімі.

Е) Халықтың сапалық көрсеткіштері.

3. Демография ол:

А) Басқа елден көшіп келу.

В) Елден тыс орын ауыстыру.

С) Халықтың көшіп-қонуы.

Д) Халықтың тарихи, саяси, экономикалық, әлеуметттік, заңды, медициналық аспектісінде дамуының жалпы заңдылығы.

4. Миграция ол:

А) Халықтың өлуінің көрсеткіші

В) Халықтың территориялық орын ауыстыруы

С) Халықтық туу көрсеткіші

Д) Басқа елден келу

Е) Шет елге орын ауыстыру

5. Халық саны дегеніміз:

А) Басқа елден келу

В) Белгілі бір аймақта тұратын халықтың сандық өлшенген жиынтығы

С) Кестеде көрсетілген халықтың саны

Д) Орташа халық саны

Е) Белгілі біраймақта тұратын халық

6. Халықтың ортажылдық санының формуласы:

А) К_т=S_орт/N*100

В) К_т=W/S*1000

С) К_т=N/S*1000

Д) К_т=S_орт/К*100

Е) S_орт=(S_б+S_а)/2

7. Халықтың ортажылдық мезеттік қатар үшін хронологиялық формуласы:

А) К_т=S_орт/N*100

В) К_т=W/S*1000

С) К_т=N/S*1000

Д) К_т=S_орт/К*100

Е) S_орт=(1/2S₁+S₂+...+S_n-1+S_n/2)/n-1

7. Халықтың құрамы дегеніміз не:

А) Халықтың табиғи өсімі

В) Халықтың механикалық өсімі

С) Халықтың жалпы өсімі

Д) Бұл қандай да бір белгілері бойынша халық құрайтын адамдардың топқа бөлінуі

Е) Территориясы белгіленген адамдар саны

7. Халықтың ортажылдық туу коэффициентін көрсетіңіз:

А) К_туу=N/S*100

В) К_туу=К/S*100

С) К_туу=N/S*1000

Д) К_туу=S_орт/К*100

Е) К_туу=(S_б+S_а)/2

7. Халықтың орта жылдық арнайы туу фертильдік жас коэффициентін көрсетіңіз:

А) К_туу=N/S*100

В) К_туу=К/S*100

С) К_туу=N/S*1000

Д) К_туу=S_орт/К*100

Е) К_арнтуу=N/S_(15-49)*1000

11. Халықтың ортажылдық өлу кофицентін көрсетіңіз:

А) К_ө=N/S*100

В) К_ө=К/S*100

С) К_ө=М/S*1000

Д) К_ө=S_орт/К*100

Е) К_ө=N/S_(15-49)*1000

12. Халықтың ортажылдық некелік кофицентін көрсетіңіз:

А) К_нек=N/S*100

В) К_нек=К/S*100

С) К_нек=М/S*1000

Д) К_нек=Н/S*100

Е) К_нек=N/S_(15-49)*1000

13. Халықтың ортажылдық некелік арнайы кофицентін көрсетіңіз:

А) К_нек=N/S*100

В) К_нек=Н/S_{15ж және одан да көп}*100

С) К_нек=М/S*1000

Д) К_нек=Н/S*100

Е) К_нек=N/S_(15-49)*1000

14. Халықтың ортажылдық айрылу кофицентін көрсетіңіз:

А) К_айырыл=А/S

В) К_айырыл=А/S*1000

С) К_айырыл=М/S*1000

Д) К_айырыл=Н/S*100

Е) К_айырыл=N/S_(15-49)*1000

15. Эмиграция ол:

А) Елден кеткен халық.

В) Халықтың өлу көрсеткіштері.

С) Халықтың туу көрсеткіштері.

Д) Басқа елден келу.

Е) Басқа елден келу.

16. Иммиграция ол:

А) Біздің елден кету.

В) Халықтың өлу көрсеткіштері

С) Біздің елге келген халық.

Д) Басқа елден келу.

Е) Басқа елден келу.

17. Халықтың механикалық қозғалысының кофиценті:

А) К_{мех.қоз}=(К_кет-К_кел)/S_орт*100

В) К_{мех.қоз}=К_кет/S_орт*100

С) К_{мех.қоз}=(К_кет-К_кел)/S_орт*1000

Д) К_{мех.қоз}=К_кел/S_орт*100

Е) К_{мех.қоз}=К/S*100

18. Еңбек ресурстары дегеніміз не:

А) Еңбекке қабілеттілігі жетпеген адамдар.

В) 15 жасқа дейінгі халық саны.

С) Зеинеткерлікке шыққан адамдар.

Д) 50 жастағы адамдар.

Е) Экономикалық қызметтермен айналысатын немесе жұмысқа жарамды, бірақ белгілі бір себептермен жұмыс істемейтін халық.

19. Физиологиялық жағдай дегеніміз не:

А) Зеинетқерлар жасы.

В) Белгілі бір жасқа сәйкес келетін физикалық даму денгеиі.

С) 15 жасқа келгендер.

Д) 63 жасқа келгендер.

Е) Орта жастағы халық.

20. Еңбек ресурстарының балансы ол:

А) Еңбек ресурстарының бар болуын және оларды қызметтердің салаларына, түрлеріне бөлуін көрсететін көрсеткіштер жүйесі.

В) Еңбек керсеткіші.

С) Өнеркәсіп шаруашылығы.

Д) Миграция көрсеткіші.

Е) Ауыл шаруашылыгы.

21. Еңбек ресурстарының балансы қандай бәлімдерден тұрады:

А) Ресурстік.

В) Бөлуші.

С) Дұрыс жауап жоқ.

Д) Барлық жауабы дұрыс.

Е) Ресурстік және бөлуші.

22. Үй шаруашылықтары, ол:

А) Бір үйде тұратын, материалдық құндылықтарды және пайдаларын біріктіріп, тауар мен қызметтерді тұтынуга бірге шығындар жасайтын адамдар тобы.

В) Халық саны.

С) Халық құрамы.

Д) Мемлекеттің жинаған қорының жиынтығы.

Е) Дұрыс жауабы жоқ.