Птушыная Дарога

Каб птушкі не збіваліся з дарогі, не блукалі ды не

гінулі на дарозе ў Вырай ці з Выраю, Бог пралажыў

на Небе з зорак дарогу, якая дакладна вядзе ў ВыраЙ.

Птушыная Дарога цягнецца праз усё Неба i называецца ў беларусаў яшчэ Гусінаю Дарогаюі (Млечны Шлях), таму што гэтай дарогай ляцяць у Вырай гусі. Па гэтай дарозе кожны год з Беларусі ляцяць усяляюя птушкі, але далятаюць у Вырай толькі тыя, якія не робяць іншым ліха.

Багі і духі багоні

Багонь — месца жыхарства нябесных Багоў. Знаходзіцца гэтая мясціна на сёмым Небе. Адтуль нябесныя Багі кіруюць i назіраюць за ўciм Сусветам.

Багі ведаюць пра ўсё, што творыцца на Гэтым свеце, i ўмешваюцца ва ўсё, што ў iм адбываецца, але не заўсёды caмi, а праз свaix памагатых. Памагатымі галоўных Багоў з'яўляюцца паведачы — Багі i Дyxi, якія выконваюць даручэнні галоўных Багоў. Яны клапоцяцца пра тыя ці іншыя часткі Сусвету, сочаць за зямным гаспадарствам i людзьмі, перадаюць iм волю Багоў, па ix загадзе дапамагаюць ці шкодзяць людзям.

Белбог

Бацькам Багоў з'яўляецца Белбог. Беларусы завуць яго яшчэ Белуном. Белбог зрабіў сабе Неба, а людзям — Зямлю i усё, што на ей. Ён жа гаспадар Выраю.

Людзям Белбог з'яўляецца ў вобразе гожага ciвoгa дзеда з доўтай белай барадою. Ён апрануты ў белае адзенне i заўсёды з кіем у руках. Белбог літасцівы i творыць адно дабро. Напачатку Бог сам прыходзіў да людзей на зямлю. Ён навучаў ix, як жыць на свеце, як працаваць ды здабываць кавалак хлеба.

Белбог справядлівы, але ліхому ніколі не спусціць, ніколі не даруе. Каб ён захацеў, то ўcix Нядобрых Духаў звёў бы са свету. Але не робіць гэтага, каб на людзей быў страх, а то яны б i Бога забылі. Бывае ліхoe i Бога перамагае, але гэта толькі на час, каб потым паказаць, што Белбог мацней за ycix.

Бог над чалавекам з пугаю не стаіць, кожны як хоча можа жыць. Калі хто Бога не баіцца, то ён горай сабакі. Што чалавек без Бога? Цьфу, ды i толью! Сягоння — гад, а заўтра — падла, ад якой толькі нос верне.

Не таго Бог выслухае, хто ўмее добра яго прасіць, а таго, хто можа i не моліцца, а толью шчыра ўздыхне ды падыме вочы да яго. Жыві па-Божаму, на Бога спадзявайся i нікога не бойся, бо мацней за Белбога нікога няма.

Часам Белбог сыходзіць на Зямлю. Ён паказваецца толькі ўдзень, пры сонечным святле, i калі сустрэне ў дрымучым лесе вандроўніка, які заблукаў, выведзе яго на вялікую дарогу. Без Белуна цёмна ў лесе.

У час жніва ён любіць паяўляцца на нівах i нават дапамагае жнеям. Любіць Бялун i пажартаваць, але заўсёды па-дабраму, i робіць багатыя падарункі. Ён можа раптоўна з'явіцца ў жыце з вялікім мехам на носе. Высачыўшы добрага работніка ці работніцу, падзаве да сябе рукою i просіць уцерці яму нос. Як толью чалавек дакранецца да носа, з меха раптам пасыплецца золата i Бог знікне. Пра такога шчасліўца беларусы кажуць, што ён пасябраваў з Белуном.

Белбог мае сына, які завецца Перуном.

Пярун

Пярун — сын Белбога, захавальнік нябеснага агню. Гэта велічны, статны, высокага росту мужчына з

чорнымі валасамі i доўгай залатой барадою. Седзячы

на грамавых жорнах, якія нясуць Гарцукі, ён раз'язджае па небе. Пярун узброены молатам i лукам-вясёлкай са стрэламі-маланкамі. Стрэламі, пушчанымі з лука, ён забівае памагатых Чарнабога, якія нагрувашчваюць велізарныя хмары, каб закрыць сонца, сарваць месяц, сабраць у хмары пітво жыцця - ваду. Ударамі каменнага молата Пярун разбівае хмары, i апладняльная вада льецца на Зямлю. Памагатыя Чарнабога разбягаюцца i хаваюцца па ўciм Свеце, i тады Пярун пачынае на ix паляванне.

Як Пярун кідае стрэлы-маланкі, дык усё баіцца, дрыжыць, нават дождж палохаецца i пачынае бы з вядра іціць. Маланкі-стрэлы бліскаюць не роўна, а касіцамі, бо Нядобрыя Дyxi хочуць ухіліцца, таму страла за імі ляціць умітуські. Стрэлы забіваюць, а агонь спальвае. Свае ўдары Пярун скіроўвае часцей за ўсё на горы, дзе звычайна збіраецца плойма Нядобрых Духау.

Нядобрыя Ayxi ведаюць, што Пярун любіць чалавека i беражэ яго, таму яны кідаюцца ў жытло людзей, каб схавацца там. Тады Пярун знішчае i жытло чалавека. За страты ад пажару ён багата ўзнагароджвае. Калі здарыцца, што страла трапіць у чалавека, то Бог узнагародзіць яго за тое ў будучым жыцці. Душа чалавека, забітага Перуном, адразу ідзе ў Вырай.

У Перуна ёсць жонка. Гэта Багіня лета, якую завуць Цётка-Грамаўніца. Яна прыгожая, мажная, сталая жанчына, якая з'яўляецца беларусам на полі. Галава яе прыбрана спелымі каласамі, у руках спелыя плады.

Служаць Перуну Духі-памагатыя — Гарцукі. У вольны час яны жывуць у вялікіх гарах. У час усходу i захаду сонца гуляюць па гарах. У поўдзень Гарцукі стралою носяцца на конях па палях i лясах. Ноччу, калі наступае час Чарнабога i яго памагатых, Гарцукі ў выглядзе розных драпежных птушак лятаюць у паветры, выконваючы даручэнні Перуна.

Памагатыя Перуна — магутныя дyxi. Гарцукі здольныя ўтвараць вятры, буры, віхуры.