
- •Фармакология -1-1 .Кіріспе . Жалпы рецептура
- •Жеке фармакология
- •Нитрофурган туындылары
- •Антибиотиктер.
- •1. Карбапенемдер (I буыны: имипене, «тиенам, «примаксин», II буыны: меропенем).
- •2. Макролидтер
- •3 Тетрациклиндер.
- •4. Левомицетин (хлорамфеникол) тобы.
- •5. Аминогликозидтер.
- •6. Полимиксиндер
- •7. Әртурлі топтағы антибиотиктер
- •1. Гликопептидтер: ванкомицин (эдицин), тейкопланин (таргоцид).
- •2.Синтетикалық микробқа қарсы дәрілер
- •3. Туберкулезға қарсы дәрілер.
- •4.Мерезге қарсы (сифилиске қарсы) дәрілер
- •5. Саңырауқұлақтарға қарсы дәрілер
- •6. Вирусқа қарсы дәрілер.
- •7. Қарапайымдыларға қарсы дәрілер
- •8. Құрттарға қарсы (антигельминтті) дәрілер.
- •2.Құсық шақыратын және құсыққа қарсы әсер ететін дәрілік заттар. (анорексигенді дәрілер).
- •2. Құсық шақыратын дәрілік заттар көп.
- •3.Асқазанның шырышты қабаттарына әсер ететін дәрілік заттар.
- •2. Асқазандағы тұз қышқылының секрециясын тежейтін дәрілік заттар.
- •4. Ұйқы безінің секрециясы бұзылғанда әсер ететін дәрілік заттар.
- •Синтетикалық препараттары: фенолфталеин, изафенин, бисакодил (дульколакс), гутталакс.
- •Шеткерлік жүйке жүйесіне әсер ететін дәрілік заттар
- •А. Афферентті иннервацияға әсер ететін дәрілер
- •Б. Эфферентті иннервацияға әсер ететін дәрілер
- •Холинергиялық жүйелерді тітіркендіргенде байқалатын негізгі әсерлер :
- •1. Холинергиялық синапстарға әсер ететін дәрілер
- •2. Адренергиялық синапстарға әсер ететін дәрілер
- •Дофаминергиялық дәрілер
- •Орталық жүйке жүйесіне әсер ететін заттар.
- •Хирургиялық наркоз:
- •2. Этил спирті
- •3. Ұйықтататын дәрілер
- •5.Паркинсонизмге қарсы әсер ететін дәрілік заттар.
- •6. Анальгетиктер
- •Наркотикалық анальгетиктердің антагонистері: налорфин, налоксон, налтрексон.
- •2. Наркотикалық емес анальгетиктер
- •2. Пиразолон туындылары: антипирин, амидопирин, анальгин.
- •Салицил қышқылының туындылары: метил салицилаты – сұйық зат, сыртқа қолданылады, мазьдердің линименттердің құрамына кіреді, артирит, миоз емдейді.
- •2. Басқа топқа жататын дәрілік заттардың туындылары:мепротан (мепробамат), амизил, оксилидин, мебикар, триоксазин.
- •3. Седативті әсер ететін дәрілік заттар. (тыныштандыратын)
- •4. Антидепрессанттар
- •8. Аналептиктер.
- •Жүрек – қан тамыр жүйесіне әсер ететін дәрілер
- •Тез әсер ететін препараттар (жіті жүрек қызметінің жеткіліксіздігінде қолданылады)
- •Жүректің β1 – адренорецепторларын қуаттандыратын: дофамин, добутамин.
- •Фосфодиэстераза ингибиторлары: амринон, милринон.
- •2. Антиаритмиялық дәрілік заттар
- •Тахиаритмияны басатын дәрілір
- •Жүрек ишемиялық ауруында қолданылатын дәрілік заттар. (Антиангинальды дәрілер)
- •Стенокардия ұстамасының алды налу үшін қолданылатын дәрілер:
- •Оксигенотерапия.
- •1.Буыны:каптоприл(капотен);
- •2.Буыны:эналаприл(ренитек,энам),лизиноприл(привинил,диротон),рамиприл(тритаце),циллазаприл(инхибес),периндоприл(престариум),фозиноприл(моноприл)трандолаприл(гоптен)
- •1.Атерогенді липопротеиндердің түзілуін тежейтін дәрілер.
- •2Катаболизмді және холестериннің шығарылуын күшейтетін дәрілер.
- •1.Атерогенді липопротеиндердің түзілуін тежейтін дәрілер:
- •2. Катаболизмді және холестериннің шығарылуын күшейтетін дәрілер.
- •5. Несеп айдаушы дәрілер (диуретиктер)
- •Подаграны емдеу үшін қолданылады:
- •Жөтелді басатын дәрілер.
- •4. Бронхолитикалық дәрілер.
- •Өкпе ісінуінде қолданылатын дәрілер.
- •Миометрияның жиырылу белсенділігін қуаттандыратын дәрілер (Утеростимуляторлар)
- •Тек миометрия тонусын жоғарлататын дәрілер
- •Миометрияның тонусы мен жиырылуын төмендететін дәрілер.
- •I. Эритропоэзды күшейтетін дәрілер
- •II. Лейкопоэзды күшейтетін дәрілер
- •III.Гемостаз жүйесіне әсер ететін дәрілер
- •1. Тробоциттердің агрегациясын (бірігуі) және адгезиясын (жабысуы) күшейтетін дәрілер:
- •2. Қан ұюын төмендететін дәрілер (Антикоаугулянттан).
- •Зат алмасу процесін реттейтін дәрілер Гормонды және олардың синтетикалық алмастырғыш және антагонисті препараттары
- •1. Гипофиз гормондарының препараттары
- •2. Қалқанша безі гормондарының препараттары (антитиреоидты дәрілер)
- •3. Қалқансерік безінің гормонды препараттары
- •4. Ұйқы безі гормондарының препараттары және ауыз қуысы арқылы енгізілетін диабетке қарсы дәрілер
- •Ауыз қуысы арқылы енгізілетін диабетке қарсы дәрілер
- •5.Бүйрек үсті безінің қыртысының гормондарының препараттары
- •6. Жыныстық гормондарының препараттары Әйелдің жыныстық безінің препараттары
- •Ұрықтануға қарсы ауыз қуысы арқылы енгізілетін дәрілер (Контрацептивтер)
- •Еркектің жыныс гормонының препараттары (андрогенді препараттар)
- •Анаболитикалық стероидтар
- •8. Витаминді препараттар (Дәрумендер)
- •Суда еритін витаминдер
- •Майда еритін витаминдер
- •Поливитаминдер
- •Қабыну және аллергия процестеріне әсер ететін дәрілер
- •1. Қабынуға қарсы дәрілер
- •Стероидты қабынуға қарсы дәрілер (сққд)
- •2. Аллергияға қарсы дәрілер
Нитрофурган туындылары
Furacilinum –фурацилин(Б) адам ағзасына уыттғы аз, грамм оң, грамм теріс микроорганизмдер мен қарапайымдыларға белсенділігі жоғары.
Регенерация - жаңару, қайта өсу; Жергілікті әсер еткенде тітіркендіргіш әсер көрсетпейді және тіндердің жаңа өсуін тездетеді. 0,02% (1:5000) су ерітіндісі қабынуға қарсы ауыз қуысын және тамақты шайқауға қолданамыз, фурацилиннің 0,066% (1:1500) спиртті ерітіндісін созылмалы іріңді отитте (құлақтың қабынуы) қолданамыз.
Мазь - 0,2%. Таблетка түрінде 0,02 (1таб. ½стақан жылы суға) шаю үшін қолданамыз. Таблеткасы 0,1гр - нан бактериялы дизентерияда ішке қолданамыз.
Бояғыштар: грам оң кокктарға әсер етеді, уытты емес, теріні тітіркендірмейді.
Viride nitens-бриллиантовый зеленый-зеленка:1-2% сулы және спиртті ерітіндісі операцияның кесілген жерін, жараларды, сыртқы тері іріңді жараларын (пиодермия - артрит дерттерінен аяқ пен қолдың, буындардың жара болуы) жууға, көздің кіпігін де (блефарит - кірпіктің қабынуы, бастың қайызғағынан пайда болатын дерт) жуамыз.
Aethacridini lactase - этакринді лактаты - этакрина лактат (риванол) (Б) 0,05-0,2% ерітінділері сыртқа ашық жаралардыденедің тесіктерін, күйіктерді жууға, шаюға арналған. 0,1%спиртті ерітіндісі, 1% мазі 5-10% пастасы, 2,5% себілтпесі бар.
Nethylenum coerulenum - метиленовый синий: сулы: сулы 0,02% ерітіндісі қуықты жууға арналады; спиртті 1-3% ерітіндісі сыртқа қолдануға арналады. Метиленовый синий препараты цианидттермен, көміртек тотықтарымен күкіртті сутегімен, нитриттермен уыттанғанда (хромосмон препаратын) қолданады.
Қышқылдар мен сілтілер.
Acidum broicum - бор қышқылы – антисептикалық тиімділігі жоғары емес. Спиртті 3% ерітіндісі құлаққа арналған тамшылар ретінде, созылмалы отитте; сулы 2-4% ерітіндісі көзді жууға, примочка жасауға арналған, кейде ауыз қуысын жуамыз; глицирин 10% ерітіндісі тері құрғағанда және кольпитте (кольп -қынаппен байланысты) қолданады; 5% мазь педикулезде - биттегенде .
Салицил қышқылы: спиртті ерітінділері мен маздер, паста, себілгіштер, сүйелді кетіретін ерітінділердің қосылыстарына кіреді, (Салипод) сүйелдің лейкопластрлерінің құрамына кіреді.
Бензой қышқылы: сыртқа фунгицидтік (саңырауқұлақтарға қарсы) әсері бар.
Solution Ammonii caustici 10%-10% аммиак ерітіндісі - нашатырный спирт-сілтілік қасиеті болғандықтан жуғыш қасиеті болады да хирургияда қол жууға Спасокукоцкого - Кочергин (0,5%ерітіндісі) әдісі бойынша қолданамыз. Естен танғанда тітіркендіргіш қасиеті тыныс алуды ынталандырғандықтан қолданады.
Детергенттер: сыртқы тиімділігі мол тазартқыш заттар, барлық заттарды тазартады және микробтарға қарсы жоғары тиімділігімен белгілі. Хирургиялық құрал - жабдықтарды заласыздандыру үшін жиі қолданамыз, хирургтың қолын және операцияға кесетін жерді тазартамыз, науқастың қолданған құралдарын тазартамыз. Ақуыздың жоғары концентрациясы бар жерлерде (науқас зиянды заттар, ірің бөсе) қолданбаймыз, себебі тиімділігі төмен. Детергенттердің уыттығы аз, тітіргендіргіш қасиеті жоқ.
Катианды детергенттер антибактериялы тиімділігі жоғары.
Церигель және дегмицид медицина саласында істейтін жұмыскерлердің қолдарын жуады.
Роккал қол жуу және 0,1% ерітіндісі құрал –жабдықтарды жуу үшін 1%ерітіндісі операция жасайтын жерді заласыздандыруға 0,025% ерітіндісі сыртқы жараларды жууға арналады.
Мирамистин - жұқпалы жыныс жараларына 0,01% ерітіндісі алдыналу шаралары үшін қолданамыз.
Анионды детергенттер тиімділігі төмен (катиондармен сәйкес келмейді): жасыл сабын тері қабаттарын тазарту үшін қолданамыз.
Химиотерапевті әсер ететін дәрілік заттар.
Химиотерапевті дәрілік заттарға инфекция қоздырғыштарына қарсы спецификалық әсер көрсететін, алдын алу шаралары мен емге қолданылатын дәрілік заттар. Ең алғашқы химиотерапиялық дәрілік заттарды неміс ғылымы П.Эрлих XX ғасырдың басында мышяктың синтезделінген қатарынан қосылыстарды мерез (сифилис) дертін емдеп және бірнеше протозойтты (протозоология - бір клеткалы аңдар) инфекцияларға қарсы қолданды. Әрі қарай сульфаниламидті препараттарды (Домагк, 1932ж.) және антибиотиктерді (А.Флеминг,1929ж.), ал 1940ж.Флори мен Чейн пинициллинді таза күйінде алды .Химиотерапевтік дәрілік заттардың инфекция қоздырғыштарына таңдамалы әсер етуі олардың химиялық құрамымен, әсер ету спектріне байланысты болып табылады.
1.Антибиотиктер .
2.Синтетикалық құрылымы бар микробтарға қарсы әсер ететін дәрілік заттар.
3.Туберкулезге қарсы әсер ететін заттар.
4.Спирохетоздарға (сифилиске)қарсы әсер ететін заттар.
5.Саңырауқұлақтаға әсер ететін заттар.
6.Вирустарға қарсы әсер ететін заттар.
7.Протозойдқа қарсы әсер ететін заттар.
8.Гисттерге(антигельминтті)қарсы әсер ететін заттар.
Инфекциялы дерттерді жақсы емдеу үшін химиотерапиялық негізгі принциптер :
1.Қоздырғышқа сезімталдығы мол препараттарды қолдану.
2.Алдын ала емдеу.
3.Оптималды дозаны қолдану және дәрілік заттарды қабылдау уақытын дәлдеп сақтау,ең жәйлі енгізу жолдарын тағайындау.
4.Дерттің белгілерін мүлдем кеткенше және 2-3 (бактериологиялық толық жазылғанша)күн қоса емдеген жөн.
5.Емделудің әртүрлі түрлерін қолданамыз.
6.Рецедивтердің алдын алу үшін-қосымша тағы да әрі қарай емделеміз.