
- •Қысқартылған сөздер тізімі
- •I тарау. Жалпы иммунология
- •1. Иммунология пәні, мақсаты мен міндеттері
- •1.1 Иммунологияның даму тарихы
- •Иммунология - адам организмінің ішкі тұрақтылығының өзгерістерін тексеретін ғылым болып қалыптасты.
- •1.2. Иммунитет туралы ұғым
- •1.3. Табиғи иммунитет жүйесі.
- •Иммундық жүйе
- •2.1. Жасушалық иммунитет жүйесі
- •3. Антигендер мен антиденелер
- •3.1. Антигендер түрлерi, сипаттамалары
- •3.2. Антиденелер - иммуноглобулиндер
- •4. Иммунды қабілетті жасушалар
- •5. Цитокиндер – иммунитет жүйесінің реттеуштері
- •Лимфоциттердің простагландин синтездейтін қабілеті жоқ.
- •6. Иммундық жауап және иммундық торшалардың өзара байланыстары
- •6.1. Иммундық жауап
- •6.2. Иммундық жасушалардың өзара байланыстары
- •Макрофаг
- •6.3. Апоптоз
- •7. Антиидиотиптер, антиидиотиптік торап
- •Комплемент жүйесі
- •Комплемент жүйесінің альтернативтік жолмен белсенуі
- •Комплемент жүйесінің компоненттерінің комплекстері және биологиялық белсенді бөлшектері
- •9. Сілемейлі қабық қорғанысы
- •10. Иммундық комплекстер
- •11. Гистосәйкестік жүйесі
- •12. Иммунологиялық толеранттылық
- •13. Иммундық тапшылықтар
- •13.1. Ілкі және салдарлық иммундық тапшылықтар (ит) жіктелуі
- •V. Зат алмасудағы тұқым қуалайтын аномалия
- •Vі. Комплемент жүйесінің тапшылығы
- •Vіі. Фагоцитоздың тапшылығы
- •Vііі. Жергілікті иммунитет патологиясы
- •13.2. Ілкі иммундық тапшылықтар (іит)
- •13.3. Антиденелер өндірілуінің ақаулары.
- •3. Жалпы вариабельды иммунды тапшылығы (жви).
- •Тимомаға байланысты иммундық дефицит.
- •13.5. Ілкі жасушалық иммундық тапшылықтар
- •Айырша без гипоплазиясы (Ди Джордж аномалиясы)
- •13.6. Өзге ақауларға байланысты иммундық тапшылықтар
- •Комплемент жүйесінің тапшылығы.
- •13.7 Ілкі иммундық тапшылықтың жұқпалы асқынулары
- •14. Салдарлық иммундық тапшылықтар (сит)
- •14.1. Салдарлық иммундық тапшылықтарының даму жағдайлары
- •14.2. Салдарлық иммундық тапшылықтың жіктелуі
- •1. Құрама (комбинированные) сит
- •3. Лимфокиндер мен оның рецепторлары тапшылығының синдромдары.
- •3.2. Пангипогаммаглобулинемия.
- •III. Аралас иммундық тапшылығы
- •I. Комплемент жүйесінің тапшылығы
- •II. Фагоцитоз тапшылығы
- •15. Иммундық тапшылықтар түрлері
- •16. Жұқпалы аурулардағы иммундық тапшылықтар
- •16.1. Аитв-жұқпасы
- •Аитв-жұқпасының клиникалық жіктемесі (в.И. Покровский, 1989)
- •16.2. Өзге жұқпалы ауруларда болатын иммундық өзгерістер
- •1. Бауыр аурулары және иммундық тапшылық.
- •(А.Г. Коломиец және басқалар, 1992)
- •3. Бактериальды инфекциялардың салдарлық иммундық тапшылықтар
- •17. Қатерлі өспелер және иммундық тапшылық жағдайлар
- •17. 1. Ісік иммунологиясы
- •Эмбриондық ісік антигендері
- •18. Зат алмасуы бұзылғандағы салдарлық иммундық тапшылықтар.
- •19. Көз ауруларындағы иммундық тапшылықтар.
- •20. Хирургиялық операциялардан және жарақаттардан кейінгі иммундық бұзылыстар
- •21. Фертильділіктің иммунологиясы
- •21.1. Жүктіліктің иммунопатологиясы.
- •21.2. Иммунологиялық факторлардың бедеулік дамуындағы рөлі.
- •22. Аутоиммунды бұзылыстар
- •Иммундық статусты бағалау
- •1. Инфекциялық синдром
- •2. Аллергиялық синдром
- •3. Аутоиммунды синдром.
- •4. Иммундық торшалардың көбею синдромы
- •Екі деңгейлі иммунологиялық тексеру
- •23.1. Ілкілік иммундық тапшылықты бағалау.
- •23.2. Гуморальдық иммунитеттің бұзылуын бағалау.
- •23.3 Жасушалық иммунитеттің бұзылуын бағалау.
- •23.4 Туа болған және жүре дамитын комплемент компоненттерінің тапшылығы
- •23.5 Фагоцитоз жүйесінің бұзылуы.
- •24. Иммундық статусты тексеру картасы
- •Нейтрофильді гранулоциттер жүйесі
- •Лимфоциттердің қызметінің белсенділігі
- •25. Иммунитет бұзылыстарын емдеу.
- •Иммунитетті ширату
- •25. 2. Иммунитет белсендіретін препараттардың жіктемесі
- •1. Табиғи қорғаныс факторлары:
- •2. Моноциттер/макрофагтар ширатушылары:
- •25.3. Иммунотропты препараттардың сипаттары
- •26. Цитокиндердің емдік әсерлері
- •27. Иммунитет тежейтін препараттар және цитостатиктер.
- •28. Спецификалық (телімді) иммунотерапия және иммунопрофилактика
- •28.1. Спецификалық (телімді) иммунопрофилактиканы жүргізудің қағидалары
- •29. Аллергия мен иммунитет механизмдерінің бірлестігі
- •29.1. Аллергиялық реакциялардың этиологиясы мен патогенезі
- •29.2. Гиперсезімталдық реакциялары
- •(П. Джеллу және Кумбс 1964)
- •Гиперсезімталдықтың анафилакциялық реакциясының түрі.
- •29.3. Гистамин және антигистаминдік преператтар
- •30. Аллергоздардың диагностикасы
- •31. Аллергиялық ауруларды емдеу қағидалары
- •IV тарау. Аллергоздар
- •32. Поллиноздар
- •33. Тағамдық аллергия
- •34 Микоздық аллергия
- •35. Дәрілік аллергия
- •Дәрі асқынуларының патогенездік жіктелуі (е.С. Белозеров, 1989)
- •Дәрілік аллергия
- •Токсикалық реакциялары:
- •3. Дәрі асқынуларының клиникасы
- •36. ЖӘндіктік аллергия
- •37. Гельминттік аллергия
- •38. Вакциналық және сарысулық аллергиясы
- •39. Аллергиялық риниттер
- •Аллергиялық синуситтер.
- •40. Құлақтың аллергиялық аурулары
- •41. Бронх демікпесі
- •42. Студенттердің білімін тексеруге арналған тест тапсырмалары
- •Жалпы және клиникалық иммунология тақырыптарынан тест тапсырмаларының дұрыс жауаптары
- •Клиникалық аллергология тақырыбынан тест тапсырмалары
- •1. Аллергия – бұл:
- •2. Аллергологиялық кабинеттің негізгі міндеттеріне не кірмейді?
- •3. Атопия-бұл:
- •4. Гаптен - бұл:
- •Клиникалық аллергология тақырыптары бойынша тест тапсырмаларының дұрыс жауаптары
- •43 Тұжырым
- •Айырмашылығы
- •43. Иммунологиялық терминдердің қысқаша түсіндірме сөзігі
- •Әдебиеттер
3. Лимфокиндер мен оның рецепторлары тапшылығының синдромдары.
Белгісіз түзілу кемістігі:
а) интерлейкин-2-нің;
б)ИЛ-2-нің рецепторының;
в) ФПМЛ;
г) -интерферонының;
д) лимфокиннің және басқалардың.
Бұлар бірнеше рет қайталап тексергенде белгілі болады. Лимфокин құратын белсенділікті бір Т-клетка өніміне есептеген жөн.
3. В- жасушалық тапшылықтар.
3.1. В-жасушалық ісіктердің салдарлық иммундық тапшылығы (плазмоцитома, Вальденстрем ауруы, В-лимфолейкозы, лимфомалар).
3.2. Пангипогаммаглобулинемия.
Белгілері: лимфа түйіндері атрофияға шалдыққан, лимфоидты фолликулалардың гипоплазиясы мен қан сарысуындағы гаммаглобулиндер мөлшері азайған, табиғи және иммунды антиденелер деңгейі төмендеген, қандағы және басқа биологиялық сұйықтардағы (сілекей, басқадай) IgG, IgM, IgA иммуноглобулиндердің деңгейі азайған. Т-лимфоциттердің деңгейі және белсенділігі қалыпты немесе шамалы төмендеген.
Клиникасы: тыныс алу жолының, өкпенің, басқадай органдардың бактериальды қайталамалы жұқпалары (сепсис) жиі кездеседі.
3.3. Дисиммуноглобулинемиялар.
Иммуноглобулиндердің арасында өзгерістер байқалады; біреулері төмендейді, ал басқалары қалыпты немесе көбеюі мүмкін.
Клиникасы- жұқпалар қайталануы.
3.4. Антиденелердің тапшылық синдромы.
Белгілері: белгілі бір жұқпаның қоздырушыларына антиденелер жоқ болады. (Мысалы, стрептококке, балалардың гемофильді таяқшасына). Жұқпалар қайталанумен жүреді.
3.5. Секреторлы IgA-ның тапшылығы.
Сілекейде, трахеобронхиальдық, ішек және басқадай секреттерде IgA жоқ (не өте аз).
Клиникасы: созылмалы бронхит, парадонтоз. Созылмалы тонзиллит, отиттер және басқалар.
3.6. IgG-ның субкластарының тапшылығы.
IgG1, G2 (балаларда) және G3 (кейде) тапшылығы IgA тапшылығымен қосылып келеді.
Клиникасы - бактериальды жұқпалар. Бұлар ілкі иммунитет тапшылығына ұқсас.
4. Табиғи киллерлердің тапшылығы.
Табиғи киллерлердің азаюымен анықталады.
5. Макрофагтардың және гранулоциттердің тапшылығы.
5.1. Миелоздардағы салдарлық иммунитет тапшылығының синдромы.
5.2. Макрофаг-моноциттердің гиперактивтілік синдромы.
Белгілері: моноцитоз болуы мүмкін, биологиялық сұйықтарда ИЛ-1 көбейген, қызба синдромы; артриттер және әртүрлі мүшелерге орналасқан қабынулар.
5.3. Пангранулоцитопения: гранулоциттер тапшылығы.
Агранулоцитоз және нейтрофилопения. Нейтрофилдер қанда өте аз болады.
Варианттары: аутоиммунды, аллергиялы, токсикалы инфекциялық процестер.
Клиникасы: іріңді-сепсисті аурулар, шырышты қабықтың жалқақтануы.
5.4. Гиперэозинофилия синдромы.
Белгілері: қанда, тінде, секреттерде эозинофильдердің көбеюі. Клиникасы: аллергиялы, аутоиммунды, паразитарлы аурулар.
5.5. Нейтрофильдер рецепторларының және адгезия молекулаларының тапшылығы.
Белгілері: рецепторы мен адгезия молекулалары бар нейтрофильдердің жоғалуы немесе азаюы. Нейтрофильдердің клеткаларға және мүше үстіне жабысуының төмендеуі.
Клиникасы: іріңді-сепсистік аурулар.
5.6. Нейтрофильдердің хемотаксистік белсенділігінің синдромы.
Белгілері: олардың кенеттен және демеушінің әсерінен қозғалуының азаюы. Клиникасы: бактериалық іріңді-сепсистік процестер.
5.7. Нейтрофильдердің метаболизмдік белсенділігінің тапшылығы.
Белгілері: НСТ тесттің қалыпты және белсендірілген көрсеткіштерінің төмендеуі, миелопероксидаза және басқа ферменттердің белсенділігінің төмендеуі.
Клиникасы: миелоздағы салдарлық иммундық тапшылық.
5.8. Нейтрофильдердің жұту белсенділігі фагоцитарлық сан мен индексінің азаюынан нашарлайды.
5.9. Нейтрофильдердің қорыту функциясының нашарлауы. Микроорганизмдерді қорыту нашар немесе тіпті жоқ.
Клиникасы: тері және басқа органдардың қайталанулы процестері.
6. Комплемент жүйесінің тапшылығы.
6.1. Гипокомплементемия синдромы.
Белгілері: қан комплементтерінің гемолиздік белсенділігінің төмендеуі, иммундық комплекстердің шамадан тыс көбеюі; аутоиммундық, аллергиялық және жұқпалы процестер дамиды.
6.2. Комплементтің кейбір жеке факторларының жетіспеуі ілкілік иммундық тапшылыққа ұқсас.
7. Тромбоциттер жүйесінің тапшылығы.
7.1. Тромбоцитопениялық синдром:
Антитромбоциттік антиденелермен жүретін (аутоиммундық, аллергиялық, жұқпалық) процестер.
Тромбоциттердің функциялары мен адгезиясының бұзылуы.
Клиникасы: тромбоцитопениялық пурпура. Салдарлық иммундық тапшылықтың ағымы қалыпты жағдайда жеделдеу, қайталанумен, ремиссиямен жүреді. Кортикостероидтермен (үлкен дозамен), иммуносупрессорлық препараттармен емдегенде жедел екіншілік иммунитет тапшылығы дамуы мүмкін. Жедел иммунитет тапшылығы тез арада жеделдеу, созылмалы түріне ауысады.
Салдарлық иммунитет тапшылығы жеңіл, орташа және ауыр болуы мүмкін. Иммунитет көрсеткіштерінің азаюына қарай: 15-30% төмендегенде – 1-сатылы (ступень), 35-55%-ы ІІ-сатылы (ступень), 65%-тен көбі ІІІ-сатылы (ступень) иммунитет тапшылығы деп аталынады.
Иммундық тапшылықты Е.С.Белозеров, А.А. Шортанбаев (1992) арнайы және бейспецификалық звеносының иммундық тапшылықтары деп бөледі.
Арнайы звеноның иммундық тапшылығы:
Антиденелер тапшылығы (В-жасушалық )
Гипогаммаглобулинемия а) селективті жасушалар;
б) транзиторлы;
в) селективті LgА кемшілігі
г) гипер LgМ-нің тапшылығы
II. Т-клеткалық иммунитет тапшылығы
2.1. Ди-Джорджи синдромы
2.2. Созылмалы тері-шырышты қабық синдромы