27. Культура беларуси першай паловы19 ст

После присоед. бел. земель к Рос-сии национально-культурное разв Б проходило в новых условиях, связ. с формир капиталистич произв-ных отнош. В ней происходили серьезные кач изменения. Была нарушена религиозная монополия в культуре. Она все больше принимала светский характер. Отличит. чертой разв.культуры Б. было усиление в первой трети 19 в. ее полонизации. Это было обусловлено политикой императора Александра I, которая была направлена на становл. польской гос-ти, и нашла поддержку среди польс-кого магнатства и полони-зированной шляхты. Польский язык был языком образованного населения, языком просвещения, лит-ры и театра. В Б. проводилась по-литика распростр. рус культуры. Культура Б. отражала соц. стр-ру общ-ва. Составными частями ее были магнатская культура, поме-стно-дворянская культура сред-ней и мелкой шляхты, культура мещан и населения городов и местечек, крестьянская культура. В соответствии с реформой просвещения 1803 - 1804 гг. школьная система строилась по принципу едва и преемственности. В каждом губернском городе создав. гимназия, в уездном - уездное учили-ще, в деревнях - церковно -приходские школы. Все учебные заведения бел. губерний вошли в состав Виленского учебного округа и стали подчиняться Виленскому университету, кот. осущ. контроль за работой школ, его преподаватели готови-ли программы обучения, писали учебники. После восстания 1830 - 1831 гг. царское прав-во меняет политику в области образования. 1 мая 1832 г. был закрыт Ви-ленский университет. В Вильно остается Медико-хирургическая Академия, созданная на базе мед фак-та (работает до 1840 г.). Обуч. во всех типах школ переводится на рус яз. Учителя, не владеющие русским языком, отстраняются от препода-вания. В культуре Б. первой половины 19 в. значит. место принадлежало театру. Разв. любительское и проф театральное искусство. Первая пол 19 в. явилась нач. сбора и публикаций бел народной песни, попытки ее композиторской и концертной обра-ботки. Таким образом, в условиях полонизации и руси-фикации бел. народ сумел сохр этнический облик, формир. и разв нац. культуру, которая проявилась в становл бел яза, новой бел ли-ры и искусства.

28. Адмена прыгоннага права и иншыя буржуазныя рэформы у беларуси

Дзве галоўныя прычыны абумовiлi адмену прыгоннага права ў Расii: iснаванне прыгоннiцтва стрымлiвала эканамiчнае развiцце дзяржавы; узрастанне антыпрыгоннiцкага руху, перш за ўсе сярод сялянства, пагражала моцным сацыяльным выбухам. Стала вiдавочна, што прыгоннiцкая сiстэма гаспадаркi значна праiграе капiталiстычнай.Ва ўрадавых колах у рэшце рэшт зразумелi, што час адмены прыгоннага права наспеў. Рэформу вырашана было пачаць з заходнiх губерняў.19 лютага 1861 г. Аляксандр II зацвердзiў заканадаўчыя акты, якiя тычылiся адмены прыгоннага права i звярнўся да народа з "Манiфестам". У адпаведнасцi з "Манiфестам" селянiн адразу атрымлiваў асабiстую свабоду i шэраг грамадзянскiх правоў.Для непасрэднага правядзення рэформы на месцах стваралiся спецыяльныя органы - павятовыя мiравыя з'езды i губернскiя па сялянскiх справах установы.Калi да рэформы ў селянiна зямлi было звыш вышэйшай нормы, то памешчык меў права адрэзаць лiшак на сваю карысць. Свой палявы надзел зямлi сяляне павiнны былi выкупiць ва ўласнасць. У вынiку сяляне станавiлiся даўжнiкамi дзяржавы i на працягу 49 гадоў павiнны былi выплочваць выкупныя плацяжы разам з працэнтамi за пазыку. Паўстанняе 1863-1864гг. прымусiла ўрад унеслi iстотныя змены ў ажыццяўленне сялянскай рэформы на Беларусi. Тут уводзiўся абавязковы выкуп сялянскiх надзелаў; спынялася часоваабавязанае становiшча сялян, яны станавiлiся ўласнiкамi; выкупныя плацяжы знiжалiся; былi створаны павятовыя паверачныя камiсii для праверкi i выпраўлення ўстаўных грамат; у адпаведнасцi з законам 1867 г. дзяржаўныя сяляне на Беларусi пераводзiлiся з аброку на выкуп i станавiлiся ўладальнiкамi сваiх надзелаў.