6.Факторингтік келсім шарт.

• Борышты өндіріп алу құқығын қайта сату.

• Сенімхат жөніндегі коммерциялық операциялар.

• Несиеге сатқаны үшін ақша алумен байланысты қызмет көрсету.

Факторинг өзінің міндеттерін фактор-делдалға беретін кәсіпкерлік фирмаға оның несиелік тәуекелділігін төлемдердің түсуіне кепілдік алуына мүмкіндік береді.

7.Биржалық келісім шарт-мұндай келісім шарт кезіндегі тәуекелділікті төмендету жолдары:

• Опциондық бағамен тауалар мен қызмет көрсеткіштерді табу.

• Бағасы жоғрылап бара жатқан тауарларды сатып алуға фъючерлік келісім шарт құру.

4.3.Кәсіпкерлік тәуекелдікті сақтандыру.

Сақтандыру жеке және заңды тұлғалардың мүліктік қызығушылықтарын тәуекелдік болған кезде сақтандыру жарналынан құрылған ақшалай қор есебінен акша болу арқылы сақтандыру. Негізгі сақтандыру тәуекелдікті беру әдісіне жатады. Себебі, тәуекелдікті беру барысында келісімшарт құрылады да, тәуекелдікті кабылдаушы ретінде сақтандыру компаниясы болады. Кәсіпкерлік фирманың шотының жабу үшін ақшалдай ресурстарды басқа қайнар көздерден қарағанда сақтандыруға болады. Немесе шығындарды жабу үшін компаниялардың кей жағдайларда өздерінің қаржылары жеткілікті болады. Сақтандырудың бірнеше шектеулері бар.

1. Баға. Кейбір жағдайда тэуекелдікті өз мойнына алатын

сақтандырушы сақтандыру үшін тым жоғары бағаны тағайын

дайды.

Кәсіпкерлік фирма сақтандыру келісім шартын бекіту үшін сақтандыру компаниясына бекіту үшін жазбаша өтініш береді. Келісім шарттың бекіту фактісі болып сақтандыру куәлігі немесе сертификаты б.т. сақтандыру куәлігінде мыналар көрсетіледі.

1. Құжат аты;

2. Сақтандыру компаниясының банктік реквизиті, аты, заңды мекен жайы;

3. Сақтандырушының аты, оның мекен жайы;

4. Сақтандыру объектісі;

5. Сақтандыру сомасының көлемі;

6. Сақтандыру тәуекелділігі;

7. Сақтандыру төлемінің мөлшері, мерзімі жэне оны енгізу тәртібі;

8. Келісім шоттың әрекет ету мерзімі;

9. Келісім шартты тоқтату немесе өзгерту тәртібі; ІО.Екі жақ келесімі б/ша басқа да жағдайлар;

11 .Екі жақың қолы.

Сақтандыру компаниясы сақтандыру төлемін келесі жағдайлар болған кезде төлемеуге құқы бар:

1. Егер сақтанушы әдейі алдын ала ойлап сақтанса;

2. Сақтандыру объектісі тұралы сақтандырушыға жалған мәлімет берген кезде;

3. Сақтанушы адам өзіне зиян келтіреген тұлғадан өзінің шеккен шығының қайтарып алса.

Сақтандыру келісім шарты келесі жағдайларда тоқтатылады:

1. Қызмет ету мерзімі аяқталған кезде;

2. Сақтандырушы сақтанушы алдында келісім шарт бойынша толық көлемде міндетін орындаса;

3. Сақтанушы бекітілген келісім шарт мерзімінде сақтану төлемін төлемеген кезде;

4. Сақтанушыны таратып жіберген кезде;

5. Сот шартын жарамсыз деп тапқан кезде.

4.4.Ішкі кәсіпкерлік тәуекелдікті төмендету жолдары

Тәуекелдікті төмендету үшін фирма басқа фирмалардың көмегіне сүйенбес бүрын өзінің ішкі қайнар көздерін қолданып көруі тиіс.

1. біріншіден, бизнес б/ша әріптесін тексеру;

2. екіншіден, келісім - шарттарды сауатты түрде құру қажет;

3. үшіншіден, фирма кызметін жоспарлау және болжау қажет;

4. төртіншіден, фирма қызметкерлерін дұрыс таңдау қажет.

I. Бизнес б/ша әріптесін тексеру және келісім шартты бекіту. К/к келісім - шарт құрмас бұрын тәуекелділікті төмендету үшін әріптесті тексеру керек. Бизнесің басты ережесі: «сен, бірақ тексер». Әріптесті тексерудің нақты дәстүрлі немесе стандартты ережесі жоқ. Бірақ, американдық бизнесмендер бес «си» ережесін тәжірибеде қолданып жүр. Бұл ереже арқылы әріптестің несие қабілеттілігін тексеруге болады. Кәсіпкерлік фирма мыналарды білуі кажет:

1. Мінезі - қарыз алушының іскерлік әлемдігі репутациясы, оның жауапкершілігімен міндетті орындау қабілеттілігі;

2. Қаржылық мүмкіндігі - ағымдағы ақшалай түсімдер және активтерді сату есебінен қарызды төлей алу қабілеті;

3. Мүлік - акционерлік капиталдың мөлшері мен құрылымы;

4. Қамтамасыз ету - несие алу үшін кепіл ретінде үсынатын активтердің түрлері мен кұны.

5. Жалпы шарттар - экономикалық коньюктура мен сыртқы факторлар жағдайы.

Ресейде кәсіпкерлер әріптестерінің нақты қаржылық жағдайлары мен бизнестегі тәжірибесі туралы білгілері келді. Әріптес компания және компанияны басқаратын адам туралы ақпарат өте маңызды. Мысалы, кішігірім жаңа құрылған компанияға тәжерибелі менеджер келетін болса, бұл компаниялар мен менеджердің тәжірибесін ескере отырып, келісім шарт құрылуы мүмкін.

АҚШ-та к/к келісім - шартты кұрмас бұрын әріптестер бір-бірін б/б ақпараттың жүйедегі мәліметгер базасы арқылы тексере алады. Ен жүйелі ақпараттық жүйе Дан'&, Впасізігееі: жүйесі, оның АҚШ-та, Испанияда, Скандинавияда, Араб Әмірліктерінде мәліметтер базасы бар. Бұл мәліметтер базасына журналистік тергеулер, банкроттық туралы, аудиторлық есеп беру және басқа да кіреді.

Дан& Впаёзігееі жүйесіне жалпы ақпараттар мен заңдық акпараттар мәліметтері кіреді. Жалпы ақпараттар компания туралы, жалпы акпарат, тіркелген күні мен орны, директор және меншік иесі туралы, баскару және заң құрамындағы өзгерістер, қызмет түрі туралы, сондай-ақ,

қаржылық жағдайды туралы қысқаша мәлімет, кейбір экономикалық көрсеткіштері және стандарттық емес жағдайлар, яғни, заңға қайшы келген әрекеттері мен

банкроттық, бірігуі мен қосылуы туралы мәліметтер болуы мүмкін. Заңдық ақпараттарда компания акциялары, салық төлеушінің идентификациялық нөмірі туралы соттық айыппұлдар мен сот шешімдері туралы ақпараттар береді.

Әріптесті таңдаудағы тағы бір әдіс – Dul Delignce сәйкес көңіл болу. Бұл әдісті тәжірибе жүзінде батыстық банкілер қолданып жүр. Бүл әдіс әртүрлі алаяқтардан сақтануды қамтамасыз етеді. Бұл әдістің негізі

құралдары компания атын, оның мекен жайын қызмет түрі туралы

сұрақтардан тұратын анкета (сауалнама) сондай-ақ анкетаға фирманың қаржылық жағдайы және айналым қаржылары, қаржының қайнар көзі туралы сұрақтар кіреді. Бұндай анкета әріптес туралы жалпы ақпарат алуға көмектеседі.