Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
УМК каз - яз.doc
Скачиваний:
27
Добавлен:
18.02.2016
Размер:
1.28 Mб
Скачать

1.Төмендегі берілген түсіндірме атауларды қазақ тіліне аударыңыздар.

Именная стипендия - учреждаемая физическими или юридическими лицами стипендия, для поощрения наиболее способных обучающихся, успешно осваивающих соответствующие образовательные программы, занимающихся научно-исследовательской работой, принимающих активное участие в общественной, культурной и спортивной жизни учебного заведения;

Квалификация - уровень профессиональной подготовленности специалиста к выполнению профессиональной деятельности или продолжению обучения на более высоком уровне образования;

Квота приема - предельное количество выделяемых образовательных грантов и мест плана государственного заказа на подготовку кадров в организациях образования, дающих техническое и профессиональное, послесреднее и высшее образование, граждан из числа инвалидов I, II групп, инвалидов с детства, детей-инвалидов, детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей, аульной (сельской) молодежи и лиц казахской национальности, не являющихся гражданами Республики Казахстан, а также детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей;

2.Төмендегі етістіктерге ортақ етістің жұрнақтарын жалғап, сөйлемдер құраңыздар.

Жазу, айту, қарау, сөйлесу, апару, әкелу, жинау

1.Мәтінге қажетті сөздермен, сөз тіркестерімен таңысыңыздар.

Тауқымет, белсене қатысады, бастайды, сайланады, жазықсыз жалаға ұшырайды, саяси күрескер, көзге түседі, қызмет етеді, жүзеге асырылады, білікті кадрлар, жақсарту, нығайту, әділетсіз, ұлттық мәдениет, күрделі.

2.Сөздікті жаттап алыңыздар.

жұмыс істеу - работать

басылып шығару – напечатать

бітіру - закончить

жазу - написать

жіберу - отправить

нығайту - укрепить

жүзеге асыру - осуществить

келу - приходить

шығу - выходить

3.Мына етістіктерден есімше, көсемше тұлғалы сөйлемдер құрастырыңыздар.

Жұмыс істеу, қиыншылық көру, дамыту, оқу,үйрену,бітіру.

4. Мәтінді оқыңыздар.

Сәкен Сейфуллин.

Сәкен (Сәдуақас) Сейфулин – 1894 жылы Жезқазған өңіріндегі бұрынғы Ақадыр ауданындаңғы Қарашілік қыстауында дүниеге келген. Қазақ әдебиетіндегі негізін салушы, мемлекеттік қайраткер.

1908-1913 жылдары Ақмолада приходская мектебінде, 1913-1916 жылдары Омбыдағы мұғалімдер семираниясында оқыған. “Өткен күндер” атты тұңғыш өлеңдер жинағы 1914 жылы Қазан қаласында бастырып шығарған. «Айқап» журналына хабар, сын, мақала бірнеше өлең бастырады. 1916 жылы ұлт-азаттық көтеріліске тілектес өлеңдерін жазған.

Семинарияны бітірген соң, 1917 жылы Сілеті - Бұғылы деген жерде ауыл мұғалімі болады, орыс тілінен дәріс береді. 1917 жылы қарашада «Кел, жігіттер» өлеңін жазып, Қазан төңкерісін қуана карсы алады. Осы жылы Ақмола Совдепінің президиум мүшелігіне сайланды. 1918 жылы “Жас қазақ” марсельезасын жазды, «Бақыт жолында» атты пьесасының премьерасы көрсетілді. 1918 жылдың 4 маусымында ақтардың көтерілісі болып, Ақмола Совдепшілерін тұтқынға алған.

Саяси күрескер Сәкен Сейфуллин Колчак түрмесінде отырады. Атаман Анненковтың азап вагонында 47 күн ажалмен арпалысып, Сәкен 1919 жылы 3 сәуірде Колчактың Омбыдағы түрмесінен қашып шығады.

Омбыдағы қазақ жастары ұйымдастырған “Бірлік қауымы” басшыларының бірі болады. Кешікпей Ақмола қаласына ауысып, “Жас қазақ” ревалюциялық ұйымын құрып, “Тіршілік” атты газет шығаруға ат салысады.

1919 жылы Түркістан өтіп, Әулиеата (қазіргі Жамбыл) атырабында кеңес өкіметін орнату жұмыстарына белсене қатысады.

1920 жылы Қазақ Автономиялы Республикасы құрылғанда С.Сейфуллин Қазақстан Орталық Атқару Комитетінің президиум мүшесі, Жер-су комиссиясының төрағасы, ал III Кеңестер съезінде, 1922 жылдың қазанында Қазақстан Комиссарлар Кеңесінің төрағасы болады.

Қазақ әдебиетінің қалыптасуына айрықша еңбек сіңірген С.Сейфулин әдебиеттің басқа жанрларында да айтарлықтай із қалдырған. Оның әдеби-сын мақалалары, баяндамалары мен сөйлеген сөздерді ұлттың мәдени-рухани өміріне сергек араласқан сыншылдық ойының құнарлығын және пәрменділігін танытады. Әсіресе, қазақ әдебиеттану ғылымында күні бүгінге дейін құнын жоймаған. Қазақ әдебиеті атты зерттеу еңбегінің мәні зор.

Сәкеннің 1920 жылы жазған «Қызыл сұңқарлар» атты ревалюцияшыл драмасы. Мұнда Еркебұлан сияқты ревалюционердің жарқын да жағымды образы жасалып, ол жұрт үлгі алатын өнегелі бейнеге айналды.