Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар
Элементарлы қабатқа анықтама беріңіз?
Астық түйір бидайының қыздыру интенсивтілігі неге байланысты?
Күріш астық түйірін кептіру жылдамдығының төмендетілуі немен түсіндіріледі?
Тығыз қозғалыссыз қабатты астық түйірін кептіру үрдісінің маңызы?
Тығыз қозғалыссыз қабатты астық түйірін кептіру барасында кептіргіш агентінің температурасы неге қатаң түрде шектелуі керек?
Гравитациялы-қозғалыссыз тығыз қабатта кептіру қасиеті неде?
Гравитациялы-қозғалыссыз тығыз қабатпен тығыз қозғалыссыз қабатты кептіру айырмашылығы неде?
Гравитациялы-қозғалыссыз тығыз қабатта кептіруді қолданудың қажеттілігін меңгеріңіз?
Ылғалды буландыру мен астық түйірін қыздыру интенсивтігі арасында өзара қандай байланыс бар?
Құрылымның бұзылуымен астық түйірінің арасындағы байланыстың әлсіреуі қандай жағдайда жүреді?
Егер астық түйір қабаты борпылдақтанған жағдайды қалай атайды?
Псевдо қабатта кептіру барысында астық түйірінің температурасының өзгеруіне сипатама бер. Немен түсіндіруге болады?
Псевдо қабатта кептіру барысында суыту циклін кезектеп қолданылатын біріңғайлықты циклді кептіруді меңгеріңіз?
Төгілетін қабатта кептіруден гравитациялы-қозғалыссыз қабатта кептірудің айырмашылықтарын атаңыздар?
Кептіруде төгілу қабатында өз бетімен емес, аралас көпкамералы кептіргіш құрамды элемент ретінде қолданудың себебі неде?
Төгілу қабатында кептіру кезінде астық түйірін қыздыруда әсер ететін факторларды атаңыздар?
Астық түйірі ілінген қабатты кептіру әсерінің принциптері.
Астық түйірін кептіру жылдамдығы мен қыздыру жылдамдығының қатынасы немен анықталады?
Астық түйірі ылғалының диффузия коэффициентін ненің есебінен өсіруге болады?
Астық түйірінің рециркуляциясымен кептірудің негізгі тағайындаулары неде?
Қолданылатын әдебиеттер:
1. Резчиков В.А., Налеев О.Н., Савченко С.В., Технология зерносушения. Учебник. Алматы, Изд. АтУ, 2000.
2. Гинзбург А.С., Основы теории и техники сушки пищевых продуктов, – М.: Пищевая промышленность, 1973.
3. Гинзбург А.С., Технология сушки пищевых продуктов, – М.: Пищевая промышленность, 1976.
4. Жидко В.И., Резчиков В.А., Зерносушение и зерносушилки, – М.: Колос, 1982г, -139с.
13-тақырып: Кептіру үрдісінің түрлері
Дәріс жоспары:
Астық түйірдің физикалық қасиетінің өзгеруі
Ақуыз кешенінде өзгеруі
Липидтер кешенінде өзгеруі
Астық түйірді жинақтағаннан кейін жетілдіруді жылдамдату
Астық түйірдің минералды заттары мен ылғалын тарату
Астық түйірдің құрылымды-механикалық қасиетінің өзгеруі
Зақымдағыш заттардың бу сорбциясы
Астық түйір микрофлорысының өзгеруі
Кептіру процесінің ағу мінездемесі және оның анализі.
Кептіру процесінде ылғалдылық, материал температурасы және кептіру жылдамдығының мезгілінде өзгеруі. Кептірудің жалпы ауданында мұндай графикалық ауысулар қисық кептіргіштер, кептіру жылдамдығы және температуралық қисық күйде болады. Мұндай графиканы құрау үшін қарапайым лабараториялық кептіру жағдайында көп емес сынама материалдан оның ылғалдылығымен температурасын уақытқа қарап анықтай отырып алады. Кептіру агентінің параметрлері (температураны, ылғалдылық пен жылдамдыққа байланысты) барлық тәжірибе барысында кунделікті болады.
Материалың ылғалдылығы кептіру процесі кезінде ылғал массасының даму жолын есептеу арқылы табады. Ол үшін белгілі бір уақыт аралығында кептіріліп жатқан материал өлшенеді.
Кептіру процесінің анализі.
Келтірілген кептіру заңдылықтары қарапайым схеме түрінде материалдан ылғалдылықты жою механизмін қолдануға мүмкіндік береді. Ылғал материал кептіргіш камераға түскен кезде материал қыза бастайды және ылғал оның бетінен ылғал булана бастайды. Ылғалдану алаңы кеуіп жатқан материал іші біртекті болады: жоғарғы бетінде ылғалдылық төмен, оған қарағанда қалыңырақ ылғалық концентрация градиенті пайда болады. Мұндай градиент әрекетінде ылғал сұйық түрінде материалдың жоғарғы бетімен араласа бастайды. Осыған байланысты ылғал ағыны материалдың гидравликалық кедергісінен өтуін ылғалдылық жылдамдығының қозғалысы төмендейді.
Кептірудің бірінші кезеңінде материалдың қабатынан ылғалдың ауысуы жеткілікті, оның беткі қабаты ылғал және ылғал мөлшері осы үстіңгі қабатқа көп мөлшерге гигроскопиялығы қалу үшін Uпов>Uг, Осыған байланысты материалдың жоғарғы бетіндегі бу қысымы материал бетінің күнделікті температурасы кезіндегі қаныққан бу Рн қысымымен тең. Материалдың жоғарғы бетімен ылғалдың интенсивті булануы кептірудің бірінші кезеңінде күнделікті және бос жоғарғы қабаттың аналогиялық теңдеуімен сипатталады. (Дальтон формуласы) :
Мұндағы,
-
булану интенсивтілігі, кг/(м2*сағ).
-
ылғал алмасу коэффициенті, әртүрлі
парциалдық қысымның қатынасында.
Рн- кептіру агентіндегі парциалды бу қысымы.
В- баромаетрлік қысым.
Ылғалалмасу коэффициенті, басты нұсқамен ауаның жылдамдығынан сонымен қатар пішініне және буланудың жоғарғы өлшеміне, кептіру агентінің үстіңгі ағын жағдайына және оның температурасына тәуелді.
Сондан бері кепкен материалдың жоғарғы қабатында гиграскокиялығы көп мөлшерде, яғни кептірудің барлық бірінші кезеңіндегі ауырлылығына, улы бу, материалдың жоғарғы бетінен бөлінетіндігі, қаныққан болып табылады, оның температурасы ылғалдың булану температурасына тең. Дымқыл термометр температурасын ылғалдың материал бетінен булануы оның суыту әрекетін көрсетеді және дымқыл термомтрдің үстіңгі тең температурасын жақындай отырып температураны үлкен деңгеймен қабылдауға болады.
Деңгей боынша кептіру процесінің дамуы кезінде материалды ылғал концентрациясының градиенті төмендіедіғ жоғарғы қабатқа түсуші ылғал саны азаяды. Ол материалдың үстіңгі бетінің ылғалдылығының төмендеуіне әкеп соқтрады. Ең соңында мындай сәт туады, материалдың үстіңгі бетіне оның ішкі қабатынан түсетін ылғал саны, материалдың жоғарғы бетінің ылғалдылығы Uпов>Uг болады. Осы сәт кептіру қисығында бірінші критикалық нүкте болып белгіленеді. Ылғал санының арасындағы келіспушілік.