6 Кернеу ауытқыуын есептеу

Қоректендіру көздерімен өндірілетін және электрқабылдағыштардың жұмыс істеуіне арналған электрлік энергия, сапалы көрсеткіштерге, яғни олардың сенімділігі мен экономдылығын анықтайтын, ие болуы тиіс. Электр энергиясының сапалы көрсеткіштері мемлекеттік стандарттарымен нормаланады; осы нормаларға өнеркәсіп шығаратын электрқабылдағыштардың жұмыстарына техникалық жағдайлары бағдарланған.

МЕМСТ‑ке [17] сәйкес кернеу ауытқулары келесі аралықта жіберіледі: электрлік жұмысшы жарықтандыру аспаптарынын қыспағында номинал керенуінен +2,5 до +5%, электрқозғалтқыштардың және жібергіш аппараттардың қыспақтарында -5 до + 5%; қалған электрқабылдағыштардың қыспақтарында ±5%. Авариядан кейінгі режимдерде кернеудің түсуі 5% дейін жіберіледі.

Кернеу ауытқуларына жарықтандыру қондырғылары өте сезімтал. Кернеу 5% төмендеген кезде, қыздыру шамның жарық ағыны 20% төмендейді. Сондықтан жұмысшы жарытандырудың кереу ауытқуының ең төмеңгі шегін орнатады, яғни +2,5 бастап және жоғарғы жағы +5%. Бұл шамның жұмыс істеу мерзімін 1000 сағат аралығында ұстап тұрады. Берілген нормаларды ұстап тұру үшін, реттеу құрылғыларын және реттеу аралықтарын дұрыс таңдау керек.

Кернеуі 10/0,4 кВ торабындағы кернеуді реттеу бойынша есебі қарастырылады.

δU_ш-10 - қосалқы станцияның 10 кВ шиналарындағы кернеу деңгейлері (сурет 5), «Қалалық тораптары» АҚ режим қызметтерінің берілгендеріне сәйкес +5%;

∆U10 – 10 кВ КЖ кернеу шығындары, -0,12% (кесте 6 қара) 100% жүктеме үшін және 25% жүтемесі үшін сәйкесінше -0,03%;

∆U_тк – ҚС10/0,4 кВ тұрақты түрде болып тұратын үстемелелер, +5% тең етіп аламыз [11];

∆U_т – трансформатордағы кернеу шығындары, келесі формула арқылы анықталады[11]:

∆U= (Р_р ∙ R_т +Q_р ∙ Х_т) / U_н;

мұндағы Р_р – 399,7 кВт учаскедегі есептік активті қуаты;

Q_р – 226,99 квар учаскедегі есептік реактивті қуат;

R_{т .}– трансформатордың активті кедергісі, төмендегі формула арқылы анықталады [12],

;

Х_т – трансформатордың индуктивті кедергісі, төмендегі формула арқылы анықталады [12],

мұндағы ΔP_к.з – трансформатордағы қысқа тұйықталудың қуат шығындары (паспортты берілгендері), кВт;

U_к.з – трансформатордағы қысқа тұйықталу кернеуі, %;

U_н – шығындарды ескере отырып, кернеуі10 кВ желідегі есептелген кернеу [11],

U_н = U_с – U_л =10,5 - 0,013 = 10,487 В;

мұндағы U_л – желідегі кернеу шығыны (кесте 6 қара).

Трансформатордағы кернеу шығындары төмендегі формуламен анықталады [11],

∆U = (399,7 ∙ 1,9 + 226,99 ∙ 13,85) / 10,487 = 372 B,

Проценттік қатынаста 3,6% құрайды;

∆U_тр - реттелетін үстеме, -5% тең етіп аламыз [11];

∆U_1-0,38 - кернеуі 0,38 кВ кернеу шығыны, ТҚ ‑0,4 кВ бастап тұрғын үйдің ең алыс орналасқан 1-1 секциясына КТҚ дейінгі -8,5% құрайды (кесте 6) 100% жүктеме үшін және жүктеменің 25%, сәйкесінше оның төртінші бөлігі -2,12%;

∆U_2-0,38 - кернеуі 0,38 кВ кернеу шығыны, ТҚ ‑0,4 кВ бастап жақын сорапты станцияның КТҚ 1-6 секциясына дейінгі -0,84% (кесте 6), 100% жүктеме үшін және оның 25% жүктемесі, сәйкесінше оның төртінші бөлігі -0,21%;

∆U_1-пр – ең алыс КТҚ үшін тұтынушыдағы кернеу ауытқуы, төмендегідей анықталады:

100% жүктеме үшін

∆U_1-пр = δU _ш-10 + ∆U₁₀ + ∆U_тк + ∆U_т+ ∆U_тр + ∆U_1-0,38

∆U_1-пр = + 5 + (– 0,12) + 5 + (– 3,6) + (– 3,49) = +2,79%

25% жүктеме үшін сәйкесінше анықталады.

∆U_1-пр = - 0,03 + 5 + (– 0,92) + (– 2,12) = +1,93%;

∆U_2-пр – ең жақын КТҚ үшін тұтынушыдағы кернеу ауытқуы, төмендегідей анықталады:

100% жүктеме үшін

∆U_2-пр = δU _ш-10 + ∆U₁₀ + ∆U_тк + ∆U_т+ ∆U_тр + ∆U_2-0,38

∆U_2-пр = 5 + (– 0,12) + 5 + (– 3,6) + (– 3,48) = + 2,8%

25% жүктеме үшін сәйкесінше анықталады

∆U_2-пр = 5 + (- 0,03) + (– 0,92) + (– 0,55) = + 3,84%

Тұтынушыларды кернеу ауытқуын төмендету үшін трансформатордағы реттелетін үстемені орнатамыз - 2,5%.

Есептеу нәтижелерін кесте 3 енгіземіз.

Тұтынушылардағы алынған кернеу ауытқулары пайдалану нормалары шарттарын қанағаттандырады ±5%[17].

Кесте 3 - Кернеу ауықуларының жиынтық тізімдемесі

Желі элементі		Белгісі	Қашықтағы ВРУ т/ү секциясы		Маңайдағы ВРУ т/ү секциясы
			кернеуі %		кернеуі %
			100	25	100	25
10 кВ қосалқы станция шинасының ауытқуы		δUш-10	+5	0	+5	0
10 кВ ЖЖ кернеу шығыны		∆U10	-0,12	-0,03	-0,12	-0,03
ТП 10/0,4 кВ	Тұрақты қозғалатын үстеемелер	∆Uтк	+5	+5	+5	+5
	Кернеу шығыны	∆Uт	-3,6	-0,92	-3,6	-0,92
	Реттеуші үстеме	∆Uтр	-2,5	-2,5	-2,5	-2,5
РУ-0,4 тен ВРУ -ға дейінгі 0,38 кВ желісіндегі кернеу шығыны.		∆U1-0,38 ∆U2-0,38	-3,49	-2,12	-2,21	-0,55
Тұтынушыдағы кернеу ауытқуы		∆U1-пр ∆U2-пр	-4,72	-0,57	+2,9	+1,3