- •3.Жер қыртысындағы элементтерді анықтаудың түрлері. Жеке минералдық түрлер.
- •1)Жеке минералдық түрлер
- •4. Жер қыртысындағы элементтерді анықтаудың түрлері. Минералдардағы изоморфты қосылыстар.
- •1)Жеке минералдық түрлер
- •5. Жер қыртысындағы элементтерді анықтаудың түрлері. Биогендік және сулы ерітінділер.
- •1)Жеке минералдық түрлер
- •6. Жер қыртысындағы элементтерді анықтаудың түрлері. Магмалық балқымалар және техногендік қосылыстар.
- •1)Жеке минералдық түрлер
- •7. Жер қыртысындағы элементтерді анықтаудың түрлері. Сұйық дисперсті және коллоидты түрі.
- •1)Жеке минералдық түрлер
- •8. Жер қыртысындағы элементтер миграциясының негізгі заңдылықтары.
- •9.Химиялық элементтер миграциясының типтері.
- •10. Химиялық элементтер миграциясының ішкі факторлары. Атомдардың гравитациялық қасиеті.
- •11.Химиялық элементтер миграциясының ішкі факторлары. Байланыс қасиеттері.
- •12. Химиялық элементтер миграциясының ішкі факторлары. Химиялық қасиеттері және радиоактивтілік қасиеттері.
- •13. Химиялық элементтер миграциясының сыртқы факторлары. Температура.
- •14. Химиялық элементтер миграциясының сыртқы факторлары. Қысым.
- •15. Химиялық элементтер миграциясының сыртқы факторлары. Ортаның химиялық құрамы.
- •16. Химиялық элементтер миграциясының сыртқы факторлары. Сутекті иондардың концентрациясы.
- •17. Химиялық элементтер миграциясының сыртқы факторлары. Тотығу-қалпына келтіру жағдайы және организмдер тіршілігі.
- •18. Химиялық элементтер миграциясының сыртқы факторлары. Геоморфологиялық белгілері. (Жанама іздеу белгілері. Геоморфологиялық белгілер)
- •19. Геохимиялық аномалиялар туралы жалпы түсініктер.
- •20. Аймақтық және жергілікті аномалиялар.
- •21. Перспективті және перспективті емес аномалиялар.
- •22. Оң және теріс геохимиялық аномалиялар.
- •23. Табиғи және техногенді геохимиялық аномалиялар.
- •24. Химиялық элементтердің ассосациясы туралы жалпы түсінік.
- •25. Іздеу критерийлері және іздеу белгілері.
- •26. Геохимиялық ландшафттар туралы түсінік.
- •27. Геохимиялық түсірулер. Мақсаты және міндеттері. ???
- •28. Рудалы кенорындардың алғашқы ореолдары.
- •29. Магмалық кенорындардың алғашқы ореолдары.
- •30. Пегматитті кенорындардың алғашқы ореолдары.
- •31. Постмагмалық кенорындардың алғашқы ореолдары.
- •32. Алғашқы ореолдардың геохимиялық белдемділігі.
- •33. Кен маңайындағы сыйыстырушы жыныстардың өзгеруі.
- •34. Индикатор-элементтердің ореолдары.
- •35. Алғашқы ореолдардың морфологиялық ерекшеліктері.
- •36. Экзогенді кенорындардың алғашқы ореолдары.
- •37. Шашыранды кенорындардың ореолдары.
- •38. Инфильтрациялық кенорындардың ореолдары.
- •39. Шөгінді кенорындардың ореолдары.
- •40. Стратиформдық кенорындардың ореолдары.
- •41. Туынды шашырау ореолдарының жаралуының жалпы заңдылықтары.
- •42. Литохимиялық шашырау ағындары. Классификациясы және қысқаша анықтамасы.
- •42. Литохимиялық шашырау ореолдары. Классификациясы және қысқаша анықтамасы.
- •43. Шашырау ағындарының жаралуы және негізгі ерекшеліктері.
- •44. Биогеохимиялық шашырау ореолдары.
- •45. Гидрохимиялық шашырау ореолдары.
- •46. Атмохимиялық шашырау ореолдары.
- •47. Шлихты шашырау ореолдары.
- •48. Пайдалы қазба кенорындарын іздеудің литохимиялық әдістері.
- •49. Литохимиялық сынамаларды алу және өңдеу.
- •50. Пайдалы қазба кенорындарын іздеудің гидрогеохимиялық әдістері.
- •51. Гидрогеохимиялық іздеу кезіндегі сынамаларды алу жұмыстары.
- •52. Пайдалы қазба кенорындарын шашырау ағындары және ореолдары бойынша литохимиялық іздеу жұмыстары.
- •53. Шашырау ағындары және ореолдары бойынша литохимиялық іздеу кезіндегі сынамаларды алу жұмыстары.
- •54. Пайдалы қазба кенорындарын биогеохимиялық іздеу әдістері.
- •55. Биогеохимиялық іздеу кезіндегі сынамаларды алу және өңдеу жұмыстары.
- •56. Пайдалы қазба кенорындарын атмохимиялық іздеу әдістері.
- •57. Атмохимиялық іздеу кезіндегі сынамаларды алу жұмыстары.
- •58. Пайдалы қазба кенорындарын іздеудің шлихті әдісі.
- •59. Шлихті іздеу кезіндегі сынамаларды алу және өңдеу жұмыстары.
- •60. Қолданбалы геохимияда қолданылатын негізгі теориялық тұжырымдар
32. Алғашқы ореолдардың геохимиялық белдемділігі.
Алғашқы ореолдардың белдемділігі. Геохимиялық іздеулердің методикасы үшін кенжаралудың белдемділігі маңызды мағынаға ие болады, яғни кенденудің екі немесе бірнеше компоненттері арасындағы қарым-қатынастардың кенді белдемнің сағалануы, құлауы және қалыңдығы бойынша заңды түрде өзгеруі. Эммонс кенді элементтердің бөлініп шығуының (отложение) белдемділігінің қатарын анықтаған: Sn, W, As, Bi, Au(1), Cu, Zn, Pb, Ag, Au(2), Sb, Hg.
С.В.Григорянның, Л.Н.Овчинниковтың жұмыстарында гидротермалды сульфидті кенорындардың алғашқы ореолдарының тік бағыттағы белдемділігі біршама толық ашылған, олар 300 әртүрлі кенорындарды зерттеу нәтижесінде элементтер бөлініп шығу белдемділігінің қатарын берген (төменнен жоғары қарай): W(1) – Be – As(1) – Sn(1) – Au(1) – U – Mo – Co – Ni – Bi – W(2) – Au(2) – Cu(1) – Zn – Pb – Sn(2) – Ag – Cd – Au (3) – Cu(2) – Hg, As(2),, Sb – Ba, оң жақтан бұл қатарды - Te, J толықтыруға болады. Л.Н. Овчинников 35-40 басты индикатор-элементтер арасынан 8 «тесіп өткіш (сквозных)» элементтерді - Cu, Zn, Pb, Co, Ni, Sn, Mo, Ba бөлген, олар көптеген генетикалық типті эндогендік кенорындардың алғашқы ореолдарын құрастырады; 7 элемент - Sc, Ti, Cr, V, Sr, Y, Zr – литофильді және сидерофильді металлдар кенорындарының алғашқы ореолдарының компоненттері; 5 элемент - Be, Na, K, Bi, W – литофильді кенорындардың алғашқы ореолдарының жаралуы кезінде қатысады (алтын кенді, сирек металды, флюоритті).
33. Кен маңайындағы сыйыстырушы жыныстардың өзгеруі.
Кенорындарда жыныстардың кен маңайындағы өзгерістері жиі байқалады. Олар сыйыстырушы жыныстардың ерітінділермен және газды эманациялармен өзара әрекеті нәтижесінде пайда болады және кенорындардың пайда болуымен байланысты. Ең көп таралған кен маңайындағы өзгерістерге скарндану, грейзендену, серициттену, березиттену, кварцтену, хлориттену және доломиттену жатады. Өзгерудің әрбір түрімен белгілі бір кендер байланысты. Кен маңайындағы өзгерістерді жиі дербес минералдар қалыптастыратын жанама индикатор-элементтердің алғашқы ореолдары немесе индикатор-минералдардың ореолдары ретінде қарастыруға болады.
Скарндану. Скарндар магмалық жыныстармен жоғары температуралы жылу ореолында карбонатты және силикатты жыныстардың жапсары белдемінде жаралады.
Грейзендену. Грейзендердің негізгі жыныстүзуші минералдары (кварц, топаз, слюдалар, микроклин, альбит, турмалин, флюорит) сыйыстырушы жыныстардың пневматолитті-гидротермалды талқылау өнімдері болып табылады.
Серициттену. Қарқынды гидротермалық қызметтің көрсеткіші серициттену болып табылады. Серицитпен бірге әдетте кварц, карбонат, хлорит, ал кенді минералдардан – пирит, халькопирит, сфалерит, пирротин, арсенопирит, галенит, солғын кендер, рутил, алтын, касситерит, вольфрамит, молибденит кездеседі.
Кварцтену. Көптеген гидротермалық кенорындардың кенді денелері кварцтену ореолының шегінде орналасқан. Іздеу кезінде Сu, Pb, Zn, Au, Ag, Sb, As, Mo, Fe, Sn, Bi сульфидті кендерді шығаратын және сыйыстыратын туынды кварциттерге басты назарды аударған жөн.
Хлориттену. Кенді денелер жиі хлориттерген сыйыстырушы жыныстардың ореолымен қоршалған. Кенденумен байланысты хлориттену аймақтық және автометаморфтыққа қарағанда серициттену, кварцтену, турмалиндану сияқты жыныстардың осындай өзгерістерімен қатар жүреді.
Доломиттену. Көптеген полиметалды кенорындарда қорғасын-мырышты кендену мен көп жағдайларда кенсыйыстырушы жыныстар болып табылатын доломиттердің арасында күмәнсіз байланыс бар.