Презентация №2
.pdf
Mirzo Ulug‘bek nomidagi
O‘zbekiston Milliy universiteti
Ijtimoiy fanlar fakulteti
Sotsiologiya kafedrasi
Fan: Sotsiologiya tarixi
Mavzu №2:
SOTSIOLOGIYA FANI TARAQQIYOTINING
ASOSIY BOSQICHLARI
Sotsiologiya kafedrasi dotsenti: G.Jiyanmuratova
REJA:
1.Sotsiologiya fanining tarixiy rivojlanish bosqichlari
2.Sotsiologiya fanining institutsionallashuvi
3.O‘zbekistonda sotsiologiya fanining shakllanishi va rivojlanishi
G.Y.Zborovskiy
}Sotsiologiya fanining shakllanish, rivojlanish va amal qilishi davrlarini ajratishda uchta asosiy mezonni ko‘rsatish mumkin. Bular:
}davriy,
}makonga oid,
}tarkibiy.
Fransuz olimlari Sh.A.Kyuen va F.Gresl: “Sotsiologiya tarixi”
1990 yilning
boshlari
1969 yildan
1990 yilning
1945 yildan boshlarigacha
1968 yilgacha
1918 dan 1945
yilgacha
1917 yilgacha
Mumtoz va zamonaviy
}Ko‘pchilik mualliflar sotsiologiyaning asosan ikkita rivojlanish bosqichini ajratadilar (masalan: Ritser J., Dillon M., Zborovskiy G.Y., Kravchenko A.I.).
zamonaviy
mumtoz
Sotsiologiyaning fan sifatidagi asosiy rivojlanish bosqichlari:
}Klassik
}Noklassik
}Marksistik
}XX asr Amerika sotsiologiyasi
}Zamonaviy
institutsionallashuv bosqichi (1880-yy. – 1920-yy.)
sotsiologiyaning mustaqil nazariy va empirik fan maqomiga ega bo‘lishi
reviziya bosqichi (1920-yy. – 1960-yy. o‘rtalari)
ilgarigi sotsiologik nazariyalarni qayta ko‘rib chiqish va empirik sotsiologiyaning ustuvor rivojlanishi
inqiroz bosqichi (1960-yy. o‘rtalaridan to hozirgi kungacha)
ko‘p paradigmali sotsiologik konsepsiyalarning tarqalishi
История социологии: учебник для бакалавров / М.Б.Глотов, А.В.Воронцов И.А.Громов; отв. ред. А.В.Воронцов. – М.: Издательство Юрайт, 2013.
Sotsiologiya fanining institutsionallashuvi
“sotsiologiya” terminining ilmiy leksikonga kiritilishi
sotsiologik muammolar yuzasidan ilmiy ishlar va davriy nashrlar chiqarish
ilmiy sotsiologik forumlar o‘tkazish
sotsiologik assotsiatsiyalar tuzish
sotsiologik ilmiy-tadqiqot markazlarini tashkil etish
umumiy va kasbiy sotsiologik ta'limni targ‘ib qilish
sotsiologlarning davlat tomonidan professional olim va amaliyotchilar sifatida tan olinishi
sotsiologiya bo‘yicha ilmiy daraja va unvonlarni ta'sis etish
История социологии: учебник для бакалавров / М.Б.Глотов, А.В.Воронцов 
И.А.Громов; отв. ред. А.В.Воронцов. – М.: Издательство Юрайт, 2013.
Sotsiologiyaning institutsionallashuvi
}G‘arbiy yevropa va AQShda XIX asrning 2-yarmida boshlangan
}Sotsiologiya bo‘yicha birinchi kitob – 1854 yilda G.Xyuz tomonidan nashr etilgan “Sotsiologiya bo‘yicha traktat”
}Buyuk Britaniyada G.Spenser: «Sotsiologiya o‘rganish vositasi sifatida» asari (1873); «Sotsiologiya asoslari» (1876-1896)
}Bryusselda Y. de Greef: «Sotsiologiyaga kirish» (1886) asarida universitetlarda sotsiologiya kafedralarini ochishga chaqirgan. 1888 yilda u Yangi Bryussel universitetida sotsiologiya kafedrasining mudiri bo‘ldi va u yerga Yevropalik olimlar bilan bir qatorda M.M.Kovalevskiy va Y.V. de Roberti kabi rus sotsiologlarini ham taklif etgan.
Sotsiologiyaning institutsionallashuvi
1893 yilda Rene Vorms (1869-1926) Parijda Sotsiologiya xalqaro institutini tashkil etdi
Shu yilning o‘zidayoq «Sotsiologiya xalqaro jurnali» («Revue Internationale de Sociologie») nashr etila boshlandi
1894 yilda Parijda Sotsiologiya xalqaro institutining birinchi butunjahon kongressi bo‘lib o‘tdi. Unda 16 davlatdan jami 58 nafar olimlar qatnashdi
1895 yilda R.Vorms «Sotsiologiya xalqaro instituti annallari» jurnali muharriri etib tayinlanadi
U shuningdek universitet strukturasida o‘zida 11 ta kafedrani jamlagan hamda o‘z o‘quv rejasi va dasturlariga ega sotsiologiya fakulteti loyihasini ham ishlab chiqdi