Презентация №6
.pdf
Mirzo Ulug‘bek nomidagi
O‘zbekiston Milliy universiteti
Ijtimoiy fanlar fakulteti
Sotsiologiya kafedrasi
Fan: Sotsiologiya tarixi
Mavzu №6:
G. SPENSERNING SOTSIAL INSTITUTLAR
TO‘G‘RISIDAGI TA'LIMOTI
Sotsiologiya kafedrasi dotsenti: G.Jiyanmuratova
REJA:
1.Jamiyat strukturasi va uning sotsial turlari
2.Evolyutsionizm – Spenser ta'limotining asosiy g‘oyasi
3.Spenserning sotsial institutlar to‘g‘risidagi ta'limoti
aholining tabiiy o‘sishi
jamiyatning o‘sishi
avval bir jamiyatga tegishli bo‘lmagan guruhlarning birlashuvi
Jamiyatning
o‘sishi
Differensiatsiya Integratsiya
Rivojlanish bosqichlariga ko‘ra jamiyat turlari:
Ikki va
uch karra Murakkab murakkab
Oddiy
Oddiy jamiyatlar:
boshlig‘i bor
epizodik ravishda boshlig‘i paydo bo‘ladigan
beqaror boshqaruvga ega
barqaror boshqaruvga ega
O‘troq hayot tarziga o‘tish bo‘yicha jamiyat turlari:
o‘troq
yarim ko‘chmanchi
ko‘chmanchi
Jamiyat turlari:
Harbiy:
Majburiyatlar ustun, markazlashgan boshqaruvga asoslanadi
Industrial:
Shaxs erkinligi, markazlashmagan boshqaruvga asoslanadi
Tasnif |
Harbiy jamiyat |
Industrial jamiyat |
|
|
|
Davlat tuzilishi |
Markazlashgan |
Markazlashmagan |
|
|
|
Sotsial stratifikatsiya |
Maqom, mashg‘ulot turi, |
Maqom, kasb, turar joyning |
tuzilishi |
turar joyning |
egiluvchanligi; maqomning |
|
fiksatsiyalanishi; |
o‘zgaruvchanligi |
|
maqomning vorisiyligi |
|
|
|
|
Iqtisodiyot turi |
Iqtisodiyotning |
Iqtisodiy avtonomiyani |
|
avtonomligi va o‘zini o‘zi |
yo‘qotish; savdo-sotiq |
|
ta'minlashi; kichik tashqi |
vositasida o‘zaro bog‘liqlik; |
|
savdo-sotiq; |
erkin savdo-sotiq |
|
proteksionizm |
|
Qadrlanuvchi sotsial va |
Vatanparvarlik; jasurlik; |
Mustaqillik; o‘zgalarni hurmat |
shaxsiy xususiyatlar |
hurmat; sodiqlik; |
qilish; zo‘ravonlikka qarshilik; |
|
itoatkorlik; hukumatga |
individual tashabbuskorlik; |
|
ishonish; intizom |
haqgo‘ylik; mehr-oqibat |
|
|
|
Tasnif |
Harbiy jamiyat |
Industrial jamiyat |
|
|
|
Dominant funksiya |
Hududini saqlab qolish va Tinchlik; o‘zaro individual |
|
yoki faoliyat |
kengaytirish yo‘lida |
faoliyatlarga yo‘l ochib berish |
|
mudofaa va bosib olish |
|
|
bo‘yicha birgalikdagi |
|
|
faoliyat |
|
Sotsial koordinatsiya |
Majburlovchi |
Erkin kooperatsiya; shartnoma |
tamoyili |
kooperatsiya; hokimiyat |
va adolat tamoyillari bilan |
|
tazyiqi bilan amalga |
amalga oshadi |
|
oshadi |
|
Individ va davlat |
Individ davlat uchun; |
Davlat inson uchun; erkinlik, |
o‘rtasidagi |
erkinlik, mulkchilik va |
mulkchilik va mobillikni |
munosabatlar |
mobillikni cheklash |
qisman cheklash |
|
|
|
Davlat va boshqa |
Xususiy tashkilotlar yo‘q |
Xususiy tashkilotlar qo‘llab- |
tashkilotlar o‘rtasidagi |
|
quvvatlanadi |
munosabatlar |
|
|