Презентация №14
.pdf
Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети Ижтимоий фанлар факультети Социология кафедраси
Фан: Социология тарихи
Мавзу №14:
М.ВЕБЕРНИНГ “ТУШУНУВЧИ” СОЦИОЛОГИЯСИ
Социология кафедраси доценти: Жиянмуратова Г.Ш.
РЕЖА:
1.Макс Вебер ҳаёти ва ижоди
2.Идеал тип тушунчаси
3.«Тушунувчи» социология ва социал ҳаракат типологияси
Ҳаёти ва ижоди:
}Макс Вебер 1864 йил 21 апрелда
Германиянинг Эрфурт шаҳрида дунёга келган.
}1869 йил М.Вебер ва унинг оиласи Берлинга кўчишади.
}Онаси Элен Валленштайн-Вебер маданиятли ва маънавияти кучли аёл бўлиб, социал ва дин муаммоларига алоҳида эътибор берган.
}1919 йил, яъни ўлимига қадар ўғли билан яқин интеллектуал алоқада бўлган ва унда динга нисбатан талаб, муҳаббатни шакллантирган.
}1882 йил М.Вебер Гейдельберг
университетининг ҳуқуқ факультетига ўқишга кирган.
Ҳаёти ва ижоди:
}1883 йил университетда уч семестр ўқиб, Страсбургда ҳарбий хизматни ўтайди.
}1884 йилда Берлин ва Гёттинген университетларида ўқишни давом эттиради.
}1886 йилда эса юриспруденция бўйича биринчи университет имтиҳонини топширади.
}1887-1888 йилларда Вебер социал сиёсат Иттифоқига аъзо бўлади ва унинг талаби билан Шарқий Пруссияда деҳқонларнинг аҳволини аниқлаш мақсадида сўров ўтказади.
Ҳаёти ва ижоди:
}1889 йил Берлинда «Ўрта асрлар савдо жамоалари тарихига оид» номли илмий ишини ёқлайди.
}Итальян ва испан тилларини қунт билан ўрганишга киришади.
}Берлин адвокатлик корпусига аъзо бўлади.
}1891 йилда профессор Моммзен билан бўлиб ўтган суҳбат Веберни Берлин университетининг “Ҳуқуқ” факультетига кафедра профессори сифатида таклиф этилишига сабаб бўлди.
Ҳаёти ва ижоди:
}Вебер 1893 йил Марианна Шнитгер
билан турмуш қуради. Кейинчалик Шотландия ва Ирландияга сафарлар қилади.
}Фрайбург университетининг профессори сифатида «Миллий давлатчилик ва иқтисодий сиёсат» мавзусида курс маърузаларини ўқийди.
}1896 йил Гейдельберг университетида кафедра мудири этиб тайинланади. Бир йил ўтиб эса асабларининг толиқиши туфайли педагогик фаолиятни тўхтатишга мажбур бўлади.
Ҳаёти ва ижоди:
}Вебер бу давр мобайнида Италия, Корсика ва Швейцарияга сайёҳат уюштиради.
}Вебер кейинчалик Гейдельберг университетига қайтган бўлсада, олдинги фаоллигига қайта олмаган.
}У 1903 йилда Вернер Зомбарт билан биргаликда «Ижтимоий
фан ва социал сиёсат архиви»
номли журнал жорий этади.
Ҳаёти ва ижоди:
}1905 йил «Протестант ахлоқи ва капитализм руҳи»нинг иккинчи қисми чоп этилади.
}1907 йил Вебер катта мерос эгасига айланади. Бу унга бутун вақтини ижодга бағишлаш имконини берди.
}1909 йилда «Хўжалик ва жамият»
асарини ёза бошлайди. Немис социологлари ассоциацияси кенгашида иштирок этиб, 1910 йилдаёқ ирқчилик ғояларини рад этувчи позицияда эканлигин аниқ баён этади.
Ҳаёти ва ижоди:
}1914 йил урушининг бошланиши билан М. Вебер хизматга кетади. У 1915 йилга қадар Гейдельберг ҳудудидаги госпиталларнинг назоратини олиб бориб, 1916-1917 йилларда Брюссель, Вена, Будапештда бир қатор давлат буйруқларни бажаради.
}Вебер Германия бошлиқларини урушни кенгайтирмасликка чақиради. Аммо шу билан бирга дунё сиёсатида Германиянинг асосий ўрин тутиши кераклигини таъкидлаб, мазкур майдонда унинг энг катта душмани деб Россияни кўрсатади.
Ҳаёти ва ижоди:
}1919 йил Вебер Мюнхен университети кафедра мудири бўлади. Бу пайтда давлат тузумида ўзгаришлардан у хурсанд эмасди.
}Вебер республикани ҳайриҳоҳлик билан қабул қилмаган. У Веймар конституциясини тузиш комиссияси аъзоси бўлган.
}Олим «Хўжалик ва жамият» асарини ёзишда давом этган. Афсус, мазкур асар охирига етказилмаган.
}М. Вебер 1920 йил 14 июнь куни Мюнхенда вафот этади. Унинг рафиқаси Марианна Вебер «Хўжалик ва жамият» асарини олимнинг вафотидан сўнг чоп эттирган.