Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
бух.есеп негиздери.doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.05.2025
Размер:
1.65 Mб
Скачать
    1. Бухгалтерлік есеп жұмысын жүргізуде қолданылатын өлшем түрлері

Кәсіпорындар мен ұйымдардағы күнделікті болып отыратын барлық шаруашылық операцияларды және олардың нәтижесін есептеу үшін есепте үш түрлі өлшем қолданылады:

1. Заттай (натуралдық) өлшем кәсіпорынның заттарын, өнімдерін өлшеу, санау, көлемін анықтау үшін (килограмм, центнер, тонна, литр, метр, текше/метр, га) қолданылады.

2. Еңбек өлшемі - жұмыс уақыты бірлігімен (күндер, сағаттар, минуттар) өнім өндіруге және қызмет көрсетуге жұмсалған уақытының санын анықтауға арналған. Олар көп жағдайда заттай өлшеммен бірге қосылып қолданылады.

3. Ақшалай өлшем (теңге, тиын) - кәсіпорындағы жұмсалған шығындар мен алынған табысты, өндірілген өнімді т.б. есебін жүргізуге қажет.

2 Тақырып Бухгалтерлік есептің әдістері мен пәні

Дәріс мақсаты: білімгерлерді өндірістік процестерімен таныстыру, бухгалтерлік объектілер есебін жүргізу әдістері туралы түсінік беру, тәжірибемен байланыстыра отырып, олардың мәнін ашу

Негізгі сөздер: бухгалтерлік есеп объектілері; активтер; активтердің қалыптасу көздері; өндіріс процестері; құжаттау, түгендеу, шоттар, екі жақты жазу, бағалау, калькуляциялау, бухгалтерлік баланс, қорытынды есеп

Дәрістің негізгі сұрақтары мен қысқаша мазмұны:

2.1 Бухгалтерлік есеп объектілері. Өндірістік процестердің сипаттамасы

2.2 Кәсіпорынның шаруашылық құралдарының түрлері мен орналасуы бойынша жіктелуі мен сипаттамасы

2.3 Кәсіпорынның шаруашылық құралдарының қалыптасу көздерінің

жіктелуі мен сипаттамасы

    1. Бухгалтерлік есеп әдістерінің түсінігі. Бухгалтерлік есеп әдістерінің элементтеріне сипаттама

2.1 Бухгалтерлік есеп объектілері. Өндірістік процестердің сипаттамасы

Бухгалтерлік есеп кәсіпорынның қызметін бейнелейді. Кәсіпорынның меншігіндегі шаруашылық құралдары (активтері) және олардың қалыптасу көздері, өндірістік процестері, яғни жабдықтау (дайындау), өндіру, өткізу - бухгалтерлік есептің объектілері деп аталып бухгалтерлік есептің пәнін құрайды.

Өндірістік процестеріне жатады::

  • жабдықтау (дайындау)

  • өндіру

  • өткізу (сату)

2.2 Кәсіпорынның шаруашылық құралдарының түрлері мен орналасуы бойынша жіктелуі мен сипаттамасы

Кәсіпорынның меншігіндегі шаруашылық құралдары түрлері мен орналасуы бойынша айналым тыс құралдар және айналымдағы құралдарға бөлінеді:

Айналым тыс құралдар былайша бөлінеді:

Негізгі құралдар – материалдық өндіріс саласында да, өндірістік емес (әлеуметтік) салада да ұзақ уақыт бойы бір жылдам астам қызмет етеді. Өндіріс барысында олар бірте-бірте тозады, жөндеуді немесе толығымен ауыстыруды талап етеді.

Материалдық емес активтер - бұл өндірісте ұзак уақыт бойы пайдалану үшін немесе тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) сатуға, әкімшілік мақсатқа және басқа субъектілерге жалға беруге арналған табиғи нысаны жоқ ақшалай емес активтер. Бұларға фирманың бағасы, фирмалық марка, патент, лицензия, авторлық құқық, «ноу-хау» құндары т.б. жатады.

Салык төлеушінің бухгалтерлік балансында есепке алынатын және жиынтық жылдық табысты алу үшін қолданылатын негізгі құралдар салық заңнамасына «тұрақты тіркелген активтер» (Салық кодексінін 105-бабы) деп белгіленген.

Ұзак мерзімді қаржылық салымдар – шаруашылық субъектінің баска субъектілердің жарғылықты капиталына сол субъектілерге үлестік қатысудан алатын кірістер және дивиденд немесе процент түрінде қосымша экономикалық пайда алу мақсатымен жасалынған каржы салымдары.

Айналымдағы құралдар былайша бөлінеді: өндіріс құралдары мен айналымдағы ақша қаражаттарынан тұрады.

Айналымдағы өндірістік құралдарға өндіріс процесіне тікелей қатысатын шикізат, материалдар, отын, жартылай өнімдер, бітпеген өндіріс жатады.

Айналым процесіне қызмет ететін құралдарға кәсіпорынның банктегі есеп айырысу шотындағы ақшалары, кассасындағы ақшалары, құнды кағаздар мен әр түрлі дебиторлық борыштар жатады.