Деректерді классификациялау туралы түсінік

Типтiк жiктелудiң тарихи деректерді турлiк жiктелуден айырмашылығы ол деректердiн. мазмуны мен формасының сайкестiк пpинципiне негiзделген. Тип акпаратты салу жане сақтау тәсiлдерiмен ерекшеленген деректердi бipiктiредi. Негiзiнен деректердiң жетi типiн айтуға болады: жазба, заттай, этнографиялык, фольклорлық, лингвистикалық, фотокино­құжаттар, фоноқұжаттар. Мұндай жiктеу дерекке тән ерекше белгiлерiн (пайда болу, мазмуны, формасы) eскереді, дегенмен бұл шартты жiктеу. Өйткенi, фольклорлық (ауызша) деректер қазіргi кезде, көп жағдайда жазба түрiнде таралған, ал этнографиялық деректер - заттай ескерткiштер немесе кинофотоқұжаттар турiнде берiледi. Сондықтан бұлардың арасьшда айкын аралық жоқ. Осындай ерекшелiктерiн ескере келе 1981 жылы ИД.Коваль­ченконың басшылығымен шыққан "Источниковедение истории СССР" оқұлығын әлеуметтiк акпараттарды бекту формасына карап, деректерді мынандай типтерге бөлген: заттай, көркем-сурет және графикалы сурет, жазба жане фоноқұжаттар. Сонымен қатар деректерді пайда болу тегіне, сырткы ерекшелiктерiне карай үлкен типтiк топтар класына, оньщ iшiнде шағын топтарға бөлуге болады: - заттай деректер - археологиялык ескерткiштерден бастап казiргi машиналар мен техникаға дейiн; - көркем сүрет деректері - сурет өнерінің, жалпы өнер саласының барлык туындылары; - сөздiк деректер - күнделiктi сөйлеу мәнерiнен бастап халыктың ауызша шығармашылық ескерткiштерi толығымен; - жазба деректер - этнографиялық материалдардан бастап мазмұны мен формасы сан алуан болып келетiн жазба ескерткiштерiнiң бәрi; - дыбысты деректер – сөзсiз немесе сөзбен бiрге орындалатын (саз, әуен, ән т.б.); - салттық деректер - тұрмыста, мiнез-құлықта қалыптасқан дәстүрлер, әдет-ғvрыптар.

Деректік база

Деректік база деп, тарихиүдерістердіқұжаттайтынғылымиорталықболыптабылады, деректікбазадаұлттықтарихтың, мәдениеттіңдамуы мен табиғаттыңтылсымтіршілігінен сыр беретінтарихи-мәдени мәніжоғары, шынайыақпараткөздерін, заттық, көркемөнерлік, жазба, т.б. сипаттағыдерек­көздерісақтайды. Деректік база депбізмузейлер мен архивтердіайтамыз.  Музейлер мен архивтер қорларын деректік базаретінде пайдалану қордың ақпараттық жүйе ретіндегі қызметінің мәнін аша түседі. Себебі, музейлер мен архивтер қорындағы заттар көпқырлы, әртүрлі болып келеді. Қорға алынатын деректің музейлер мен архивтердің бағытына сәйкес келуі және қабыл­данған шешімдердің дұрыстығы сол мекемелердің болашақ зерттеу қызметіне де тікелей ықпал ететіні сөзсіз.

Деректану және тарихи таным түсінігі.

Деректану -Тарихи деректанудың қосалқы тарихи пәндермен және арнайы тарихи курстармен арақатынасы. Тарихи деректердің анықтамасы Деректану реальды дүниені тану құралы. Адамдар қолымен жасалынған мәдениет құндылықтары: шығармалар, заттар, жазбалар, құжаттар - деректану ғылымының зерттеу объектісі. Деректану тарихшылардың теориялық, методологиялық және арнаулы даярлығын қамтамасыз ететін іргелі ғылымға жатады. Деректанудың іргелілігі ең алдымен тарих ғылымының аса маңызды ерекшелігімен байланысты. Тарихтың нысаны – қоғамның өткені тарихшыға тек тарихи деректер арқылы ғана танылады. Ал тарихи деректер тарихи деректану ғылымының тікелей зерттеу нысаны болып табылады. Деректану әр түрлі нақты тарихи проблемаларды және тұтас тарихи процестерді терең де тиімді зерттеуге көмектеседі. Деректану арнаулы ғылым ретінде тарихи зерттеулер тәжірибесі барысында тарихи құжаттардың түпнұсқасын анықтау тәртібін жасау негізінде пайда болды. Таным теориясының тарихы-Ежелден адамзат жаңа білімдерді алуға әрқашанда ұмтылғаны белгілі. Тіршілік құпияларын меңгеру — адамзаттың ұлы мақтанышы болып табылатын ақылдың шығармашылық белсенділігіне жоғары ұмтылыстарының көрінісі. Өзінің мың жылдық дамуында ол болмыстың мәніне үңілудің және шектеуліден жан-жақты шындыққа жетудің ұзақ және күрделі жолынан өтті. Бұл жолда көптеген айғақтар, табиғаттың, қоғамдық өмір мен адамның өзінің қасиеттері және заңдары ашылды. Әлемнің суреттемесі өзгерді. Қазіргі уақытта адамзат білімі аса бай және күрделі жүйені құрайды және оның ұрпақтан-ұрпаққа, бір елден екінші елге таралуы тез жүзеге асырылады.