Әртүрлі деректердің топтарын зерттейтін арнайы тарихи пәндерді сипаттаңыз

Деректану деректердің кейбір түрлерін, типтерін немесе топтарын (теңгелер, актілер, жылнамалар, заманхаттар т.б.) ғана зерттеп қоймайды, ол барлық тарихи деректердегі салынған ақпараттарды қоғам дамуының заңды өнімі ретінде зертттейді. Сондықтан оның шеңбері барлық жағынан кеңір

Екiншi жaғынан, деректануды накты тарихи зерттеулермен, жалпы тарихи ғылымымен шатастыруға да болмайды: а) тарихи зерттеу өз мiндетiне тарихи деректер комплексi негiзiнде тарихи процестер заңдылығын тануды алады; ә) деректану ез мiндетiне деректi қоғамдык өмiрдiң жемiсi ретiнде, басқаша айтқанда тарихи процестiң бiр бөлiгi ретiнде тануды алады. Деректану шеңберi тарихи зерттеу шеңберiнен тар.

Әдебиет пен діннің өзара байланысын заманауй Иран мысалында көрсетіңіз

Иран әдебиеті ежелгі дәуірде және орта ғасырларда парсы тілі тобына жататын халықтар мен түркі тілінде сөйлейтін халықтардың әдебиеті арқылы қалыптасты. Иран әдебиетінің классикалық дәуірін парсы не парсы-тәжік әдебиеті деп атанды.Сасани әулеті мемлекетін Араб халифаты басып алған соң , араб тілі негізгі әдеби тіл болып, парсы тіліндегі құнды шығармалар араб тіліне аудары. Парсы тіліндегі әдебиет, әсіресе, Рудаки тұсында толық қалыптасты, кейін Фирдауси “Шаһнама” эпопеясын жазды. Әзербайжан ақыны Низамидің “Бестік” (“Хамса”) атты шығармасы жазылған кезден бастап Иран әдебиетінде адамгершілік тақырыбы өріс алдыИран әдебиеті мен поэзиясының жарқын тұлғасы Мұхаммад Хұсейн Шахриярдан қалған ескерткіш – Ұстаз Шахриярдың әдеби мұражайы. Ол Табриз қаласының ескі бөлігінің Мақсудие махаллесінде орналасқан. Бұл мұражай архитектуралық жоба жағынан ешқандай ерекшелігі болмаса да, рухани тұрғыдан  Иран әдебиеті тарихында құнды мекен болып саналады.  Өйткені жылдар бойы ұстаз Шахриярдың өмір сүріп, еңбек еткен орны болған. Аталмыш үй ұстаз Шахрияр қайтыс болғаннан кейінгі жылдары  Табриз әкімшілігі тарапынан сатылып алынып, қазір де осы ұйым бақылауымен басқарылып отыр. Бұл мұражайда ұстаз Шахриярға тиесілі 500-ден астам ескерткіш, соның ішінде кітаптар, өз қолымен жазылған көптеген еңбектері мен өлең парақтары мен дәптерлері, «насх» жазуымен жазылған Құран кітабы.

В.О.Ключевский, а.С.Лаппо-Данилевский еңбектері

А.С. Лаппо-Данилевский — тарихшы, философ, өзіндік ерекше мәдениеттану теориясынжасаушы.1882 жылы Симферополь гимназиясын тәмамдаған соң Санкт-Петербург университетінетүседі, осында ғалым болып қалыптасады. 1910-1913 жж. А.С. Лаппо-Данилевскийдің«тарих әдіснамасы» атты іргелі еңбегі жарық көреді.А.С.Лаппо-Данилевскийкөбінесежаңакантшылдықбағыттағынемісмәдениеттанушыларын қолдай келіп, тарихи процесті мәдени үдеріс ретінде қабылдап, өзтүсінігін ұсынды, «әлемдік тұтастық» ұғымын қалыптастырды. Адамзат ұжымдықиндивидуум ретінде абсолюттік құндылықтарды бірлесіп тануға қабілетті жекеадамдардан тұрады.Адамзаттың даму бағытын ой елегінен өткізіп зерделеген Лаппо-Данилевский адам баласы абсолюттік құндылықтарды түсіну негізінде өз пайымдауларынбіріктірген сайын «жеке ұлы тұлғаға» айнала түседі деген тұжырымға келді. Абсолюттікқұндылықтар жүйесі.Деректану әдіснамасы А.С.Лаппо-Данилевскийдің тұжырымдамасында ерекше орыналды. Ғалым деректануды өз тақырыбы мен әдісі бар дербес ғылыми пән ретіндеқарастырды. А.С. Лаппо-Данилевскийдің пікірі бойынша, тарихи дерек — «адампсихикасының кәдеге асқан өнімі».