Қоғамдық танымның қалыптасуындағы араб деректері әсерінің деңгейін көрсетіңіз.

Қоғамдық танымның қалыптасуында араб деректерінің әсері зор.Олар ерте кезден бастап қоғамның танымына әсер етіп келеді.Мысалғы,әйгілі араб ғалымдарының бірі-Мухаммед аль-Хорезми шамамен 800 ж сааудың ондық жүйесін дамытып,арифметика мен бөлшек сандар жайлы кіріспе жазып,есептер жинағын шығарды.Мыңдаған жылдардан кейін бұл жинақ Испания Европаға жеткенде,бұл жинақтың бірінші сөзі өзгеріске ұшырап, «алгебра» аталып кетті.Бұл есептеулердің түрімен Еуропаға жаңа цифрлар енді,олар « араб цифрлары» деп аталды.Есептеудің жүйесін қабылдап,оны жетілдірі ғылым тарихында үлкен жетістік болды.Математикадағы бұл жетістіктер физика ғылымының дамуына жол ашты.Әсіресе үлкен жетістіктер астрономияда болды.Осыған орай,еуропалық терминдердің көбісі араб тілінен қабылданған.Қазіргі кезде аспан әлеміне байланысты көптеген терминдер арабша айтылады.Астрорномияға араб ғалымдары аль-Батани,аль-Хасан аль-Хайтан үлкен үлес қосты.Аль Хасан деген атпен белгілі ,Аль-хатан аль-Хайтан ғалымының еңбектерімен Белгілі орта ғасырлық ғалымдар Бэконнан бастап Ньютонға дейін оқыған.Сонымен қатар араб деректердің қоғамдық танымға қосқан үлесі медицинада байқалады.Мысалғы,Ислам дінінің қасиетті кітабы –Құранның өзінде жан саулығымен қатар тән саулығына үлкен көңіл бөлінеді.Сондықтан мұсылман халықтары гигиенаға үлкен көңіл бөледі..Еуропада көптеген жылдар дәрігерлер болмаған кезде,араб ғалымы аль-Рази (Еуропада оны Расас деп атайды) ең үлкен медициналық энциклопедия жазып шығарған.Бұдан басқа,әлемге әйгілі ИБн-Сина (Авиценна) бәріне белгілі « Дәрігерлік ғылымның каноны »атты еңбегі көптеген жылдар бойы оқушылардың оқу программасында оқытылуда.

Қытайдың әлеуметтік және мәдениеттік өмірінің жаһандануына деректанудың тигізген әсері. Қытай тарихы археологиялық мәліметтермен қатар, ерте заманнан бергі саяси өмір мен әлеуметтік қозғалыстарды зерттеуге мүмкіндік беретін, жазба көздерінің көпшілігі және түрлігімен ерекшеленеді. Діни-философиялық және тарихи мазмұны бар канондалған ежелгі қытай мәтіндері, әсіресе Конфуцийдің оқуы жазылғаны — өз кезегінде, қытай өркениетінің дамуына, қытай халықтарының көзқарасына әсер етті. Қытай басшылығы өзінің сыртқы саяси жаспарларында дамушы елдердің экономикалық бағынуына маңызды орын бөледі. Осы мақсаттарда Пекин оларға экономикалық дамуын және сыртқы экономикалық байланыстарының концепциясын байланыстыруға тырысады. Осылай бола тұра «өз көршіне сүйену» деген модификацияланған концепциясы насихатына қытайдың дамушы социалисттік ел рольіне әрекеттенуіне және бұл ерекше характерден шығатын оның дамушы елдермен экономикалық баланысына басты орын беріледі. Қытай мен Азия, Африка, Латын Америкасы мемлекеттері арасындағы эконмикалық қатынасы сыртқы сауда және көмек салаларына байланысты жүзеге асады. Экономикалық қатынастарда қытайлық ықпалды азшылықтары бар бұл елдерде (бұл ел алдымен Оңтүстік Шығыс Азия елдері) пекин, осы азшылықтардың экспедициялық элементтеріне саяси тұрғыдан қолдау көрсетуге және олардың кәсіпкерлік мүмкіншіліктерін Қытайдың көрсетілген елдерде экономикалық және саяси қатысуын және өзінің эксплуаттарылық кірістерін кеңейту үшін қолдануға ұмтылады.