Деректерді шынайылыққа тексеру

Деректерде бейнеленген тарихи оқиғаларды қалпына келтіретін тәсілдерді деректанулық «сын» дейді. Ресей тарихы бойынша тарихи деректер бірінші болып сыннан өткізген В.Н.Татишев . Ол қажетті дүниені қажетсізден айыра білу Мықты тарихшылардың Еңбектерін өзіне сын көзбен қарауды ұсынады.

• Автор өзі айтып отырған оқиғаға қатысқан ба?

• Егер қатысса сол кезде өмір сүрді ме?

• Автор неге сүйеніп жазды?

• Көп жыл өткен соң сол іске қатысқандығын жазып алды ма?

• Авторы кім? өз отаны кім? әлде шетелдік пе?

Л Шлецер 1735-1809 жылдары тарихи сынды үш топқа бөлу арқылы жіктеген:

1.Кіші сын (сөзді сынау) түпнұсқаны анықтау.

2.Грамматикалық және тарихи талдау. Автордың қандай сөзді пайдаланғанын және не айтпақ болғанын анықтау. Жоғарғы сын. (дерек автордың пікірі дұрыс па, рас өтірік пе, көз жеткізу. Бұнда автордың оқиғаны қаншалықты білетіндігін анықтау. В.О. Ключевский ғылыми талдауды екіге бөледі: Философиалық сын (ежелгі қол жазбаны дұрыс оқи білу). Фактілі сын жазудың көзқарасын анықтау дейді.

Деректегі ақпараттың ғылыми маңызын бағалау кезінде оның шындыққа қатынасымен қатар, тарихшымен байланысын да айқында қажет. Бірінші жағдайда дерекпен шындықтың байланысына шынайылық проблемасы, екінші жағдайда «дерек және тарихшыға» өкілеттілік проблемасы пайда болады.

Жаңа аймақтық салалар бойынша білім беру (шумерология, урартология және т.Б.)

Шығыстану – Шығыс деп аталған Азия және ішінара Африка елдерінің тарихын, экономикасын, тілдерін, әдебиетін, этнологиясын, өнерін, дінін, философиясын, мәдениетінің материалдық және рухани ескерткіштерін кешенді түрде зерттейтін ғылым. Шығыстанудың ішінде аймақтық салалар: египет зерттеу, ассирия зерттеу, семит зерттеу, арабтану, ирантану, түркітану, қытай зерттеу, моңғолтану, үндітану, жапонтану қалыптасты. Ғылымның алға қарай дамуына байланысты Шығыстануда жаңа аймақтық салалар қалыптасуда (шумер зерттеу, урарту зерттеу, кумрантану, корейтану, малайтану, т.б.).Мысалы, Түркология - жалпы Шығыстану ғылымының бір саласы. Шығыстану ғылымына араб, иран, монғол, қытайтану ғылымдары енеді. Түркология-түркі халықтары туралы ілім. Ол түркі халықтарының тілін, әдебиетін, тарихын, этнографиясын зерттейтін ғылымдар қосындысы ретінде Ресейде XVIII ғасырдың екінші жартысынан бастап қалыптасқан. Түркология - өте күрделі ғылым. Онымен тарих, философия, этнография, археология, лингвистика, әдебиеттану сияқты көптеген ғылымдар айналысады. Аталған ғылымдар өкілдері жазған еңбектер де мол. Қазірде түркология бұрынғыдай өте кең мағынада емес, негізінде, түркі халықтарының тілдері мен әдебиетін, тарихы мен мәдениетін зерттейтін ғылым мәнінде қолданылады. Шығыстану - Шығыс елдерінің тарихың экономикасың, тілін, әдебиетің өнерін, дінін, этнографиясын, философиясын зерттейтін ғылым. Ол өзінің қүрамына түркітану ғылымынан басқа арабтану, ирантану, египеттану, моңғолтану, қьггайтану, корейтану және т.б. ғылымдарды біріктіредіИрантанушы және арабтанушы оқытушылардың негізгі ғылыми бағыты – Иран, Араб елдерінің тарихы мен мәдениеті, әдебиеті мен тілінің қазақ елімен байланыстары. Кафедра ұстаздары ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізумен қатар халықаралық, республикалық, ғылыми-теориялық конференцияларға қатысады, баяндамалар жасайды. Республикалық ғылыми жобаларға қатысып, ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізеді.

Жаңа замандағы шет елдегі шығыстанудың дамуын анықтаңыз. Шығыстанудың дамуы үш негізі кезеңімен өтті. Дәл осы 1,2-ші кезеңдері Жаңа замандағы шығыстанудың дамуына сәйкес келеді. Яғни, ғасырмен айтатын болсақ, 17 ғ. мен 18 ғ-дың 1-ші жартысы. Шет елдерде шығысты зерттеудің ғыл.алғышарттары қалыптасуымен сипатталады. Шығыс тілдерін зерттеу шеңбері кеңейе түсті. Бұрынғыдан гөрі неғұрлым мазмұнды саяхатнамалар жариялана бастады. Италиялық П.Д.Валле, француздар Ж.Тавернье, Ж.Шарден, неміс Адам Олеарий, орыс авторлары И.К. Россохин мен А.Л. Леонтьевтердің шығыстанудың қытайтануына дамуына зор ықылас бөлді. Ал 2-ші кезеңі, 18 ғ. мен 19 ғ.басы. Шығыстанудың іргесі қаланды. Ежелгі заманғы жазулар мен тілдердің ашылуына байланысты салыстырмалы тілтанудың басталуына негіз болған шығыс тіл ғылымы ерекше дамыды. 1771 ж. француз ғалымы Анкетиль-Дюперрон ескі парсы тілінен “Авестаны” аударды, ағылшын ғалымдары У.Джонс пен Г.Колбрук санскритті еуропа тілдермен салыстыра отырып зерттей бастады. Осылайша жаңа замандағы шығыстанудың шет елдерде қарқынды даму жолына түсті.