
Бригадина О.В. История культуры России новейшего времени 1917-2000 гг
.pdf<bky \ \ha^mo_ qZklv bgl_eeb]_gpbb bs_l hihju \ dZdbo-lh kbf\heZo
gZjh^ghklb jhfZglbdb keZ\yghnbeu g_]jblx^ Gh qlh klhbl aZ wlbfb kbf\heZfb ihke_ klZebgkdhc dhee_dlb\baZpbb hklZ\b\r_c hl gZjh^Z lhevdh jh`db ^Z gh`db" Qlh fh`gh ihklZ\blv aZ wlbfb kbf\heZfb \
:f_jbd_"
?klv kqZkleb\u_ bkdexq_gby kj_^b fZeuo kljZg LZf ijhp_kk mj[Zgb aZpbb r_e bgZq_ LZf khojZgyeZkv kiehq_gghklv k\yau\ZxsZy \f_kl_ \k_ mjh\gb h[jZah\Zgghklb LZf gZpby [u\Z_l _^bguf hj]Zgbafhf lZf bgl_eeb]_glu [hevr_ ijhk\_sZeb fZkku q_f \ha[m`^Zeb \ gbo \hbgkl \_gghklv LZf kbf\heu gZpbhgZevgh]h _^bgkl\Z g_ lZd e_]dh klZgh\ylky kbf\hehf ljZ\eb ^jm]bo ihkeZ[__ LZf \k_ bgZq_ LZf dZd \ IjZ]_ \
1968 ] gZjh^ SHRSOH – j_Zevghklv b bgh]^Z \_kv gZjh^ ^_ckl\m_l dZd
h^bg q_eh\_d ijhlb\ \k_fh]msbo lhlZeblZjguo fZrbg«
Bgl_eeb]_gl fh`_l iulZlvky Zkkbfbebjh\Zlvky \ fZkk_ gh fZkkZ \_eb dh^_j`Z\guo f_sZg gbdh]^Z g_ ijbagZ_l _]h aZ k\h_]h b ijb i_j\hc \ha- fh`ghklb \ulhedg_l lZd dZd [ueb \ulhedgmlu ba JK>JI __ hkgh\Zl_eb Lhevdh kiehlb\rbkv \ k\h_f h^bghq_kl\_ bgl_eeb]_gpby fh`_l q_]h-lh
^h[blvky b ^ey k_[y kZfhc b ^ey \k_o < dhg_qghf kq_l_ bgl_eeb]_gpby ^he`gZ \uclb aZ k\hb jZfdb aZo\Zlblv ijhk\_lblv fZkku Gh ij_`^_ q_f ihkheblv gZ^h klZlv khevx ij_`^_ q_f ijhk\_sZlv gZ^h klZlv k\_lhf
i_j_klZlv [ulv q_eh\_dhf fZkku i_j_klZlv [ulv qZklbp_c lvfu
Fh`_l eb f_gvrbgkl\h q_]h-lh ^h[blvky" G_ _klv eb lZdlbdZ aZ\_^h fh]h f_gvrbgkl\Z – lZdlbdZ hlqZygby" G_ _klv eb wlh djbd h^bghqdb [_kkbevgh]h qlh-eb[h baf_gblv"
HldZau\Zxkv `blv < [_^eZf_ g_ex^_c HldZau\Zxkv \ulv K \hedZfb iehsZ^_c
F P\_lZ_\Z
Ba pbdeZ “Klbob d Q_obb”
Y ^mfZx qlh \k_ \_ebdh_ gZqbgZehkv k f_gvrbgkl\Z b ^Z`_ [hevr_ lh]h – k h^bghqdb hldZaZ\r_]hky \ulv
GZ wlh]h h^bghqdm y b jZkkqblu\Zx«
KZfba^Zl \_dZ F ; Fg K
18. “>_eh” F Jhkljhih\bqZ8 b = <brg_\kdhc9
Ba Zjob\Z POK> P_gljZ ojZg_gby kh\j_f_gguo ^hdmf_glh\
< gZklhys__ \j_fy gZ AZiZ^_ ih^gylZ Zglbkh\_lkdZy dZfiZgby k bk ihevah\Zgb_f ihiZ\r_]h \ jmdb d bghkljZgguf dhjj_kihg^_glZf iheb
430
lbq_kdb \j_^gh]h ibkvfZ kh\_lkdh]h \bhehgq_ebklZ JHKLJHIH<BQ: jZg__ gZijZ\e_ggh]h bf \ j_^Zdpbb ]Za_l “IjZ\^Z”, “Ba\_klby”, “Ebl_jZ
lmjgZy ]Za_lZ” b “Kh\_lkdZy dmevlmjZ”.
GZijZ\e_gb_ mdZaZggh]h ibkvfZ y\behkv dZd [u blh]hf \uau\Zxs_]h ih\_^_gby JHKLJHIH<BQ: ^_fhgkljZlb\gh hdZau\Zxs_]h ih^^_j`dm
KHE@?GBPUGM Ihke_^gbc \ l_q_gb_ g_kdhevdbo f_kyp_\ ihke_ bk dexq_gby _]h ba KhxaZ ibkZl_e_c KKKJ ijh`b\Z_l gZ ^Zq_ Jhkljhih\bqZ b ih kms_kl\m gZoh^blky gZ _]h kh^_j`Zgbb
Mqblu\Zy g_mjZ\gh\_r_gghklv Jhkljhih\bqZ _]h aZghkqb\hklv b \u khdhf_jb_ fh`gh ij_^iheZ]Zlv hl g_]h b bgu_ g_h[^mfZggu_ ^_ckl\by
<k\yab k wlbf Z lZd`_ ijbgbfZy \h \gbfZgb_ lh qlh Jhkljhih\bq ^h
^_dZ[jy ^he`_g gZoh^blvky gZ ]Zkljheyo \ dZiblZebklbq_kdbo ]hkm ^Zjkl\Zo ?\jhiu ih ebgbb Dhfbl_lZ ]hk[_ahiZkghklb ^Zgu khhl\_lkl \mxsb_ mdZaZgby h ijbgylbb f_j ih h]jZ`^_gbx _]h hl \hafh`guo ijh \hdZpbc kh klhjhgu ijhlb\gbdZ
H^gh\j_f_ggh k wlbf ij_^klZ\ey_lky p_e_khh[jZaguf
– ijbgylv f_ju d \u\h^m Jhkljhih\bqZ \ Kh\_lkdbc Khxa >ey wlh]h
fh`gh [ueh [u bkihevah\Zlv \ebygb_ gZ g_]h fbgbkljZ dmevlmju KKKJ lh\ Nmjp_\hc ? : gZoh^ys_cky \ Q_ohkeh\Zdbb b ijb]eZkblv _]h \
IjZ]m ^ey \uklmie_gby i_j_^ h[s_kl\_gghklvx LZf b j_rblv \hijhk h ij_djZs_gbb beb ijh^he`_gbb ]Zkljhe_c ?keb Jhkljhih\bq \ Q_ohkeh \Zdbx ijb_oZlv g_ kh]eZkblky lh gZclb bghc ij_^eh] ^ey _]h djZldh\j_ f_ggh]h ijb_a^Z \ Fhkd\m beb \ h^gm ba khpbZebklbq_kdbo kljZg
– mqblu\Zy h[klZgh\dm keh`b\rmxky \ k\yab k ibkvfhf Jhkljhih\b
qZ b j_Zdpbx gZ wlh ibkvfh aZ jm[_`hf ihjmqblv Fbgbkl_jkl\m dmevlm ju KKKJ ih^ [eZ]h\b^guf ij_^eh]hf hleh`blv ih_a^dm \ :\kljbx `_ gu Jhkljhih\bqZ – gZjh^ghc Zjlbkldb KKKJ <brg_\kdhc = I \u_a^
gZf_q_g gZ ghy[jy k ] Ijhkbf jZkkfhlj_lv
AZf_klbl_ev ij_^k_^Zl_ey Dhfbl_lZ ]hk[_ahiZkghklb P<B=MG
BgnhjfZpby Fbgbkl_jkl\Z dmevlmju KKKJ \ PD DIKK
K_dj_lgh
< k\yab k Zglbkh\_lkdhc ijhiZ]Zg^bklkdhc dZfiZgb_c gZqZlhc \ ih ke_^gb_ ^gb ij_kkhc b jZ^bh dZiblZebklbq_kdbo kljZg \hdjm] ibkvfZ \bhehgq_ebklZ F Jhkljhih\bqZ h Khe`_gbpug_ Fbgbkl_jkl\h dmevlm ju KKKJ ^hdeZ^u\Z_l ke_^mxs__
F Jhkljhih\bq \ gZklhys__ \j_fy gZoh^blky gZ ]Zkljheyo \ NJ= khih ghy[jy k ] \ khhl\_lkl\bb k aZdexq_gguf \ yg\Zj_ ]. dhg
ljZdlhf ihke_ q_]h ij_^klhyl _]h ]Zkljheb \ BkiZgbb k ih ^_dZ[jy k ] lZd`_ gZ hkgh\Zgbb bf_xs_]hky dhgljZdlZ
431
Ih k\_^_gbyf gZ ghy[jy k ] F Jhkljhih\bq hldZau\Z_lky dhf
f_glbjh\Zlv k\h_ ibkvfh ij_^klZ\bl_eyf aZiZ^ghc ij_kku b g_ hijh\_j ]Z_l _]h kh^_j`Zgby
ghy[jy k ] Fbgbkl_jkl\h dmevlmju KKKJ gZijZ\beh ijhkv[m kh\ ihkem \ NJ= h[jZlblv hkh[h_ \gbfZgb_ gZ ij_[u\Zgb_ F Jhkljhih\bqZ
\ wlhc kljZg_ h]jZ^blv _]h hl g_`_eZl_evguo dhglZdlh\ k ij_kkhc b \ha fh`guo ijh\hdZpbc«
«KqblZ_f lZd`_ g_h[oh^bfuf ^heh`blv qlh `_gZ F Jhkljhih\b- qZ – i_\bpZ =:;L KKKJ = <brg_\kdZy – ^he`gZ ghy[jy k ] \ qZ
kh\ fbgml \ue_l_lv ba Fhkd\u \ <_gm ^ey aZ\_jr_gby ]jZfaZibkb hi_ju “;hjbk =h^mgh\” ijh\h^bfhc ba\_klguf ^bjb`_jhf = DZjZyghf
b ^he`gZ \ha\jZlblvky \ Fhkd\m ihke_ aZ\_jr_gby aZibkb aZdZgqb\Zx-
s_cky ghy[jy k ] I_j\Zy iheh\bgZ aZibkb ijh\h^beZkv lZd`_ \ <_g_ k ih ghy[jy k ] ihke_ q_]h = <brg_\kdZy \_jgmeZkv \ Fhkd\m ^ey
mqZklby \ ki_dlZde_ =:;L &&&3 “K_f_g Dhldh” ghy[jy k ]
<u_a^ <brg_\kdhc \ :\kljbx hldju\Zxsbc \hafh`ghklb ijyfuo dhglZdlh\ k Jhkljhih\bq_f \uau\Z_l [hevrmx lj_\h]m H^gZdh aZij_ s_gb_ \u_a^Z = <brg_\kdhc \ gZklhysbo mkeh\byo fh]eh [u y\blvky ^hihegbl_evguf ih\h^hf ^ey ijh^he`_gby b mkbe_gby Zglbkh\_lkdhc ijhiZ]Zg^u \ua\Zgghc ibkvfhf F Jhkljhih\bqZ Z lZd`_ ih\e_qv aZ
kh[hc gh\u_ g_`_eZl_evgu_ ^_ckl\by kh klhjhgu F Jhkljhih\bqZ
Fbgbkl_jkl\h dmevlmju KKKJ kqblZ_l lZd`_ g_h[oh^bfuf ^heh `blv qlh \ khhl\_lkl\bb k ihklZgh\e_gb_f PD DIKK hl k_gly[jy k ]
“H k_jv_aguo g_^hklZldZo \ hj]ZgbaZpbb ]Zkljhevguo ih_a^hd om^h`_kl \_gguo dhee_dlb\h\ \ dZiblZebklbq_kdbo kljZgZo” i_j_kfhlj_gu ieZgu
aZjm[_`guo ]Zkljhe_c kh\_lkdbo dhee_dlb\h\ b khebklh\ gZ ]h^ J_adh khdjZs_gu kjhdb bo ]Zkljhe_c, mkljZg_gZ fgh]hdjZlghklv \u_a^h\
dhee_dlb\h\ ^ey q_]h ij_^mkfhlj_gh ijb\e_q_gb_ d aZjm[_`guf ]Zkljh eyf gh\uo dhee_dlb\h\ jZg__ g_ \u_a`Z\rbo aZ jm[_`
<b^guf bkihegbl_eyf j_dhf_g^h\Zgh mkbeblv bo i_^Z]h]bq_kdmx jZ[hlm \ dhgk_j\Zlhjbyo kljZgu Z lZd`_ ]Zkljhevgh-dhgp_jlgmx ^_y
l_evghklv \ KKKJ
Fbgbkl_jkl\h dmevlmju KKKJ ijbgbfZ_l f_ju ^ey jZatykg_gby \ kj_^_ l\hjq_kdhc bgl_eeb]_gpbb b fheh^_`b h[mqZxs_cky \ \maZo bk dmkkl\Z \jZ`^_[gh]h oZjZdl_jZ ijhiZ]Zg^bklkdhc dZfiZgbb ih^gylhc [mj`mZaghc ij_kkhc \hdjm] ibkvfZ Jhkljhih\bqZ dhlhjZy \ Zglbkh\_l kdbo p_eyo jZa^m\Z_l _]h hrb[hqgh_ fg_gb_
Qlh dZkZ_lky kZfh]h Jhkljhih\bqZ lh _]h ih\_^_gb_ [ueh [u p_e_kh h[jZaguf h[km^blv ih _]h \ha\jZs_gbb \ Khxa_ dhfihablhjh\ Fhkdh\ kdhc ]hkm^Zjkl\_gghc dhgk_j\Zlhjbb ;hevrhf l_Zlj_ KKKJ b Fhkdh\ kdhc ]hkm^Zjkl\_gghc nbeZjfhgbb
AZf_klbl_ev fbgbkljZ dmevlmju KKKJ |
< DmoZjkdbc |
432
Lbohg Oj_ggbdh\ dhfihablhj gZjh^guc Zjlbkl KKKJ
Hl \k_o k d_f gb ijboh^behkv [u fg_ jZa]h\Zjb\Zlv ih ih\h^m ibkv fZ Jhkljhih\bqZ y keurZe j_adb_ keh\Z hkm`^_gby \hafms_gby _]h ih \_^_gb_f hij_^_e_gb_ wlh]h ibkvfZ dZd iheblbq_kdhc ijh\hdZpbb
… g_dhlhju_ gZrb fmaudZglu ijh\h^y fgh]h \j_f_gb aZ jm[_`Zfb
k\h_c Jh^bgu hlju\Zxlky hl ljZ^bpbc `bagb k\h_]h gZjh^Z ^Z b `bagv aZjm[_`gmx hgb \b^yl kh\_jr_ggh g_ \ lhf \b^_ dZdZy hgZ _klv gZ kZ fhf ^_e_ Bo dhgp_jlu Zieh^bkf_glu \hkobs_gb_ kemrZl_e_c h[_^u ijb_fu Z^j_kh\Zggu_ bf dZd ij_^klZ\bl_eyf kh\_lkdhc dmevlmju g_ ^Zxl bf \hafh`ghklb ihagZdhfblvky k bklbgghc hq_gv ljm^ghc `bagvx aZjm[_`guo fmaudZglh\ bo jZah[s_gghklvx bo [hjv[hc aZ k\h_ kms_ kl\h\Zgb_ ihklhygguf kljZohf aZ aZ\ljZrgbc ^_gv AZjm[_`gu_ fmau
dZglu aZ\b^mxl lhfm iheh`_gbx \ dhlhjhf gZoh^ylky kh\_lkdb_ fmau dZglu aZ\b^mxl aZ[hl_ h gbo dhlhjmx ijhy\eyxl kh\_lkdh_ ijZ\bl_ev kl\h kh\_lkdh_ ]hkm^Zjkl\h dhlhjh_ ^Z_l ihdhc m\_j_gghklv \ jZ[hl_ gZ^ gh\ufb ijhba\_^_gbyfb b \ ihbkdZo gh\uo iml_c \ bkdmkkl\_
Lbohg Oj_ggbdh\
B^_cgu_ i_j_jh`^_gpu Ba\_klby fZjlZ
“<u_oZ\rb_ g_kdhevdh e_l gZaZ^ \ aZjm[_`gmx ih_a^dm F E Jhkl-
jhih\bq b = I <brg_\kdZy g_ ijhy\eyy `_eZgby \ha\jZlblvky \ Kh\_l kdbc Khxa – \_eb ZglbiZljbhlbq_kdmx ^_yl_evghklv ihjhqbeb kh\_l
kdbc h[s_kl\_gguc kljhc a\Zgb_ ]jZ`^ZgbgZ &&&J Hgb kbkl_fZlbq_ kdb hdZau\Zeb fZl_jbZevgmx ihfhsv ih^ju\guf Zglbkh\_lkdbf p_g ljZf b ^jm]bf \jZ`^_[guf Kh\_lkdhfm Khxam hj]ZgbaZpbyf aZ jm[_`hf < – ]]. hgb ^Zeb gZijbf_j g_kdhevdh dhgp_jlh\ ^_g_`gu_
k[hju hl dhlhjuo ihreb \ ihevam [_ehwfb]jZglkdbo hj]ZgbaZpbc
NhjfZevgh hklZ\Zykv ]jZ`^ZgZfb Kh\_lkdh]h KhxaZ Jhkljhih\bq b <brg_\kdZy ih kms_kl\m klZeb b^_cgufb i_j_jh`^_gpZfb \_^msbfb ^_yl_evghklv gZijZ\e_ggmx ijhlb\ Kh\_lkdh]h KhxaZ kh\_lkdh]h gZjh^Z
Mqblu\Zy qlh Jhkljhih\bq b <brg_\kdZy kbkl_fZlbq_kdb kh\_jrZxl ^_ckl\by gZghkysb_ ms_j[ ij_klb`m KhxaZ KKJ b g_kh\f_klbfu_ k ijbgZ^e_`ghklvx d kh\_lkdhfm ]jZ`^Zgkl\m Ij_ab^bmf <_joh\gh]h Kh\_lZ KKKJ ihklZgh\be gZ hkgh\Zgbb kl AZdhgZ KKKJ hl Z\]mklZ
]. “H ]jZ`^Zgkl\_ KhxaZ Kh\_lkdbo KhpbZebklbq_kdbo J_kim[ebd”
aZ ^_ckl\by ihjhqZsb_ a\Zgb_ ]jZ`^ZgbgZ KKKJ ebrblv ]jZ`^Zgkl\Z KKKJ F E Jhkljhih\bqZ b = I <brg_\kdmx”.
H[jZs_gb_ F Jhkljhih\bqZ b = <brg_\kdhc
IZjb` fZjlZ ]
D H;S?KL<?GGHFM FG?GBX
Fu h[jZsZ_fky d gZrbf ^jmavyf ex[bl_eyf fmaudb dh \k_f ex^yf ^h[jhc \heb k ijhkv[hc \ wlhl ly`_euc ^ey gZk qZk \ujZablv k\h_ hlgh
433
r_gb_ d [_kq_eh\_qghfm b g_aZdhgghfm Zdlm ebr_gby gZk ijZ\Z `blv b mf_j_lv gZ k\h_c a_fe_ Fu g_ aZgbfZebkv b g_ aZgbfZ_fky iheblbdhc
gb m k_[y gZ jh^bg_ gb aZ jm[_`hf Z hl^Z_f k\hb kbeu fmaud_ qlh[u djZkhlZ __ kh]j_\ZeZ fbj
Ij_^ty\e_ggu_ gZf nhjfZevgu_ h[\bg_gby g_ bf_xl gbdZdhc k\yab k ih^ebggufb fhlb\Zfb wlh]h j_r_gby dhlhjh_ y\behkv ebrv Zdlhf f_k lb aZ ijhy\e_ggmx gZfb q_eh\_q_kdmx kheb^Zjghklv ih hlghr_gbx d ]hgbfuf ex^yf«
=ZebgZ <brg_\kdZy FklbkeZ\ Jhkljhih\bq
E B ;j_`g_\m
=jZ`^Zgbg Ij_^k_^Zl_ev <_joh\gh]h Kh\_lZ KhxaZ KKJ
<_joh\guc Kh\_l KhxaZ KKJ dhlhjuc <u \ha]eZ\ey_l_ ebrbe gZk kh\_lkdh]h ]jZ`^Zgkl\Z Fu – fmaudZglu Fu `b\_f b fukebf fmau
dhc <u g_ om`_ ^jm]bo agZ_l_ qlh _^bgkl\_gghc gZr_c “\bghc” [ueh
lh qlh fu ^Zeb ijbxl \ k\h_f ^hf_ ibkZl_ex :e_dkZg^jm Khe`_gbpugm AZ wlh k <Zr_c kZgdpbb gZ gZk [ueb h[jmr_gu \kyq_kdb_ ij_ke_^h\Zgby i_j_`blv dhlhju_ [ueh ^ey gZk g_\hafh`gh – hlf_gu dhgp_jlh\ aZij_
lu ]Zkljhe_c aZ jm[_`hf [hcdhl kh klhjhgu jZ^bh l_e_\b^_gby i_qZlb ihiuldZ iZjZebah\Zlv gZrm fmaudZevgmx ^_yl_evghklv
Ljb`^u _s_ [m^mqb \ Jhkkbb Jhkljhih\bq h[jZsZeky d <Zf i_j\uc jZa k ibkvfhf b ^\Z`^u k l_e_]jZffZfb k ijhkv[hc ihfhqv gZf gh gb <u gb dlh-
eb[h ba <Zrbo ih^qbg_gguo ^Z`_ g_ hldebdgmebkv gZ wlhl djbd ^mrb
LZdbf h[jZahf <u \ugm^beb gZk ijhkblv h[ hlt_a^_ aZ ]jZgbpm gZ ^ebl_evguc kjhd b wlh [ueh hnhjfe_gh dZd dhfZg^bjh\dZ Fbgbkl_jkl\Z dmevlmju KKKJ Gh \b^bfh <Zf g_ o\Zlbeh gZrbo ke_a gZ jh^bg_ <u gZk b a^_kv gZklb]eb
L_i_jv <Zrbf bf_g_f “[hjpZ aZ fbj b ijZ\Z q_eh\_dZ” gZk fhjZevgh
jZkklj_eb\Zxl \ kibgm ih knZ[jbdh\Zgghfm h[\bg_gbx ebrZy gZk ijZ\Z \_jgmlvky gZ jh^bgm
Fu lj_[m_f gZ^ gZfb km^Z \ ex[hf f_kl_ KKKJ \ ex[h_ \j_fy k h^gbf mkeh\b_f – qlh[u wlhl ijhp_kk [ue hldjuluf
Fu gZ^__fky qlh gZ wlh q_l\_jlh_ d <Zf h[jZs_gb_ <u hldebdg_ l_kv Z _keb g_l lh fh`_l [ulv ohly [u djZkdZ klu^Z aZev_l <Zrb s_db
= <brg_\kdZy F Jhkljhih\bq
Ba\_klby Zij_ey
19. : ?k_gbg-<hevibg10 Xjb^bq_kdZy iZfyldZ ^ey l_o dhfm ij_^klhyl ^hijhku
ba\e_q_gby
« Km^ ?keb aZk_^Zgb_ ijhbkoh^bl ijb aZdjuluo ^\_jyo beb _keb mklZgh\e_gu ijhimkdZ ^ey \oh^Z \ aZe lh k\b^_l_ev aZsblu ^he`_g ihf
434
gblv qlh hg h^bg ba g_fgh]bo dlh bf__l ^hklmi gZ ijhp_kk b hg ^he`_g [ulv aZbgl_j_kh\Zg \ lhf qlh[u hklZlvky \ aZe_ aZk_^Zgbc dZd fh`gh ^hevr_ Lml mf_klgh g_ kjZam \ukdZau\Zlv k\h_ fg_gb_ h ^hijhk_ k\b^_ l_ey [_a q_]h ij_^k_^Zl_evkl\mxsbc g_ \ijZ\_ m^Zeblv k\b^_l_ey DZ` ^uc ih^km^bfuc b aZsblgbd fh`_l aZy\blv qlh \ oh^_ aZk_^Zgby fh`_l \hagbdgmlv \hijhk d k\b^_l_ex GZ ijZdlbd_ wlZ klZlvy gZjmrZeZkv GZ ijhp_kk_ =bga[mj]Z b =ZeZgkdh\Z k\b^_l_e_c \u]hgyeb kjZam `_ ihke_ ^hijhkZ < KKKJ k\b^_l_ev ij_^iheZ]Z_lky g_aZbgl_j_kh\Zgguf ebphf Ihwlhfm hg g_ fh`_l jZkkqblu\Zlv qlh _fm ^Z^ml ijhbag_klb j_qv Hg fh`_l \dexqblv \ k\hb ihdZaZgby aZy\e_gby h g_\bgh\ghklb ih^km^bfh ]h K\b^_l_ev ^he`_g jZaebqZlv b xjb^bq_kdh_ agZq_gb_ g_dhlhjuo keh\ agZq_gb_ dhlhjuo jZkoh^blky k ih\k_^g_\guf GZ^h ihfgblv qlh DIKK y\eyykv bklhjbq_kdb b iheblbq_kdb hkgh\ghc jmdh\h^ys_c kbehc kh\_lkdh]h h[s_kl\Z \ xjb^bq_kdhf hlghr_gbb mklmiZ_l [ehdm dhffm gbklh\ b [_kiZjlbcguo >_imlZlu \ <_joh\guc Kh\_l KKKJ \u^\b]Zxl ky bf_ggh wlbf [ehdhf Ih^ kh\_lkdbf h[s_kl\_gguf kljh_f ih^jZam f_\Z_lky kljhc khhl\_lkl\mxsbc bklhjbq_kdhc jmdh\h^ys_c jheb DIKK Wlh ihgylb_ g_ lh`^_kl\_ggh ihgylbx “kh\_lkdh]h ]hkm^Zjkl\_g
gh]h kljhy” hibkZggh]h Dhgklblmpb_c Kh\_lkdbc aZdhg g_ kh^_j`bl
aZij_s_gby iZjlbc dZd lZdh\uo b h[jZah\Zgb_ iZjlbb g_ y\eyxs_cky Zglbkh\_lkdhc g_ _klv ij_klmie_gb_ Keh\h “de_\_lgbq_kdbc” khhl\_lkl
\m_l hij_^_e_gbx de_\_lu dZd aZ\_^hfhc e`b ihjhqZs_]h oZjZdl_jZ Keh\h “[_kihjy^hd” g_ fh`_l hagZqZlv ^_fhgkljZpbx dZd lZdh\mx ih
kdhevdm k\h[h^Z ^_fhgkljZpbc b fblbg]h\ mklZgh\e_gZ Dhgklblmpb_c 125-y klZlvy Dhgklblmpbb mklZgZ\eb\Z_l qlh i_j_qbke_ggu_ \ g_c ]jZ`
^Zgkdb_ k\h[h^u ]ZjZglbjmxlky aZdhghf “\ khhl\_lkl\bb k bgl_j_kZfb ljm^ysboky b \ p_eyo mdj_ie_gby khpbZebklbq_kdh]h kljhy” Wlh g_ fh
`_l hagZqZlv qlh wlb k\h[h^u ijbagZxlky ebrv \ l_o kemqZyo dh]^Z hkms_kl\eyxlky \ mdZaZgguo p_eyo Gh _keb hgb ijhlb\hj_qZl wlbf p_ eyf lh hgb g_ hojZgyxlky aZdhghf Hl\_qZlv hljbpZl_evgh gZ \hijhk “ihgylgu eb \Zf h[\bg_gby"” \_kvfZ jbkdh\Zggh lZd dZd m ke_^kl\by
\hagbdg_l ij_p_^_gl gZijZ\blv \Zk gZ ikbobZljbq_kdh_ bkke_^h\Zgb_ Emqr_ hl\_lblv mdehgqb\h “G_ kh\k_f lZd dZd g_dhlhju_ keh\Z h[\bg_
gby bf_xl jZaebqguc kfuke”.
B \ aZdexq_gb_ g_kdhevdh kh\_lh\ gZ l_ kemqZb dh]^Z k\b^_l_ev g_ `_eZ_l ^Z\Zlv ihdZaZgby b ^_eZ_l wlh lhevdh \ kbem k\h_c h[yaZgghklb Z y\b\rbkv gZ ^hijhk g_ gZqbgZlv ^Z\Zlv ihdZaZgby ^h l_o ihj ihdZ
ke_^h\Zl_ev g_ kdZ`_l _fm ih dZdhfm ^_em hg \ua\Zg [ g_ gZau\Zlv gb
dZdbo nZfbebc b g_ ^Z\Zlv gbdZdbo k\_^_gbc h ebpZo nZfbebb dhlhjuo ke_^h\Zl_ev g_ ijhbag_k \ g_ ibkZlv b g_ ih^ibku\Zlv hl\_lh\ b ^jm]bo
ihdZaZgbc \ dhlhjuo \klj_qZxlky nZfbebb b ^jm]b_ k\_^_gby h ebpZo
435
nZfbebb dhlhjuo _s_ g_ \klj_qZebkv \ \hijhkZo gZibkZgguo ke_^h\Zl_ e_f ] hlf_lblv ih \hafh`ghklb \k_ mihfbgZgby ebp ijhlb\ dhlhjuo
^_eh g_ \ha[m`^_gh ^ ihfgblv qlh ex[h_ ^Z`_ kZfh_ g_\bggh_ mih fbgZgb_ qv_c-eb[h nZfbebb fh`_l g_h`b^Zggh hdZaZlvky k_jv_aguf
ijhfZohf Wlh]h fh`_l [ulv ^hklZlhqgh qlh[u \ua\Zlv mihfygmlh_ eb ph gZ ^hijhk _ gZ \k_o [_k_^Zo ]^_ \Zk ^hijZrb\Z_l g_ ke_^h\Zl_ev Z
^jm]h_ ebph hldZau\Zcl_kv hl\_qZlv gZ \hijhku
>ey l_o dlh ijhqgh mykgbe k_[_ \kx ls_lghklv xjb^bq_kdhc wd\b eb[jbklbdb kh ke_^h\Zl_e_f emqrbf \h \k_o hlghr_gbyo [m^_l dZl_]h jbq_kdbc hldZa hl ^Zqb dZdbo-eb[h ihdZaZgbc Ij_bfms_kl\h dhlhjh_
\u ijb wlhf ihemqZ_l_ ]hjZa^h ^hjh`_ ijhp_glh\ aZjieZlu – fZdkb fmf qlh \u fh`_l_ ihl_jylv«
KZfba^Zl \_dZ F ; Fg K
21. < G_djZkh\ 11 Dhfm wlh gm`gh"
ba\e_q_gby
G_kdhevdh ^g_c lhfm gZaZ^ y ijh\h^be \h NjZgpbx <eZ^bfbjZ FZd kbfh\Z ohjhr_]h ibkZl_ey b q_eh\_dZ g_e_]dhc km^v[u : ^h wlh]h ijh \h^be [hevrh]h k\h_]h ^jm]Z – ihwlZ Dhj`Z\bgZ : ^h g_]h :g^j_y Kb
gy\kdh]h M_oZeb dhfihablhj :g^j_c <hedhgkdbc dbghj_`bkk_j FboZ be DZibd fZl_fZlbd :e_dkZg^j ?k_gbg-<hevibg B fgh]b_ ^jm]b_ – ib
kZl_eb om^h`gbdb ihwlu ijhklh ^jmavy : Khe`_gbpugZ \u^\hjbeb – keh\h-lh dZdh_ gZreb – m >Zey _]h gZijbf_j g_l – keh\gh [Zjbg jZ [hlgbdZ kh ^\hjZ ijh]gZe
M_oZeb m_a`Zxl m_^ml Ihg_\he_ aZ^mfu\Z_rvky Ihq_fm" Ihq_fm m_a`Zxl mfgu_ lZeZgleb\u_ k_jv_agu_ ex^b ex^b dhlhjuf g_ijhklh [ueh ijbgylv lZdh_ j_r_gb_ ex^b dhlhju_ ex[yl k\hx jh^bgm b ho dZd [m^ml lhkdh\Zlv ih g_c" Ihq_fm wlh ijhbkoh^bl"
AZ^mfu\Z_rvky B g_\hevgh ih^\h^y dZdb_-lh blh]b aZ^mfu\Z_rv ky b h k\h_c km^v[_ B ohly km^v[Z wlZ l\hy Z g_ qvy-eb[h ^jm]Zy wlh \k_
`_ km^v[Z q_eh\_dZ jh^b\r_]hky \ Jhkkbb \kx beb ihqlb \kx k\hx `bagv ijh`b\r_]h \ g_c mqb\r_]hky jZ[hlZ\r_]h \h_\Z\r_]h aZ g__ –
b g_ gZ kZfhf e_]dhf mqZkld_ – bf_\r_]h ljb ^ujdb \ l_e_ hl g_f_pdbo hkdhedh\ b imev LZdbo fgh]h Lukyqb ^_kyldb lukyq B y h^bg ba gbo
Ihq_fm `_ ih^\h^y gZ -f ]h^m k\h_c `bagb wlb kZfu_ blh]b y bk iulu\Zx qm\kl\h g_ijhoh^ys_c ]hj_qb"
IhklZjZxkv ih f_j_ \hafh`ghklb [ulv djZldbf
Kemqbehkv lZd qlh \ e_l y g_h`b^Zggh ^ey k_[y b ^ey \k_o klZe ib kZl_e_f Ijbq_f kjZam ba\_klguf <hafh`gh g_kdjhfgh lZd ]h\hjblv h
436
k_[_ gh wlh [ueh bf_ggh lZd I_j\Zy fhy dgb]Z “< hdhiZo KlZebg]jZ^Z”,
dhlhjmx \gZqZe_ g_fZeh b ihjm]b\Zeb ihke_ ijbkm`^_gby _c ij_fbb klZeZ fgh]hdjZlgh ba^Z\Zlvky b i_j_ba^Z\Zlvky Ihlhf ihy\bebkv b ^jm ]b_ dgb]b Bo lh`_ b jm]Zeb b o\Zebeb gh ba^Z\Zeb b i_j_ba^Z\Zeb B fg_ klZeh dZaZlvky qlh y ijbghrm dZdmx-lh ihevam K\b^_l_evkl\h wlh
fm – ba^Zgbc gZ [he__ q_f yaudZo fbjZ
LZd ^ebehkv ^h fZjlZ ]. dh]^Z k \ukhdhc ljb[mgu GbdblZ K_j
]__\bq Ojms_\ ih^\_j] dZd m gZk ]h\hjblky `_klhqZcr_c djblbd_ fhb hq_jdb “Ih h[_ klhjhgu hd_ZgZ” b \ujZabe khfg_gb_ \ mf_klghklb fh_]h
ij_[u\Zgby \ iZjlbb K _]h e_]dhc jmdb f_gy klZeb de_cfblv ihahjhf k ljb[mg ihgb`_ gZ kh[jZgbyo \ ]Za_lZo aZ\_eb i_jkhgZevgh_ iZjlbcgh_ ^_eh b \ug_keb kljh]bc \u]h\hj aZ lh qlh \ :f_jbd_ y m\b^_e g_ lhevdh
ljmsh[u b hq_j_^b [_ajZ[hlguo aZ ihoe_[dhc KZfh kh[hc jZamf__lky i_qZlZlv f_gy i_j_klZeb
IZ^_gb_ Ojms_\Z dh_-qlh baf_gbeh \ fh_c km^v[_ HdZaZehkv qlh \ :f_jbd_ _klv dh_-qlh qlh fh`gh b iho\Zeblv b aehihemqgu_ hq_jdb \ureb hl^_evghc dgb`dhc GZ dZdh_-lh \j_fy i_j_^h fghc hldjueky reZ][Zmf \ ebl_jZlmjm ihdZ \ ]. hiylv g_ aZdjueky – y ih^ibkZe
dhee_dlb\gh_ ibkvfh \ k\yab k ijhp_kkhf mdjZbgkdh]h ebl_jZlhjZ Q_j gh\heZ b iha\hebe k_[_ \uklmiblv \ ^_gv -e_lby jZkklj_eZ _\j__\ \
;Z[v_f Yjm
AZ\_^_gh [ueh \lhjh_ i_jkhgZevgh_ ^_eh aZdhgqb\r__ky \lhjuf kljh]bf \u]h\hjhf b gZdhg_p ihqlb [_a i_j_^uoZ \ ]. jh^behkv
lj_lv_ iZjlbcgh_ ^_eh GZ wlhl jZa [_a \kydh]h m`_ ih\h^Z – aZ klZju_ dZd ]h\hjblky ]j_ob – hiylv ih^ibkZggh_ ibkvfh hiylv ;Z[bc Yj Lml m`_ ba iZjlbb bkdexqbeb < j_r_gbb [ueh kdZaZgh “ aZ lh qlh iha\h ebe k_[_ bf_lv kh[kl\_ggh_ fg_gb_ g_ kh\iZ^Zxs__ k ebgb_c iZjlbb”.
LZd hlijZa^gh\Ze y – qmlv eb g_ ^_gv \ ^_gv – ljb^pZlbe_lb_ k\h_]h
ij_[u\Zgby \ iZjlbb \ dhlhjmx \klmiZe \ KlZebg]jZ^_ gZ FZfZ_\hf dmj]Zg_ \ jZa]Zj [h_\
K l_o ihj y dZd ibkZl_ev lh _klv dZd q_eh\_d g_ lhevdh ibrmsbc gh b i_qZlZxsbcky i_j_klZe kms_kl\h\Zlv JZkkuiZg [ue gZ[hj \ `mjgZe_ “Gh\uc fbj” aZij_s_gh ba^Zgb_ ^\molhfgbdZ fhbo ijhba\_^_gbc \ ba
^Zl_evkl\_ “Om^h`_kl\_ggZy ebl_jZlmjZ” batylu ba \k_o k[hjgbdh\ djb
lbq_kdb_ klZlvb ihk\ys_ggu_ fh_fm l\hjq_kl\m \uiZeb fhb jZkkdZau ba x[be_cguo k[hjgbdh\ h[ Hl_q_kl\_gghc \hcg_ ij_djZs_gh ijhba \h^kl\h dbghnbevfZ ih fh_fm kp_gZjbx h Db_\_ H^gbf keh\hf g_ ih emqZc y jm[e_c i_gkbb ijbrehkv [u aZ^mfu\Zlvky g_ lhevdh h l\hj q_kdbo k\hbo ^_eZo
Ih]jm`_gb_ \ ljykbgm :gZlhfby aZklhy F 1991. K 602–603.
437
<eZ^bfbj <hcgh\bq12
IML?F <A:BFGHC I?J?IBKDB
beb bgl_j\vx k q_eh\_dhf dhlhjuc [ue ebr_g kh\_lkdh]h ]jZ`^Zgkl\Z
aZ lh qlh [ue g_ ebr_g qm\kl\Z xfhjZ
bxey ] Fxgo_g
– Ihke_ hlkljZg_gby hl \eZklb Ojms_\Z “hll_i_ev” aZf_jaZeZ [md
\Zevgh gZ ]eZaZo < ] [ueb Zj_klh\Zgu b hkm`^_gu ibkZl_eb Kb gy\kdbc b >Zgbwev <f_kl_ k ^jm]bfb dhee_]Zfb y ih^ibkZe ibkvfh \ bo aZsblm Dh]^Z ihkZ^beb :e_dkZg^jZ =bga[mj]Z b Xjby =ZeZgkdh\Z dh lhju_ gZibkZeb dgb]m h[ wlhf ijhp_kk_ y hiylv ih^ibku\Ze ijhl_klu ijhlb\ ih^h[gh]h ijhba\heZ LZd b ihreh«
–K l_o ihj wibklheyjguc `Zgj aZgye ijhqgh_ f_klh \ \Zr_c ebl_ jZlmjghc ^_yl_evghklb DZdbfb [ueb hl\_lu gZ \Zrb ihkeZgby"
–< ] khklhyeky b^_heh]bq_kdbc Ie_gmf PD ihke_ dhlhjh]h \k_o gZk “ih^ibkZglh\” gZqZeb mkbe_ggh ijhjZ[Zlu\Zlv GZ k_dj_lZjbZ
l_ KI fg_ h[ty\beb \u]h\hj k ij_^mij_`^_gb_f < ba^Zl_evkl\Zo i_j_ klZeb [jZlv fhb jmdhibkb Z l_ dhlhju_ [ueb ijbgylu jZgvr_ bkq_aZeb ba l_fZlbq_kdbo ieZgh\ < [b[ebhl_dZo gZqZeb ijhiZ^Zlv dgb]b b `mj gZeu k ijhreufb im[ebdZpbyfb I_kgb dhlhju_ ^h wlh]h qmlv eb g_ _`_^g_\gh bkihegyebkv ih jZ^bh klZeb a\mqZlv [_a mihfbgZgby bf_gb Z\lhjZ Z ihlhf b \h\k_ [ueb aZij_s_gu d bkiheg_gbx KgbfZebkv k j_ i_jlmZjZ b ki_dlZdeb Wlh gm`gh [ueh dZd-lh h[tykgylv im[ebd_ Zjlb
klZf j_`bkk_jZf d lhfm \j_f_gb ^\_ fhb iv_ku k mki_ohf reb ihqlb \l_ZljZo kljZgu H[tykg_gby [ueb kZfu_ g_h`b^Zggu_ GZijbf_j \ L_Zlj_ Kh\_lkdhc :jfbb ljmii_ kdZaZeb qlh y Zj_klh\Zg aZ dhgljZ[Zg^m i_j_\habe q_j_a ]jZgbpm [jbeebZglu ohly \k_f [ueh ohjhrh ba\_klgh qlh ]jZgbpm y gbdh]^Z g_ i_j_k_dZe Z [jbeebZglu \b^_e lhevdh \ dbgh : \ ]Za_l_ “<_q_jgbc Gh\hkb[bjkd” ihy\beZkv h]jhfgZy klZlvy k ^hoh^qb
\uf aZ]heh\dhf “GZ qlh ljZlbl_ lZeZgl"”
«< ]eZaZo \eZkl_c y m`_ [ue hli_luf Zglbkh\_lqbdhf ihwlhfm dh ]^Z \ ]h^m ih ;b-[b-kb [ueZ i_j_^ZgZ jZ^bhdhfihabpby ih “Qhgdb
gm” f_gy \ua\Zeb gZ Em[ygdm H^bg ^hijhk ^jm]hc« M]jhau B ^h kZ
fh]h ] ihiuldb \u]gZlv ba kljZgu \kydbfb kihkh[Zfb qZklh ^Ze_ dbfb hl pb\bebah\Zgguo
Ihke_ \ukuedb \ =hjvdbc ZdZ^_fbdZ KZoZjh\Z y kgh\Z k_e aZ hldju lh_ ibkvfh l_i_jv m`_ \ “Ba\_klby” Hgh [ueh bkiheg_gh \ `Zgj_ [eZ
]h^Zjkl\_gguo ihkeZgbc dhlhju_ ijbkueZxl gZ]jZ`^_ggu_ hl bf_gb gZjh^Z x[beyju <hl wlhl l_dkl
438
“Iha\hevl_ fg_ q_j_a \Zrm ]Za_lm \ujZablv fh_ ]em[hdh_ hl\jZs_gb_
dh \k_f mqj_`^_gbyf b ljm^h\uf dhee_dlb\Zf Z lZd`_ hl^_evguf lh\Z jbsZf \dexqZy i_j_^h\bdh\ ijhba\h^kl\Z om^h`gbdh\ keh\Z fZkl_jh\ kp_gu =_jh_\ KhpbZebklbq_kdh]h Ljm^Z ZdZ^_fbdh\ eZmj_Zlh\ b ^_im lZlh\ dhlhju_ m`_ ijbgyeb beb ijbfml mqZklb_ \ ljZ\e_ emqr_]h q_eh \_dZ gZr_c kljZgu :g^j_y >fbljb_\bqZ KZoZjh\Z”.
Kimkly dZdh_-lh \j_fy – \ ^_gv “\u[hjh\” \ <_joh\guc Kh\_l JKNKJ gZ dhlhju_ y dZd \k_]^Z g_ ihr_e – jZa^Zeky a\hghd \ ^\_jv GZ ihjh]_ klhyeb ^\Z fheh^uo q_eh\_dZ “Fu Z]blZlhju Ihq_fm \u g_ b^_ l_ ]hehkh\Zlv"” “G_ bf_x `_eZgby”, – hl\_lbe y b kh[jZeky aZdjulv ^\_jv Lh]^Z h^bg ba gbo ]h\hjbl “<hh[s_-lh fu g_ kh\k_f Z]blZlhju Y jZ[hlgbd jZcdhfZ DIKK ;h]^Zgh\ m f_gy d \Zf ihjmq_gb_” < d\Zjlbj_ hg lhj`_kl\_ggh aZy\be “Y miheghfhq_g khh[sblv \Zf qlh l_ji_gb_ Kh\_lkdhc \eZklb b gZjh^Z dhgqbehkv ?keb \u g_ ijbf_l_ dZdbo-lh dZj ^bgZevguo j_r_gbc \ZrZ `bagv klZg_l g_\ughkbfhc” @bagv fhy b [_a
lh]h m`_ [ueZ g_\ughkbfhc Ihwlhfm y hl\_lbe qlh _keb j_qv b^_l h fh_f hlt_a^_ – y ]hlh\ Gh y g_ kh[bjZxkv h[b\Zlv ihjh]b jZaguo mqj_
`^_gbc [ulv ijhkbl_e_f JZa m` \u miheghfhq_gu khh[sblv lh gZf_d gbl_ fg_ dh]^Z b dZd y fh]m _oZlv [_a ebrgbo oehihl b mgb`_gbc GZ lhf b jZkklZebkv B ^_ckl\bl_evgh m_a`Ze y kjZ\gbl_evgh [eZ]hihemqgh
–Ihfgx hq_gv ]hjvdbc Znhjbaf ihevkdh]h kZlbjbdZ KlZgbkeZ\Z ?`b E_pZ “Ex[h\v d jh^bg_ g_ agZ_l ]jZgbp” >mfZeb eb \u h lhf qlh ke_ ^mxsbf rZ]hf [m^_l ebr_gb_ \Zk kh\_lkdh]h ]jZ`^Zgkl\Z"
–Y ij_^iheZ]Ze qlh lZd [m^_l Gh dh]^Z wlh \k_-lZdb ijhbahreh fg_ klZeh hq_gv h[b^gh Y gZibkZe hq_j_^gh_ hldjulh_ ibkvfh – gZ bfy =_ g_jZevgh]h k_dj_lZjy
“=hkih^bg ;j_`g_\ ”
<u fhx ^_yl_evghklv hp_gbeb g_aZkem`_ggh \ukhdh Y g_ ih^ju\Ze ij_klb` Kh\_lkdh]h ]hkm^Zjkl\Z M Kh\_lkdh]h ]hkm^Zjkl\Z [eZ]h^Zjy mkbebyf _]h jmdh\h^bl_e_c b <Zr_fm ebqghfm \deZ^m gbdZdh]h ij_klb `Z g_l Ihwlhfm ih kijZ\_^eb\hklb <Zf ke_^h\Zeh [u ebrblv ]jZ`^Zg kl\Z k_[y kZfh]h Y <Zr_]h MdZaZ g_ ijbagZx b kqblZx _]h g_ [he__ q_f nbevdbghc ]jZfhlhc Xjb^bq_kdb hg ijhlb\haZdhg_g Z nZdlbq_kdb y dZd [ue jmkkdbf ibkZl_e_f ]jZ`^Zgbghf lZd b hklZgmkv bf ^h kZfhc kf_jlb ^Z`_ ihke_ g__ ;m^mqb mf_j_gguf hilbfbklhf y g_ khfg_\Z xkv qlh ihke_ g_^he]h]h \j_f_gb \k_ <Zrb MdZau ebrZxsb_ gZrm [_^gmx jh^bgm __ dmevlmjgh]h ^hklhygby [m^ml hlf_g_gu Fh_]h hilb fbafZ h^gZdh g_^hklZlhqgh ^ey \_ju \ klhev `_ kdhjmx ebd\b^Zpbx [mfZ`gh]h ^_nbpblZ b fhbf qblZl_eyf ijb^_lky k^Z\Zlv \ fZdmeZlmjm ih dbeh]jZffh\ <Zrbo khqbg_gbc qlh[u ihemqblv lZehg gZ h^gm dgb`dm h khe^Zl_ Qhgdbg_
Jh^bgZ ‹ K –32.
439