- •Гісторыя беларусі
- •Аўтары:
- •Рэцэнзенты:
- •Глава 1 уводзіны ў курс “гісторыя беларусі” 6
- •Глава 2 свет і беларусь у старажытны перыяд 16
- •Глава 3 еўропа і беларусь у раннім і высокім сярэднявеччы. Станаўленне дзяржаўнасці у ўсходніх славян (VI – першая палова XIII ст.) 31
- •Глава 4 еўропа і беларусь у познім сярэднявеччы. Утварэнне і ўмацаванне вялікага княства літоўскага, рускага, жамойцкага (другая палова хііі – першая палова хvі стст.) 49
- •Глава 9 бсср у міжваенны перыяд (1921 – 1939 гг.) 134
- •Глава 10 беларусь у гады другой сусветнай вайны 153
- •Глава 11 ссср у ўмовах спаборніцтва і канфрантацыі супрацьлеглых сацыяльна-палітычных сістэм. Асноўныя тэндэнцыі развіцця бсср у 1950 – 1980–я гады 189
- •Глава 12 станаўленне і развіццё суверэннай рэспублікі беларусь (1990 – 2008 гг.) 204
- •Глава 1 уводзіны ў курс “гісторыя беларусі”
- •1.2. Перыядызацыя курса
- •1.3. Крыніцы і гістарыяграфія
- •1.1. Прадмет і задачы курса “Гісторыя Беларусі ў кантэксце сусветнай цывілізацыі”
- •1.2. Перыядызацыя курса
- •1.3. Крыніцы і гістарыяграфія
- •Глава 2 свет і беларусь у старажытны перыяд
- •2.1. Першабытнае грамадства як агульны этап у гісторыі чалавецтва. Каменны век на тэрыторыі Беларусі
- •2.2. Бронзавы век на Беларусі. З’яўленне індаеўрапейцаў і “Вялікае перасяленне народаў”. Балты на тэрыторыі Беларусі
- •2.3. Жалезны век на тэрыторыі Беларусі. Паходжанне славян і славянская каланізацыя Беларусі
- •2.1. Першабытнае грамадства як агульны этап у гісторыі чалавецтва. Каменны век на тэрыторыі Беларусі
- •2.2. Бронзавы век на Беларусі. З’яўленне індаеўрапейцаў і “Вялікае перасяленне народаў”. Балты на тэрыторыі Беларусі
- •2.3. Жалезны век на тэрыторыі Беларусі. Паходжанне славян і славянская каланізацыя Беларусі
- •2.4. Духоўная культура і мастацтва першабытнага чалавека
- •Глава 3 еўропа і беларусь у раннім і высокім сярэднявеччы. Станаўленне дзяржаўнасці у ўсходніх славян (VI – першая палова XIII ст.)
- •3.1. Усходнеславянскія плямёны на тэрыторыі Беларусі і зараджэнне дзяржаўнасці ў Усходняй Еўропе. Кіеўская Русь. Асаблівасці развіцця Полацкага і Тураўскага княстваў
- •3.1. Усходнеславянскія плямёны на тэрыторыі Беларусі і зараджэнне дзяржаўнасці ў Усходняй Еўропе. Кіеўская Русь. Асаблівасці развіцця Полацкага і Тураўскага княстваў
- •3.2. Сацыяльна-эканамічнае развіццё першых дзяржаў-княстваў
- •3.3. Феадальная раздробленасць. Барацьба з крыжацкай агрэсіяй і набегамі татара-манголаў
- •Глава 4 еўропа і беларусь у познім сярэднявеччы. Утварэнне і ўмацаванне вялікага княства літоўскага, рускага, жамойцкага (другая палова хііі – першая палова хvі стст.)
- •4.4. Канцэпцыі паходжання беларусаў. Развіццё беларускага этнасу
- •4.2. Асноўныя накірункі знешняй палітыкі Вялікага Княства Літоўскага, Рускага і Жамойцкага
- •4.3. Дзяржаўны і грамадскі лад Вялікага Княства Літоўскага. Сацыяльна-эканамічнае развіцце беларускіх зямель ў складзе вкл
- •4.4. Канцэпцыі паходжання беларусаў. Развіццё беларускага этнасу
- •Глава 5 беларусь у складзе рэчы паспалітай
- •5.1. Люблінская унія 1569 года. Утварэнне Рэчы Паспалітай і яе палітычны лад
- •5.2. Рэлігійныя адносіны ў Рэчы Паспалітай. Брэсцкая царкоўная ўнія і яе вынікі для Беларусі
- •5.3. Знешнепалітычнае становішча беларускіх зямель у складзе Рэчы Паспалітай
- •5.1. Люблінская унія 1569 года. Утварэнне Рэчы Паспалітай і яе палітычны лад
- •5.2. Рэлігійныя адносіны ў Рэчы Паспалітай. Брэсцкая царкоўная ўнія і яе вынікі для Беларусі
- •5.3. Знешнепалітычнае становішча беларускіх зямель у складзе Рэчы Паспалітай
- •5.4. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі ў XVII – XVIII стст.
- •Глава 6 еўропа і беларусь у канцы XVIII – першай палове XIX стагоддзя. Пачатак індустрыяльнай цывілізацыі
- •6.1. Уключэнне Беларусі ў склад Расійскай імперыі. Асноўныя напрамкі палітыкі расійскага ўрада на тэрыторыі Беларусі ў канцы XVIII – першай палове XIX стст.
- •6.2. Беларусь у вайне 1812 года. Грамадска-палітычны рух у першай палове XIX стагоддзя
- •6.1. Уключэнне Беларусі ў склад Расійскай імперыі. Асноўныя напрамкі палітыкі расійскага ўрада на тэрыторыі Беларусі ў канцы XVIII – першай палове XIX стст.
- •6.2. Беларусь у вайне 1812 года. Грамадска-палітычны рух у першай палове XIX стагоддзя
- •6.3. Сацыяльна эканамічнае развіццё беларускіх зямель у першай палове XIX стагоддзя
- •Глава 7 беларусь в перыяд развіцця капіталізма (1861 – люты 1917 гг.)
- •7.1. Адмена прыгоннага права і буржуазныя рэформы другой паловы XIX стагоддзя
- •7.2. Развіццё капіталізма ў сельскай гаспадарцы і прамысловасці
- •7.4. Фарміраванне беларускай нацыі. 1-я сусветная вайна і Беларусь
- •7.1. Адмена прыгоннага права і буржуазныя рэформы другой паловы XIX стагоддзя
- •7.2. Развіццё капіталізма ў сельскай гаспадарцы і прамысловасці
- •7.3. Абвастрэнне сацыяльных супярэчнасцей. Рэвалюцыі 1905 і 1917 гг.
- •7.4. Фарміраванне беларускай нацыі. 1-я сусветная вайна і Беларусь
- •Глава 8 беларусь у пачатку найноўшага часу. Дзяржаўнасць беларусі ў паслякастрычніцкі перыяд (1917 – 1920 гг.)
- •8.1. Кастрычніцкая рэвалюцыя 1917 года і нацыянальна-дзяржаўнае самавызначэнне Беларусі. Першы Усебеларускі з’езд (снежань 1917 г.) і яго рашэнні
- •8.3. Самавызначэнне Беларусі на савецкай аснове. Утварэнне ссрб і ЛітБел
- •8.1. Кастрычніцкая рэвалюцыя 1917 года і нацыянальна-дзяржаўнае самавызначэнне Беларусі. Першы Усебеларускі з’езд (снежань 1917 г.) і яго рашэнні
- •8.2. Абвяшчэнне Беларускай Народнай Рэспублікі і дзейнасць яе рады (сакавік – снежань 1918 г.)
- •8.3. Самавызначэнне Беларусі на савецкай аснове. Утварэнне ссрб і ЛітБел
- •8.4. Савецка-польская вайна і праблемы беларускай дзяржаўнасці. Другое абвяшчэнне ссрб. Рыжскі мірны дагавор (сакавік 1921 г.)
- •Глава 9 бсср у міжваенны перыяд (1921 – 1939 гг.)
- •9.2. Палітыка беларусізацыі, яе асноўныя напрамкі і вынікі
- •9.3. Асаблівасці правядзення індустрыялізацыі і калектывізацыі ў бсср
- •9.4. Усталяванне камандна-адміністратыўнай сістэмы ў ссср, у тым ліку і ў бсср
- •9.1. Бсср у гады новай эканамічнай палітыкі
- •9.2. Палітыка беларусізацыі, яе асноўныя напрамкі і вынікі
- •9.3. Асаблівасці правядзення індустрыялізацыі і калектывізацыі ў бсср
- •9.4. Усталяванне камандна-адміністратыўнай сістэмы ў ссср, у тым ліку і ў бсср
- •Глава 10 беларусь у гады другой сусветнай вайны
- •10.1. Міжнародная сітуацыя напярэдадні і ў пачатку Другой сусветнай вайны. Уваходжанне Заходняй Беларусі ў склад ссср
- •10.2. Пачатак Вялікай Айчыннай вайны. Абарончыя баі на тэрыторыі Беларусі. Эвакуацыйныя мерапрыемствы
- •10.3. Акупацыйны рэжым, яго формы і метады
- •10.4. Барацьба супраць нацысцкай Германіі на акупіраванай тэрыторыі
- •10.5. Аперацыя «Баграціён». Вызваленне тэрыторыі бсср
- •Глава 11 ссср у ўмовах спаборніцтва і канфрантацыі супрацьлеглых сацыяльна-палітычных сістэм. Асноўныя тэндэнцыі развіцця бсср у 1950 – 1980–я гады
- •11.1. Міжнародныя адносіны пасля другой сусветнай вайны. Бсср на міжнароднай арэне
- •11.1. Міжнародныя адносіны пасля другой сусветнай вайны. Бсср на міжнароднай арэне
- •11.2. Аднаўленне і развіццё народнай гаспадаркі Беларусі ў пасляваенныя гады. Грамадска-палітычнае жыццё і спробы рэфарміравання эканомікі ў 1950 – 1960-я гг.
- •11.3. Сацыяльна-эканамічнае развіццё бсср у 1970 – 1980-я гады
- •Глава 12 станаўленне і развіццё суверэннай рэспублікі беларусь (1990 – 2008 гг.)
- •12.2. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Рэспублікі Беларусь
- •12.3. Геапалітычнае становішча Рэспублікі Беларусь. Роля Беларусі ў стварэнні і станаўленні Садружнасці Незалежных Дзяржаў
- •12.1. Распад ссср. Абвяшчэнне Рэспублікі Беларусь
- •12.2. Грамадска-палітычнае развіццё Рэспублікі Беларусь у другой палове 1990-х гадоў – пачатку XXI стагоддзя
- •12.3. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Рэспублікі Беларусь
- •12.4. Геапалітычнае становішча Рэспублікі Беларусь. Роля Беларусі ў стварэнні і станаўленні Садружнасці Незалежных Дзяржаў
- •Літаратура
Літаратура
1. Айчынная і сусветная гісторыя: курс лекцый. У 2-х ч. / Пад рэд. В.Ф. Касовіча. – Мінск: БДПУ, 1995. ч. 1 – 151 с.; ч. 2 – 166 с.
2. Беларусазнаўства: навучальны дапаможнік / П. Брыгадзін [і інш]; пад агульнай рэдакцыяй П. Брыгадзіна. – Мінск: Завігар, 1998. – 284 с.
3. Бригадин, П.И. История Беларуси в контексте европейской истории: курс лекций / П.И. Бригадин. – Минск: ГИУСТ БГУ, 2007. – 332 с.
4. Великая Отечественная война советского народа (в контексте Второй мировой войны): учеб. пособие / Под ред. А.А. Ковалени, Н.С. Сташкевича. – Минск: Изд. центр БГУ, 2004. – 278 с.
5. Вішнеўскі, А.Ф. Гісторыя дзяржавы і права Беларусі: вучэбны дапаможнік для студэнтаў юрыдычных і гістарычных спецыяльнасцей ВНУ / А.Ф. Вішнеўскі. – Мінск: Акад. МУС РБ, 2003. – 319 с.
6. Гісторыя Беларусі ў кантэксце сусветных цывілізацый: выбраныя лекцыі / складальнікі Н.М. Кавалёва, М.В. Стралец, Ю.І. Малыхіна; пад рэд. Н.М. Кавалёвай. – Брэст.: БДТУ. – 2007. – 127 с.
7. Гісторыя Беларусі: падручнік для студэнтаў ВНУ. У 2-х ч. / Пад рэд. Я.К. Новіка, Г.С. Марцуля. – Мінск: Вышэйшая школа, 2007. – ч. 1. Ад старажытных часоў па люты 1917. – 397 с.; ч. 2. Люты 1917 – 2006. – 444 с.
8. Гісторыя Беларусі: курс лекцый. У 2-х ч. ч. 1 Са старажытных часоў да канца XVIII ст. / І.П. Крэнь (кіраўн.), І.І. Коўкель. С.В. Марозава [і інш.]. Мінск: РІВШ БДУ, 2000. – 655 с.; ч. 2. XIX – XX стагоддзі / П.І. Брыгадзін, У.Ф. Ладысеў, П.І. Зялінскі [і інш.]. – Мінск: РІВШ БДУ, 2002. – 656 с.
9. Гісторыя Беларусі ў кантэксце еўрапейскай цывілізацыі: дапаможнік / Пад рэд. Л.В. Лойкі. – Мінск: РІВШ, 2005 – 332 с.
10. Гісторыя Беларусі ў кантэксце сусветных цывілізацый / Пад рэд В.І. Галубовіча, Ю.М. Бохана. – Мінск: Экаперспектыва, 2009. – 477 с.
11. Гісторыя Беларусі ў кантэксце еўрапейскай цывілізацыі : дапаможнік для ВНУ /У.А. Сосна [і інш.]: пад рэд.Л.В. Лойкі. – Мінск: РІВШ, 2005. – 332 с.
12. Гісторыя Беларусі ў кантэксце сусветных цывілізацый: вучэбны дапаможнік. У дзвюх частках / Пад рэд А.А. Кавалені, В.Ф. Касовіча. – Мн.: Экаперспектыва, 2005. – ч. 1 – 150 с.; ч. 2 – 211 с.
13. Гісторыя Беларусі: у 6 т. / Рэдкал.: М. Касцюк [і інш.]. – Мінск: Экаперспектыва. – Т. 1. Старажытная Беларусь: ад першапачатковага засялення да сярэдзіны ХШ ст. / В. Вяргей [і інш.]. – 2007. – 350 с.
14. Гісторыя Беларусі: у 6 т. / Рэдкал.: М. Касцюк [і інш.]. – Мінск.: Современная школа; Экаперспектыва. – Т. 2. Беларусь у перыяд Вялікага Княства Літоўскага / Ю. Бохан [і інш.]. – 2008. – 685 с.
15. Гісторыя Беларусі: у 6 т. / Рэдкал.: М. Касцюк [і інш.]. – Мінск.: Современная школа; Экаперспектыва. – Т. 3. Беларусь у часы Рэчы Паспалітай (ХVII-ХVIII стст.) / Ю. Бохан [і інш]. – 2007. – 343 с.
16. Гісторыя Беларусі: у 6 т. / Рэдкал.: М. Касцюк [і інш.]. – Мінск.: Современная школа; Экаперспектыва. – Т. 4. Беларусь у складзе Расійскай імперыі (канец ХVIII-пачатак ХХ ст.) / М. Біч [і інш.]. – Мінск, 2007. – 518 с.
17. Гісторыя Беларусі: у 6 т. / Рэдкал. М. Касцюк [і інш.]. – Мінск.: Современная школа; Экаперспектыва. – Т. 5. – Беларусь у 1917-1945 гг. / А. Вабішчэвіч [і інш.]. – Мінск. – 2007. – 615 с.
18. Гісторыя Беларусі: у 2-х ч. Ч. 2. Люты 1917 г. –2004 г. / Я.К. Новік [і інш.]; пад агульнай рэдакцыяй Я.К. Новіка, Г.С. Марцуля, – Люты 1917 г. – 2004 г. / Я.К. Новік [і інш.]. – 2-е выданне, Мінск: Універсітэцкае, 2006. – 471 с.
19. История Беларуси: учебное пособие: в 2 ч. / Я.И. Трещенок [и др.]; под ред. Я.И. Трещенка. – Могилёв: МГУ, 2005. – ч. 1. – 174 с.; ч. 2. – 309 с.
20. Ковкель, И.И. История Беларуси с древнейших времён до нашего времени / И.И. Ковкель, Э.С. Ярмусик. – Минск: Аверсэв, 2008. – 621 с.
21. Котов, А.И. История Беларуси и мировые цивилизации / А.И. Котов –4-е изд. – Минск: Энцыклапедыкс, 2006. – 177 с.
22. Нарысы гісторыі Беларусі. У 2–х ч. / Пад рэд. М.П. Касцюка. – Мінск: “Беларусь”, 1994-1995. – ч. 1 – 527 с.; ч. 2 – 560 с.
23. Новік, Я.К. Гісторыя Беларусі ад старажытных часоў – па 2008 г.: вучэбны дапаможнік / Я.К. Новік, І.Л. Качалаў, Н.Я. Новік; пад рэд. Я.К. Новіка, – Мінск: Вышэйшая школа, 2009. – 381 с.
24. Парашкоў, С.А. Гісторыя культуры Беларусі: вучэбны дапаможнік / С.А. Парашкоў. – Мінск: Беларуская навука, 2004. – 442 с.
25. Саракавік, І.А. Гісторыя Беларусі ў кантэксце сусветнай гісторыі / І.А. Саракавік. – Мінск: Современная школа, 2006. – 454 с.
26. Чигринов, П.Г. История Беларуси: учебное пособие / П.Г. Чигринов. – Минск: Кн. дом, 2004. – 670 с.
27. Шымуковіч, С.Ф. Гісторыя Беларусі / С.Ф. Шымуковіч. – Мінск: Вышэйшая школа, 2005. – 365 с.
28. Юхо, Я.А. Кароткі нарыс дзяржавы і права Беларусі / Я.А. Юхо – Мінск: Універсітэцкае, 1992. – 270 с.
БАК – Беларускі абласны камітэт пры Усерасійскім Савеце сялянскіх дэпутатаў. Дзейнічаў у лістападзе 1917 – 1918 гг. Створаны ў Петраградзе з дэлегатаў ад беларускіх губерняў на Усерасійскім з’ездзе сялянскіх дэпутатаў, членаў Устаноўчага сходу, а таксама прадстаўнікоў арміі і флоту. Уваходзілі Я.С. Канчар (старшыня), М. Гольман і П. Караткевіч (нам. старшыні), З. Сабалеўскі і іншыя (усяго 70 чалавек).
1 Беларускія секцыі РКП(б) – бальшавіцкія арганізацыі, якія існавалі ў 1918-1919 гадах у Варонежы, Казані, Маскве, Невелі, Петраградзе і інш. як часткі мясцовых арганізацый РКП(б). У іх кіруючае ядро ўваходзілі А. Чарвякоў, З. Жылуновіч, А. Усціловіч, І. Лагун і інш.
2 Белнацкам – Беларускі нацыянальны камісарыят, аддзел Народнага камісарыята па справах нацыянальнасцей РСФСР. Існаваў з лютага 1918 да сакавіка 1919. Распачаў дзейнасць у Петраградзе паводле дэкрэта СНК РСФСР ад 31 студзеня 1918. З сакавіка 1918 знаходзіўся ў Маскве. Узначальваў яго А.Р. Чарвякоў. Працаваў у цеснай сувязі з Беларускімі секцыямі РКП(б).