Тематыка мастацтва

14. Тыпы аўтарскай эмацыянальнасці.

Пафас (альбо тыпы аўтарскай эмацыянальнасці):

Аўтарытарныя ідэалы:

1.Гераічны

2.Трагічны

3.Сатырычны

Гуманістычныя ідэалы:

1.Ідылічны

2.Гуманістычны

3.Драматычны

15. Прадметны свет літаратурнага твора.

16. Літаратурны вобраз. Вобраз-персанаж: сродкі сварэння.

Літ Вобраз – асобы спосаб эстэтычнага адлюстравання рэчаіснасці ў канкрэтным, індывідуальна-пачуццёвай форме.

Вобраз-персанаж – у эпічных, драматычных і ліра-эпічных творах ствараюцца вобразы-персанажы. Станоўчыя і адмоўныя. Вобраз-персанаж (або літ-ны герой) – гэта мастацка переканальны вобраз чалавека з глыбока і яскрава выяўленымі індывідуальнымі рысамі. Мае непасрэдную сувязь з эстэтычным ідэалам свайго часу, мастацкім метадам пісьменніка.

Асноўныя сродкі стварэння вобраза-персанажа:

1) дзеянні, учынкі і перажыванні. Мова (пра што і як ён гаворыць)

2) прамая аўтарская хар-ка

3) хар-ка вуснамі інш дзейный асоб

4) партрэт

5) пейзаж

6) апісанне абстаноўкі

7) гаварковае прозвішча

Асн. вобраза – той ці інш хар-р, аднак паняцце “вобраз” шырэйшае за паняцце “хар-р” яно ўключае не толькі рысы, якія вызначаюць паводзіны чалавека, а і чыста знешнія, партрэтныя, неістотныя, прыватныя.

17. Мастацкая дэталь. Дэталь і падрабязнасць.

Дэталь – прыкладны факт, драбніца.

Падрабязнасць – дэталізыцыя, удакладненне чаго-небудзь мізэрнага.

Мастацкая дэталь (ад фр. detail - падрабязнасць) – такая пажрабязнасць літ-га твора, якая асаблівай сілай абуджае ўяўленне і творчую думку чытача, нясе значную ідэйна эмацыянальную і сэнсавую нагрузку. Такім могуць быць асобныя падрабязнасці пейзажу. Партрэта, побыту, маўлення і дзеяння персанажа і г.д.

Па словах К. Паўстошскага, маст. дэталь “знаходзіцца” ў адным шэрагу з удалым вобразам.

Майстрамі мастацкай дэталі з’яўляюцца Я. Колас, М. Гарэцкі, І. Мележ, Я. Брыдь, В Быкаў.

Часам мастацкая дэталь лейтматывам праходзіць праз твор, вызначаючы нават ягоную назву (“На ростанях”, Я. Коласа”, “Плач перапёлкі” І. Чыгрынава. І інш)

18. Персанаж і пісьменнік: герой і аўтар. Формы і прыёмы псіхалагізму.

Персанаж і пісьменнік: герой і аўтар

Персанаж (ад лац. persona – асоба) – дзеючая асоба ў мастацкім творы, удзельнік падзей твора, яго герой.

Не заўсёды вобраз героя – гэта дакдадная копія аўтарскага вобраза. Рысы аўтара праз героя могуць праявіцца часткова, ці налгул адсутнічаць.

У стр-ры персанажа 2 бакі: унутраны (думкі, пачуцці, інстынкты - несвядомае) і знешні.

Скурпулёзнае яскравае выяўленне пісьменнікам унутранага, душэўнага стану вобраза-персанажа называецца псіхалагізм у літаратуры.

Упершыню праявы сіхалагізма ў літ-ры заўважаюцца яшчэ ў творах антычнасці (“Дафніс і Хлоя”) у сярэднявякоўі ён практычна не сустракаецца, на нов аснове пачынае узнікаць у эпоху Адраджэння (“Дэкамерон” Бакачыо, “Дон Кіхот” Сервантэса). З прыходам рэальзму ўзнікае яго вышэйш. Форма – псіхалагічны аналітызм (Л. Талстой. Ф Дастаеўскі) Бел пісьменнік – псіхааналітык (К.Чорны, В.Быкаў)

Мастацкае даследванне найтанчэйшых душэўных зрухаў персанажаў заўсёды звызваюць з паказам сацыяльна значных падзей.

Псіхалагізм у літ-ры праяўляецца ў трох формах: